چشم انتظاری‌ها به پایان رسید؛ پای دانشجویان به دانشگاه باز می‌شود
_ روزنامه همشهری نوشت: وقتی کرونا در همه مقاطع تحصیلی اثرگذار شد و همه را تعطیل کرد، هر ترم این بحث مطرح شد که زمان مناسب برای بازگشایی چه وقت است؟ با هر تصمیم نیز موج تازه‌ای از ویروس مسئولان را غافلگیر کرد تا این بازگشایی به دوره بعدی موکول شود. همین نیز باعث شد برنامه زندگی دانشجویان نیز بر مدار این تصمیم‌ها تغییر کند و شکل تازه‌ای به‌خود بگیرد. حالا با آغاز هر ترم این خبر قوت می‌گیرد که آیا بهترین زمان برای بازگشایی فرارسیده است یا خیر؟ همین امر نیز تا هفته گذشته با وجود صحبت‌هایی درباره بازگشایی مقاطع تحصیلی در ترم بهمن‌ماه جدی گرفته نمی‌شد؛ تا اینکه دیروز علی‌خاکی‌صدیق در بخشنامه‌ای به رؤسای شورای استانی آموزش عالی کشور حضوری شدن نیمسال دوم تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ را اعلام کرد. در این مصوبه آمده است؛ «همه کلاس‌های آموزشی دانشجویان در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش‌عالی در همه مقاطع تحصیلی نیمسال دوم به‌صورت حضوری برگزار می‌شود.» در یکی از تبصره‌ها نیز آمده است: «مراعات کامل پروتکل‌های بهداشتی به‌منظور حفظ سلامت جامعه دانشگاهی الزامی است.»، اما آیا با یک دستورالعمل می‌توان نگرانی‌های مربوط به پروتکل‌های وزارت بهداشت را برطرف کرد؟
اجبار در داشتن کارت واکسیناسیون
با گذشت ۴ترم غیرحضوری به‌دلیل شیوع کرونا، حالا دانشگاه‌ها و وزارت علوم تصمیم به حضوری شدن کلاس‌های تمام دانشجویان کشور گرفته و تصمیمات مختلفی را در این زمینه اتخاذ کرده‌اند. حضور صددرصدی کلاس‌ها، سؤالی است که ذهن بسیاری را به‌خود مشغول کرده و بار‌ها مسئولان کشور در این زمینه جلسات متنوعی را برگزار کرده‌اند، اما هر ترم با شیوع سویه جدید کرونا برنامه‌ریزی‌ها تغییر کرده و دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند کاملا پذیرای حضور دانشجویان باشند. گفته می‌شود براساس مصوبه ستاد ملی کرونا و رعایت مسائل حقوقی، داشتن کارت واکسیناسیون برای حضور دانشجویان در دانشگاه‌ها از ترم بهمن اجباری است.
درباره ظرفیت محدود خوابگاه‌ها در زمان آموزش‌های حضوری از ترم بهمن با توجه به ویروس کرونا هم محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم می‌گوید: «روسای دانشگاه‌ها باید در این زمینه همکاری کنند تا هر دانشجویی که علاقه‌مند بود بتواند در شهر محل سکونت خود ادامه تحصیل دهد که با انجام این کار بخشی از مشکلات کشور حل خواهد شود.» او گفته است که باید مطابق برنامه‌ریزی از حداکثر ظرفیت خوابگاه‌ها استفاده شود تا دانشجویان کارشناسی به‌صورت دوره‌ای در دانشگاه‌ها حاضر شده و این موضوع در اختیار دانشگاه‌ها با توجه به امکانات موجودشان قرار گیرد؛ بنابراین وزارت علوم باید با توجه به تصمیماتی که اتخاذ کرده است همه دانشجویان کشور را در همه مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری از ترم بهمن به‌صورت حضوری آموزش بدهد و در کلاس‌های درس بنشاند و امتحاناتشان را هم به همان شیوه برگزار کند.
حضور پس از ۲ سال
محمدرضا آهنچیان، سخنگوی وزارت علوم چند روز پیش اعلام کرده بود که ستاد از سرگیری آموزش حضوری تأکید بر اجرای مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر بازگشایی دانشگاه‌ها از نیمسال دوم ۱۴۰۱-۱۴۰۰ دارد. اینکه هم‌اکنون حدود ۵۰درصد دانشجویان در دانشگاه‌ها حضور دارند و براساس مصوبه امروز ستاد بنا شده از بهمن۱۴۰۰ آموزش دانشگاه‌ها با همکاری و هماهنگی استانداران در ۳۱استان کشور حضوری شود. البته او گفته بود حضوری شدن آموزش‌های ۱۰۰درصدی در تمام استان‌های کشور منوط به جلسات مشترک بین دانشگاه‌های استانی و استانداری‌هاست. سخنگوی وزارت علوم درباره دریافت کارت واکسن از دانشجویان برای حضور در دانشگاه‌ها هم گفته که دانشجویانی می‌توانند در کلاس‌های حضوری شرکت کنند که حتما واکسینه شده باشند. به‌نظر می‌رسد تأکید ستاد ازسرگیری آموزش‌های حضوری این است که همه دانشجویان به‌ویژه در مقطع کارشناسی حتما در دانشگاه به‌صورت حضوری از ترم بهمن آموزش ببینند، اما از آنجایی که نسبت دانشجویان کارشناسی به نسبت تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های کشور یکسان نیست، خود دانشگاه‌ها باید در این زمینه تصمیم‌گیری کنند.
دانشگاه بدون حضور دانشجو معنا ندارد
وزارت علوم و روسای دانشگاهی معتقد هستند که دانشگاه بدون حضور دانشجو معنا ندارد؛ به همین دلیل برنامه‌هایی تدوین کرده‌اند تا بتوانند شرایط حضور تمام دانشجویان را در کلاس‌های درس و دانشگاه فراهم کنند. البته منظور از برنامه، بخشنامه‌ای برای تغییر روند ۲ ساله است. دانشجویان با دغدغه تغییر سبک زندگی، اما نگرانی‌هایشان همچنان باقی است؛ اینکه در این دو سال زندگی خود را بر پایه‌های غیرحضوری ترتیب داده‌اند و از سوی دیگر پس از ۲ سال دوری دوباره باید به دانشگاه بازگردند و در کلاس‌های شلوغ و خوابگاه‌های دانشجویی حضور پیدا کنند. شاید مهم‌ترین دغدغه نیز همین باشد که حضور دانشجویان پس از ۲ سال در خوابگاه‌ها می‌تواند نگرانی‌هایی را برای خانواده‌ها ایجاد کند؛ درحالی‌که راهکار و برنامه دقیقی در این‌باره از سوی وزارت علوم اعلام نشده است. به استثنای تبصره چهارم که رعایت پروتکل‌های بهداشتی است در ۳ تبصره دیگر این بخشنامه به این اشاره شده که براساس شرایط هر دانشگاه، مؤسسه آموزش عالی و در صورت لزوم، آموزش حضوری دانشجویان تحصیلات تکمیلی (دکتری تخصصی و کارشناسی‌ارشد، دکتری حرفه‌ای)، آموزش دروس عملی برنامه‌های درسی (آزمایشگاه، کارگاه، درمانگاه و نظایر این‌ها)، آموزش حضوری دانشجویان کارشناسی، کاردانی به‌صورت کاملا حضوری در اولویت است. در اجرای هر چه مؤثرتر مصوبه نیز براساس هماهنگی با مراجع استانی به‌ویژه استانداری و براساس آخرین تصمیمات مراجع ذی‌صلاح تصمیم‌گیری و اقدام می‌شود. همه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش‌عالی استان درصورت لزوم استفاده از آموزش‌های الکترونیکی در قالب ترکیب متناسب آن با آموزش حضوری، الزاماً باید مطابق با نظام‌نامه یادگیری الکترونیکی و تحت نظارت شورای آموزش عالی استان اقدام کنند.
این برنامه، اما شاید فقط بتواند التیامی بر دلتنگی دانشجویان و نگرانی استادان درباره کم‌سوادی در حال گسترش دانشجویان‌شان باشد.