تعارض منافع مدیران دولتی صنایع بزرگ؛ عامل اصلی عدم استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در تجهیزات وارداتی
رضا باقری در گفت‌وگو با میزان اظهار کرد: قطعا برای خرید یک محصول برای شما پارامتر‌هایی چون، کیفیت، قیمت، و در عین حال ثبات کیفی و تامین پیوسته قابل توجه و اهمیت است. در زمان حال شرایط در کشور در بخش تولید با قبل متفاوت است. در گذشته تولید کننده‌های ایرانی مانند خودرو ساز‌ها و قطعه ساز‌های این بخش عادت داشتند که مواد خود را از خارج وارد کنند و از نظر قیمت هم واردات برای این بخش به صرفه بود و مشکلات تحریم و ارز را نداشتند و در عین حال به راحتی به تولید داخل اعتماد نمی‌کردند، اما در سال‌های اخیر به اجبار و به دلیل افزایش قیمت ارز و تحریم‌ها توان واردات مواد اولیه و محصولات را ندارند از این جهت به سمت دانش بنیان‌ها و تولید‌کنندگان داخلی آمدند و به تدریج این ارتباط محکم‌تر و اعتماد نیز بیشتر شد.
این فعال و تولید کننده دانش بنیان در ادامه تاکید کرد: در شرایط پیش آمده شرکت‌های داخلی توانستند نیاز‌های تولید‌کننگان را که پیش از این از خارج، واردات داشتند برآورده کنند و از در این سربلند بودند که برای تداوم این مساله باید به برخی از مسائل توجه کرد. اینکه این شرکت‌ها باید از نظر کیفی و کمی تلاش کنند تا به مرحله‌ای برسند که بتوانند با شرکت‌های خارجی رقابت کنند و تامین کننده مطمئنی برای مشتری نهایی خود باشند. به طور مثال اگر صنایع از ۱۰۰ درصد نیازشان ۲۰ درصد توسط دانش بنیان‌ها تامین شود و بقیه از خارج وارد کنند ترجیح می‌دهند که ۲۰ درصد دیگر را هم وارد کنند.
وی در ادامه مشکلات شرکت‌های دانش بنیان را برشمرد و ادامه داد: مشکلاتی که شرکت‌های دانش بنیان برای تولید مورد نیاز مصرف کننده با آن مواجه هستند، یکی توان مالی و دیگری زیرساخت از نظر نیروی انسانی و سایر موارد است. یکی از دلایلی که یک شرکت دانش بنیان بتواند همه نیاز‌های مصرف کننده را تامین کند، بستگی به توان مالی آن مجموعه دارد. این شرکت‌ها برای ورود و خروج و گردش مواد نیاز به گردش مالی و سرمایه دارند و این سرمایه طبق یک روال که در همه جای دنیا نیز هست، باید توسط سیستم بانکی تامین شود. در کشور ما گرفتن این تسهیلات بانکی دچار پیچیدگی‌های عجیب و غریبی است و بهره‌های بالایی دارد، که تامین مالی این شرکت‌ها را با چالش مواجه می‌کند مساله بعدی که قابل توجه است اینکه هنوز دانش بنیان‌های ما توان تولید با حجم انبوه مورد نیاز تولید‌کنندگان را ندارند.
این فعال و تولید کننده دانش بنیان در ادامه بار دیگر با انتقاد از شرایط نظام بانکی کشور برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان اظهار کرد: سیستم بانکی برای حمایت از دانش بنیان‌ها در برخی موارد دیگر غیر از تسهیلات، کوتاهی می‌کند. به عنوان مثال، ما چک‌هایی که از خریدار دریافت می‌کنیم را به بانک تحویل می‌دهیم، اما بانک چک‌ها را دیسکانت نمی‌کند. این مساله می‌تواند توان مالی شرکت را برای تهیه مواد اولیه و تولدی با چالش مواجه کند. به طور کلی بانک‌ها همکاری قابل توجهی با این بخش ندارند.
باقری در ادامه ضمن قدردانی از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز بیان کرد: معاونت علمی و فناوری تاکنون حمایت‌های همه جانبه‌ای قابل توجهی از شرکت‌های دانش بنیان داشته است، اما در این میان باید مساله عرضه و تقاضا توجه کرد و اینکه حمایت و تامین مالی شرکت‌ها چقدر در توان معاونت علمی و فناوری است؟ به طور مثال شرکت‌های دانش بنیان با حمایت‌های معاونت علمی و فناوری از بانک‌ها تسهیلات می‌گیرند، اما اکنون با یک دستور العمل به بانک‌ها گفته شده که به راحتی به این شرکت‌ها وام ندهند.
وی در ادامه در خصوص گرانی و بی کیفیتی برخی از تولیدات داخل علی رغم واردات مواد اولیه از خارج نیز گفت: ساختار سازمان‌های دولتی به گونه‌ای نیست که بر اساس یک حساب و کتاب اقتصادی و منطقی چیده شده باشد. برای مثال در خصوص شرکت‌های خودروسازی انتقاد زیاد است هم از لحاظ کیفیت و هم قیمت ها، اما چرا هیچ کس به این سوال پاسخ نمی‌دهد که چرا قیمت خودرو در ایران گران‌تر از همه جای دنیاست.
این فعال و تولید کننده دانش بنیان در ادامه به بررسی شرایط سازمانی خودرو سازی‌ها پرداخت و افزود: باید برای رسیدن به یک استاندارد در قیمت و کیفیت در بخش خودرو سازی یک تحول اساسی در این صنعت خودرو سازی ایجاد کنیم. اول اینکه حداقل دو سوم پرسنل و ۹۰ درصد مدیران شرکت‌های خودروسازی مازاد ظرفیت هستند و با خروج این پرسنل خللی در کار ایجاد نمی‌شود. هزینه‌های بی رویه و البته استخدام‌های خارج از ضابطه نیز متوقف شود. وقتی این اتفاقات در این بخش بیفتد هزینه‌های جانبی کاهش یافته و این شرکت‌ها مجبور نیستند تا هزینه‌های مازاد را روی قیمت خودرو سرشکن کنند.
باقری با ذکر مثالی در خصوص شرایط خودرو سازی در کشور‌های همسایه ایران نیز ابراز کرد: ما برای بازدید از یک شرکت تولیدکننده قطعات خودرو به ترکیه سفر کرده بودیم. این شرکت برای چند خودرو سازی اروپایی قطعه تولید می‌کند که این خودرو‌ها در اروپا و سایر کشور‌ها استفاده می‌شوند. نکته قابل توجه در خصوص این کارخانه این بود که مساحت آن یک ششم یک شرکت قطعه ساز مشابه دولتی در ایران بود و تعداد پرسنل آن نیز یک پنجم شرکت مشابه ایرانی بود، اما تولیداتش دو برابر واحد مشابه در ایران و البته با کیفیت بالاتر. با نگاهی دقیق به این مساله می‌توان به این نتیجه رسید که ما در ایران بهره وری نداریم و این مشکل همه شرکت‌های دولتی در ایران است.
وی در پایان ابراز کرد: صنعت ما می‌تواند متحول شود، چرا که ما هم از نظر نیروی انسانی و هم زیرساخت‌ها در شرایط مطلوبی هستیم و در عین حال نیز برای بسیاری از کشور‌های خارجی یک فرصت سرمایه گذاری هستیم. در عین حال باید گفت که ایران بازار خوبی برای کشور‌های همسایه که تولید ندارند می‌تواند باشد که ما می‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم. مساله بعدی که باید مورد توجه باشد این است که اقتصاد و صنعت ما باید با دنیا گره بخورد. نمی‌توانیم در‌ها را ببیندیم و فقط خودمان باشیم. برای مثال اگر دایره مدیران ایران خودرو را کوچک کنند و چند مدیر از کره، سنگاپور و یا ترکیه برای همکاری دعوت کنند، مطمئن باشید خودرو‌های ایران‌خودرو با نصف یا حتی یک سوم قیمت کنونی و با کیفیت بهتر تولید می‌شود.