جنگ هسته ای؛ سناریویی دور یا نزدیک برای موجودیت کره زمین؟

– در حالی که شمار خطرات وجودی انسان ساز هر روز بیشتر می‌شود، سایه سناریوی جنگ هسته‌ای همچنان بر سر زندگی بشر وجود دارد و با گام برداشتن شماری از کشور‌های دارای تسلیحات هسته‌ای در مسیر افزایش این گونه سلاح ها، پر رنگ‌تر می‌شود.

 

به گزارش «گاردین و سالن»، شیوع بیماری «کرونا» نشان داد که جهان تا چه اندازه برای مقابله با مخاطرات وجودی ناآماده است و در لبه پرتگاه نابودی گام بر می‌دارد.

 

این در حالی است که پیشتر نیز فن‌آوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی، سلاح‌های خودران و حتی هک سایبری پیشرفته، خطرات واقعی را در این زمینه به نمایش درآورده بودند.

 

اما هراس پشت کابوس‌های فروخفته بشریت یعنی جنگ هسته‌ای بیش از هر عامل دیگری می‌تواند جهان را به نابودی بکشاند.

 

با وجود گام‌های برداشته شده در مسیر کاهش زرادخانه تسلیحات هسته‌ای کشور‌های دارنده سلاح از زمان جنگ سرد، موجودی ترکیب کلاهک‌های هسته‌ای در جهان همچنان در سطح بالایی قرار دارد؛ ۹ کشور جهان تا اواسط سال ۲۰۲۱ تقریبا ۱۳ هزار و ۱۵۰ کلاهک هسته‌ای داشتند.

 

 

تعداد دقیق تسلیحات هسته‌ای هر کشور تقریبا پنهان است و کشور‌های دارای سلاح هسته‌ای اساسا اطلاعاتی در مورد اندازه ذخایر خود ارائه نمی‌کنند؛ با وجود این، امکان تخمین تعداد کلاهک‌های هسته‌ای براساس بررسی برخی از عوامل وجود دارد.

 

تعداد سلاح‌های هسته‌ای در جهان از زمان جنگ سرد به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.

 

تعداد این سلاح‌ها از اوج خود به میزان ۷۰ هزار و ۳۰۰ مورد در سال ۱۹۸۶ به حدود ۱۳ هزار و ۱۵۰ مورد در اواسط سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است.

 

در حالی که مقامات دولتی جهان اغلب این دستاورد را نتیجه توافق‌های فعلی یا اخیر کنترل تسلیحات اعلام می‌کنند، اما بخش بزرگی از روند کاهش در دهه ۱۹۹۰ اتفاق افتاد.

 

برخی نیز شمار تسلیحات هسته‌ای امروز را با اعداد دهه ۱۹۵۰ مقایسه می‌کنند که شبیه مقایسه سیب و پرتقال است؛ زیرا تسلیحات هسته‌ای فعلی بسیار توانمند‌تر هستند.

 

اگرچه موجودی کلی تسلیحات هسته‌ای جهان از زمان جنگ سرد در روند کاهشی قرار گرفته، اما سرعت این روند در سال‌های گذشته شاهد کاهش محسوسی است.

 

البته دلیل اصلی روند کاهش تسلیحات هسته‌ای در جهان، اقدام روسیه و آمریکا برای انهدام کلاهک‌های بازنشسته قبلی است.

 

تقریبا ۹۱ درصد از کل کلاهک‌های هسته‌ای جهان متعلق به روسیه و آمریکاست.

 

شمار کلاهک‌های هسته‌ای این دو کشور بیش از ۴ هزار عدد است.

 

ذخایر هسته‌ای فرانسه و رژیم صهیونیستی همچنان میزان پایداری دارد.

 

در عین حال، چین، هند، کره شمالی، پاکستان، روسیه و انگلیس همگی در حال افزایش ذخایر خود هستند.

 

از ۱۳ هزار و ۱۵۰ کلاهک هسته‌ای موجود در جهان، ۹ هزار و ۵۰۰ کلاهک برای استفاده توسط موشک ها، هواپیماها، کشتی‌ها و زیردریایی‌ها در انبار‌های نظامی ذخیره شده اند.

 

از این تعداد ۳ هزار و ۶۵۰ کلاهک در حال عملیاتی قرار دارند؛ از ۳ هزار و ۶۵۰ موشک عملیاتی تقریبا ۲ هزار مورد در آمریکا، روسیه، انگلیس و فرانسه در حالت آماده باش قرار دارند.

 

کلاهک‌های باقی مانده که زمان زیادی از تولیدشان گذشته هنوز نسبتا سالم و در انتظار برچیده شدن هستند.

 

 

بروز جنگ هسته‌ای برخلاف دیگر تهدید‌های ساخت دست بشر می‌تواند فوری یا حتی تصادفی آشکار شود؛ همان طور که چند بار در طول جنگ سرد نقص فنی در ماشین آلات دفاع هسته‌ای سبب شلیک اشتباه موشک توسط آمریکا یا روسیه شد.

 

باید توجه داشت که سرعت واقعی یک بحران هسته‌ای جای بسیار کمی برای خطا باقی می‌گذارد.

 

آمریکا به دنبال نوسازی زرادخانه هسته‌ای خود با هزینه ۱.۲ تریلیون دلاری در ۳۰ سال آینده است؛ چین برای کاهش شکاف هسته‌ای خود با آمریکا گام بر می‌دارد؛ رژیم صهیونیستی حاضر به کاهش تسلیحات هسته‌ای خود نیست.

 

مشاهده این واقعیت ها، خطر یک درگیری هسته‌ای را به شکلی خطرناک زیاد می‌کند.

 

نتیجه چنین جنگی به همان اندازه قابل پیش بینی است که غیرقابل تصور است.

 

یک جنگ هسته ای، تعداد بی شماری کشته برجای می‌گذارد، زنجیره‌های تامین جهانی را از بین می‌برد، تغییرات اقلیمی ویرانگر بلندمدتی را رقم می‌زند، و در بدترین سناریو به گفته یک دانشمند زیست محیطی آمریکایی «سبب مرگ تقریبا همه افراد روی این سیاره خواهد شد.»

از سال ۱۹۴۵ تاکنون بشر توانسته از جنگ هسته‌ای جان سالم به در ببرد، اما تضمینی برای ادامه این روند وجود ندارد.

 

وقوع جنگ هسته‌ای حتی کوچک، می‌تواند مرگ ده‌ها میلیون نفر را پس از انفجار‌های اولیه رقم بزند؛ محصولات سراسر کره زمین را نابود کرده و میلیارد‌ها نفر را در قحطی فرو ببرد؛ لایه ازن را به شدت تخریب کند و موجوات کره زمین را در معرض اشعه مضر فرابنفش قرار دهد.

 

براساس تخمین محققان یک «جنگ هسته‌ای منطقه‌ای»، مثلاً با وجود چند صد سلاح کم‌بازده بین هند و پاکستان می‌تواند منجر به مرگ میلیارد‌ها نفر در سراسر جهان شود که تاثیر مهمی بر تولید جهانی غذا خواهد داشت.

 

البته کشور‌های نیمکره شمالی کره زمین به دلیل موقعیت جغرافیایی خود باید بیش از نیمکره جنوبی از پیامد‌های چنین جنگی هراس داشته باشند.

 

نکته مهم در هر گونه بررسی جنگ هسته‌ای این است که «هرگز نمی‌توان در این جنگ برنده شد.» تسلیحات هسته‌ای برخلاف دیگر تهدید‌های وجودی برای بشریت مانند هوش مصنوعی، سوخت‌های فسیلی، ...، هیچ جنبه خوش خیمی ندارد؛ این تسلیحات صرفا سلاح‌هایی با قدرت تخریب غیر قابل تصور هستند.