اومیکرون پایان کرونا را سرعت می‌بخشد؟

_ روزنامه همشهری نوشت: وقتی مسری‌ترین گونه ویروس کرونا از آفریقای جنوبی به اکثر نقاط جهان منتشر شد، ترس دنیا را برداشت. خبر‌هایی از جهش‌های بیش از حد، که باعث افزایش سرعت و قدرت انتقال‌پذیری اومیکرون شد، منتشر شد که با ناشناخته بودن علائم و عوارض آن، ابهام ترسناکی را شکل داده بود. اما رفته رفته و با فراگیری آن در آفریقای جنوبی و بخشی از اروپا مشخص شد که این گونه جدید به اندازه گونه دلتا بیماری‌زایی و مرگ به‌ویژه در میان واکسینه شده‌ها ندارد. به این ترتیب خیال خوش پایان پاندمی با گونه اومیکرون نه تنها در میان مردم که حتی در بین متخصصان رواج پیدا کرد. بسیاری از مقامات عالی بهداشت جهانی از اومیکرون به‌عنوان آخرین گونه نگران‌کننده ویروس کرونا یاد کردند. اما حالا سازمان بهداشت جهانی نسبت به ساده‌انگاری و تصور پایان پاندمی، به‌شدت هشدار داده و افزایش مبتلایان با اومیکرون را مستعد فرصتی برای پیدایش سویه‌های جدید عنوان کرده است.

هشدار سازمان بهداشت جهانی

هانس کلوگ، مدیر قسمت اروپایی سازمان بهداشت جهانی اخیرا با اعلام اینکه اومیکرون احتمالا تا ماه مارس ۶۰ درصد اروپایی‌ها را درگیر می‌کند، گفته بود: به‌نظر می‌رسد که احتمالا پاندمی در اروپا به پایان خود نزدیک می‌شود. با بالاتر رفتن موج جدید اومیکرون در اروپا، تا هفته‌ها و حتی ماه‌ها یک ایمنی جهانی ایجاد می‌شود که می‌تواند به‌دلیل واکسیناسیون، ابتلا یا خارج شدن از فصل بیماری باشد.

اما چنین حدس و گمان‌هایی با واکنش رئیس سازمان بهداشت جهانی همراه شد. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، تدروس ادهانوم در نشست هیأت اجرایی سازمان بهداشت جهانی به‌شدت هشدار داده که با افزایش نرخ مبتلایان، باید منتظر ظهور گونه‌های بعدی بیماری کووید-۱۹ باشیم.

به‌گفته برخی متخصصان، ویروس با داشتن میزبان‌های بیشتر، شانس بیشتری برای جهش و تبدیل به یک گونه جدید که احتمالا مسری‌تر خواهد بود، دارد. ماریا ون کرخوف، رئیس بخش بیماری‌های نوظهور سازمان بهداشت جهانی هم در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان در این رابطه گفته است: بسیار می‌شنویم که می‌گویند اومیکرون آخرین گونه ویروس است و پاندمی با آن پایان می‌گیرد، اما این آخرین گونه نگران‌کننده نخواهد بود.

هم‌اکنون، سازمان بهداشت جهانی ۵ سویه نگران‌کننده ازجمله دلتا و اومیکرون را رهگیری می‌کند، اما سویه‌های جدید ممکن است به سرعت در جهان پیدا و منتشر شود. از نظر دکتر یوون مالدونادو اپیدمیولوژیست و متخصص بیماری‌های عفونی در مرکز پزشکی استنفورد، قسمت بعدی پاندمی مشخص نیست. متخصصان درباره آنچه بعدا رخ می‌دهد به توافق کلی رسیده‌اند. ما دقیقا نمی‌دانیم چه می‌شود. درست است که مدل‌های مختلف بیماری را دیدیم و درس‌هایی از آن گرفتیم، اما طوری که نرخ ابتلا به اومیکرون در حال افزایش است یعنی دانشمندان درباره خوش‌بینی نسبت به پایان پاندمی عجله کرده‌اند.

مالدونادو گفت: هیچ‌یک از ما واقعا نمی‌توانستیم اومیکرون را پیش‌بینی کنیم. البته نشانه‌هایی بود، اما انتظار نداشتیم آنطور که خودش را نشان داد ظاهر شود. متخصصان بیماری‌های عفونی با این حال باتوجه به پیشینه اومیکرون در آفریقای جنوبی و فروکش موج مبتلایان پس از مدتی، ابراز امیدواری کردند. در انگلیس نیز چنین رخ داد و متخصصان انتظار دارند چنین روندی در سایر نقاط دنیا هم رخ بدهد.

سویه بعدی؛ شاید خطرناک‌تر

گونه بعدی کووید-۱۹ می‌تواند به اندازه اومیکرون یا بیشتر از آن مسری باشد، حتی علائم می‌تواند بیشتر باشد یا اصلا بروز نکند. دکتر جورج راترفورد، اپیدمیولوژیست دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید: اصلا مشخص نیست که باید منتظر چه چیزی باشیم. او می‌گوید که ویروس‌ها به‌تدریج جهش پیدا می‌کنند مانند آنچه با آلفا و بتا رخ داد، اما می‌تواند جهش‌های بزرگ هم داشته باشد مانند دلتا و اومیکرون. مثلا ویروس آنفلوآنزای H۱N۱ که منجر به پاندمی کشنده ۱۹۱۸ شد و بیش از یک‌سوم جمعیت جهان را درگیر کرد و ۵۰ میلیون نفر را نیز به کام مرگ کشاند، در ابتدا یک ویروس جدید بود. آن پاندمی در نهایت تمام شد، اما ویروس هنوز با ماست و هرسال به شکل آنفلوآنزای فصلی خودش را نشان می‌دهد. از آنجایی که ویروس کرونا نیز از همان نسل است، ممکن است همان راه را در پیش بگیرد.

نگرانی از نرخ پایین واکسیناسیون برخی کشور‌ها

البته سازمان بهداشت جهانی در هشدار نسبت به خوش‌بینی به پایان پاندمی تنها نیست. دکتر آنتونی فائوچی نیز پیش از این گفته بود ما هنوز در ۵ مرحله اول پاندمی هستیم و مردم را به رعایت اصولی و صد درصدی پروتکل‌های بهداشتی تشویق کرد. رئیس سازمان بهداشت جهانی، نگران کشور‌هایی است که نرخ واکسیناسیون در آن‌ها بسیار پایین است و مردم بیشتر در معرض خطر ابتلا به نوع شدید بیماری و مرگ بر اثر آن هستند.

تدروس ادهانوم گفت: پاندمی فعلی کووید-۱۹ به‌هیچ‌وجه نزدیک به پایان نیست و با رشد باورنکردنی مبتلایان به اومیکرون سویه‌های جدید احتمال بروز دارند. او روز گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: پاندمی با ورود به سال سوم، وارد یک مقطع بحرانی شده است. ما ابزار‌هایی برای پایان این فاز تند و تیز داریم، اما باید آن‌ها را عادلانه و عاقلانه مورد استفاده قرار دهیم. اما به‌گفته تدروس واکسیناسیون تنها راهی نیست که رهبران جهانی برای مقابله با کووید نیاز دارند: واکسن‌ها به تنهایی پاندمی را تمام نمی‌کنند. کشور‌های زیادی به تشخیص به موقع و درمان‌های نجات‌دهنده احتیاج دارند. باید این ابزار مساوی تقسیم شود تا پاندمی متوقف شود.