مبنای خنثی‌سازی تحریم‌ها
- پرویز سروری در روزنامه حمایت نوشت: استدلال خنثی‌سازی تحریم‌ها و اولویت آن نسبت به رفع فشارهای خارجی در حوزه اقتصاد، موضوعی منطقی، عقلانی و کاملاً منطبق بر منافع ملی است. خنثی‌سازی تحریم‌ها عبارت است از بکارگیری و فعال‌سازی همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌ها برای ساختن یک اقتصاد قوی، پویا و مقاوم بدون آنکه منتظر مثبت شدن شاخص‌ها و مؤلفه‌های خارجی باشیم.
در رفع تحریم‌ها، توپ اکنون در زمین دشمن است و به هر دلیلی می‌تواند فشارهای اقتصادی را سال‌ها ادامه دهد و یا سطح آن را از حد فعلی فراتر ببرد.تقویت اقتصاد داخلی به‌منظور خنثی‌سازی تحریم‌ها در عین حال دشمن را به این نتیجه و جمع‌بندی می‌رساند که اهرم تحریم را از روی میز بردارد، چراکه با وجود اقتصاد فعال و پیشرو در کنار بهره گرفتن از ظرفیت‌های منطقه‌ای، جایی برای اثرگذاری تحریم‌ها باقی نمی‌ماند و دست‌آخر، ناچار به پذیرش ایران در جمع کشورهای قدرتمند منطقه خواهد شد.
این در حالی است که ما راهکار رفع تحریم‌ها را با پیگیری برای رفع چالش هسته‌ای آزموده‌ایم و به سرانجام نرسید. آن سال‌ها امورات کشور به مذاکرات گره خورده بود و واکنش‌های مقامات غربی، موجب فراز و فرود جریانات اقتصاد داخلی می‌شد. سیاست کشور اما در حال حاضر بر تقویت اقتصاد داخلی با رویکرد نگاه به شرق و تعامل با قدرت‌های منطقه‌ای متمرکز است و نگاه‌ها دیگر به سمت مذاکرات معطوف نیست تا پالس‌های مثبت و منفی آن مناسبات تجاری کشور را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.
از سوی دیگر، رفع تحریم‌ها همان‌گونه که در مقیاس‌های منطقه‌ای و جهانی و در تجارب سایر کشورها دیده‌ایم، به معنای گشایش اقتصادی نیست. بسیاری از کشورهای جهان روابط حسنه‌ای با آمریکا و قدرت اقتصاد جهانی دارند اما به دلیل فشل بودن و بی‌برنامگی هیچ انتفاعی از این به‌ظاهر امتیاز مثبت نبردند.در برخی از این کشورها مردم دچار فقر گسترده، بی‌خانمانی و گرسنگی هستند، درحالی‌که پرچم آمریکا بر فراز سفارتش در آن کشورها بالاست و منع تحریمی نیز ندارند.
این بدان مفهوم است که ارتباط صرف با آمریکا و غرب مادامی‌که پیش از آن اقتصاد، از قوام و دوام داخلی برخوردار نبوده باشد، باعث رونق نخواهد شد و ای‌بسا در چنین حالتی کشورها دچار رکود، خمودگی و وابستگی بیشتر شوند.از سوی دیگر، برخی از ملت‌های برخوردار از اقتصادهای پیشرفته و پر رونق، از همراهی با آمریکا سرخورده شده و آن را مانع از فراتر رفتن از مرزهای فعلی پیشرفت می‌دانند. آلمان و فرانسه نمونه‌ای از این کشورها هستند که امروز به این صرافت افتاده‌اند که باید مستقل باشند.
موضوعات دفاعی، اقتصادی و سیاسی مواردی هستند که استقلال در آن‌ها امروز به سکه رایج و مطالبه عمومی تبدیل‌شده است.«امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه سال گذشته پس از ورود جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا به کاخ سفید، در یک سخنرانی اعلام کرد اروپا علیرغم روی کار آمدن دولت جدید در ایالات‌متحده و تقویت احتمالی روابطش با واشنگتن، همچنان به یک استراتژی مستقل نیاز دارد. او سال پیش از آن نیز خواستار تشکیل ارتش واقعی اروپا به‌منظور دفاع در برابر دشمنان و حتی آمریکا شده بود!
بنابراین اصل مستقل بودن از آمریکا، یک اجماع جهانی است که حتی متحدان کاخ سفید نیز آن را به‌طورجدی روی میز قرار داده‌اند. در سایه چنین تفکری است که می‌توان به بهبود معیشت امیدوار بود و فارغ از اینکه آمریکا و شرکایش چه تصمیمی برای ایران می‌گیرند، اقتصاد را به‌صورت زیربنایی ساخت و مستحکم کرد. در این میان، توجه به ایجاد روابط ویژه با قدرت‌های اقتصاد جهانی همچون چین و روسیه که رقیب شماره یک آمریکا محسوب می‌شوند، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
سفر اخیر رئیس‌جمهورکشورمان به روسیه نیز این پیام آشکار را ارسال کرد که در صورت کارشکنی آن‌ها در پیمان‌ها و تبادلات فعلی ازجمله در مذاکرات، دست ایران بسته نیست و می‌تواند با بهره‌گیری از کمک متحدانش در شرق، نه‌تنها از ظرفیت آن‌ها برای معماری اقتصاد مقاومتی بهره برد بلکه بنیان‌های جدیدی به‌منظور خروج از چارچوب‌های جهانی آمریکا همچون سلطه دلار ایجاد نماید. ضمن اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی دور شدن از نگاه به غرب و برقراری دیپلماسی متوازن و برابر است.
نکته اساسی این است که توجه به ظرفیت‌های مغفول مانده در شرق، نقض شعار اساسی انقلاب یعنی «نه شرقی، نه غربی» نیست. این شعار به مفهوم سلطه گریز بودن جمهوری اسلامی بوده و این در حالی است که ارتباط ایران با روسیه و چین کاملاً دوسویه و برابر است.
روسیه فعلی، روسیه کمونیستی یا تزاری نیست بلکه کشوری قدرتمند با سواحل مشترک در دریای خزر و تأثیرگذار در عرصه بین‌المللی است. جمهوری اسلامی تابه‌حال از روابط خود با روسیه برای ارتقای سطح فنی کشور سود برده، درحالی‌که مسکو اجازه بهره‌برداری از فن‌آوری‌های خود را حتی به میزان بسیار جزئی به غرب نمی‌دهد. افزون بر این، علت اینکه ایران در تعاملات منطقه‌ای، هم‌ردیف قدرت‌های بین‌المللی است، برخورداری از استقلال است که کمک شایانی به خنثی‌سازی تحریم‌ها خواهد کرد. ضمن اینکه تعامل حسنه تهران با مسکو و پکن دست ایران را در لغو و خنثی‌سازی تحریم‌ها بازتر می‌کند.
نکته مهم آن است که آمریکایی‌ها نسبت به طلوع همکاری راهبردی ایران در مشرق زمین ابراز نگرانی کرده‌اند و نتوانستند آن را پنهان کنند. «جو بایدن»، در مصاحبه‌ای صراحتاً اعلام کرده بود از یک سال پیش نگران همکاری ایران با قدرت‌های شرقی است و رژیم صهیونیستی از زبان مقامات حال و فعلی خود نسبت به توانمند شدن ایران از این رهگذر بارها هشدار داده است.
برخلاف نسخه آمریکایی که می‌خواهد همه کشورهای جهان را زیر سلطه داشته باشند، نسخه شرقی شامل ائتلاف‌های راهبردی بین مراکز قدرت مستقل است که به‌جای تلاش با هدف تضعیف دیگران، برای تحکیم و همکاری می‌کوشند.و بالاخره اینکه جمهوری اسلامی از مقاومت فعال خود در برابر غرب با سربلندی بیرون آمده، از طریق نگاه به شرق که یکی از مطالبه‌های اصلی رهبر معظم انقلاب است، می‌تواند گام‌های بلند و مؤثری برای تقویت اقتصاد داخلی بردارد و معماری جدید جهانی را با استفاده از متحدان قدرتمندش در کنار استقلال و پافشاری بر صیانت از منافع ملی بنا کند.
- بیشتر بخوانید:
- موارد تضییع حقوق مردم ایران در عرصه بین‌المللی پیگیری می‌شود