روح‌الله به روایت روح‌الله
_ روزنامه خراسان نوشت: روز چهارشنبه اول مهر ۱۲۸۱ هجری شمسی مطابق با ۲۰ جمادی الثانی ۱۳۲۰ ق، یعنی مطابق با سالروز ولادت حضرت زهرا (س)، از سلاله پاک آن بانوی اطهر، در شهرستان خمین، مولودی پا به عرصه هستی نهاد که او را روح‌ا... نامیدند. زندگی پرفراز و نشیب این مولود با برکت، یعنی امام خمینی (ره) و تأثیری که حیات سیاسی و اجتماعی او بر جامعه و تاریخ ایران گذاشت، اگر نگوییم بی‌نظیر، کم‌نظیر است. البته تردیدی نیست که برای پیدا کردن شناخت دقیق و درست از زندگی امام (ره)، باید افزون بر مدارک و اسناد، هزاران گزارش تاریخی را مرور کرد و مورد تحلیل قرار داد؛ اما امروز که سالروز ولادت این فرزند راستین فاطمه زهرا (س) است، خالی از لطف نخواهد بود که روایتی کوتاه از زندگی او را با قلم خودش مرور کنیم. آن چه در پی می‌آید، فراز‌هایی از زندگی حضرت امام خمینی (ره) به قلم ایشان است که ظاهراً آن را به درخواست مرحوم آیت‌ا... سیدمرتضی پسندیده، برادرشان، به رشته تحریر درآورد و توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) منتشر شده است.
«باسمه تعالی/ به حسب شناسنامه شماره ۲۷۴۴، تولد [من در سال]۱۲۷۹ شمسی، در خمین [روی داده است]. اما در واقع، تاریخ قطعی تولد [من، روز]۲۰ جمادی الثانی ۱۳۲۰ [هـ. ق]مطابق [با]اول مهر ۱۲۸۱ [هـ. ش]است. در خمین، در مکتبخانه مرحوم ملّا ابوالقاسم، تحصیل [را]شروع [کردم]و نزد مرحوم آقا شیخ جعفر و مرحوم میرزا محمد (افتخار العلماء)، درس‌های ابتدایی [را فرا گرفتم و]سپس، در خلال آن، نزد مرحوم حاج میرزا محمد مهدی (دایی)، مقدمات و نزد مرحوم آقای نجفی خمینی، منطق [را]شروع [کردم]و نزد حضرت عالی [آیت‌ا... پسندیده]، ظاهراً «سیوطی» و «شرح باب حادی عشر» و منطق و مسلّماً، در «مُطَوّل» مقداری [را آموختم. وقتی]به اراک در سنه (سال) ۱۳۳۹ هـ. ق، برای تحصیل رفتم، نزد مرحوم آقا شیخ محمدعلی بروجردی، «مطوّل» و نزد مرحوم آقا شیخ محمد گلپایگانی، «منطق» و نزد مرحوم آقا عباس اراکی «شرح لمعه» [را فرا گرفتم.]پس از هجرت به قم، به دنبال هجرت مرحوم آیت‌ا... حاج شیخ عبد الکریم- رحمه ا... علیه- تتمه «مطوّل» را نزد مرحوم ادیب تهرانی موسوم به آقا میرزا محمد علی و «سطوح» را نزد مرحوم آقای حاج سید محمد تقی خوانساری و مقداری یا بیشتر، نزد مرحوم آقا میرزا سید علی یثربی کاشانی تا آخر «سطوح» [را گذراندم]و با ایشان، به درس خارج مرحوم آیت‌ا... حائری می‌رفتیم و عمده تحصیلات خارج [من]نزد ایشان بوده است. فلسفه را مرحوم حاج سید ابوالحسن قزوینی و ریاضیات، هیئت و حساب [را]نزد ایشان و مرحوم آقا میرزا علی اکبر یزدی [آموختم]و عمده استفاده در علوم معنوی و عرفانی [من]نزد مرحوم آقا میرزا محمد علی شاه‌آبادی بوده است. پس از وفات مرحوم آقای حائری، با عده‌ای از رفقا بحث داشتیم تا آن‌که مرحوم آقای بروجردی- رحمه ا... علیه- به قم آمدند [و]برای ترویج ایشان، به درس ایشان رفتم و استفاده هم نمودم و از مدت‌ها قبل از آمدن آقای بروجردی، عمده اشتغال [من]به تدریس معقول، عرفان و سطوح عالیه اصول و فقه بود.»