ارتش یکپارچه مقاومت؛ میراث گران‌بهای شهید سلیمانی

- حمید خوش‌آیند کارشناس مسائل بین‌الملل - دوران ۲۳ ساله فرماندهی سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در نیروی قدس سپاه، در بردارنده ابتکارات مهم، دستاورد‌های بزرگ و پیامد‌های راهبردی است. اخیراً یکی از استراتژیست‌های آمریکایی به دولت بایدن توصیه کرده است آمریکا باید ایجاد اتحاد در غرب آسیا را از ایران یاد بگیرد.

«برایان کتز» تحلیلگر نظامی سابق سازمان سیا در حوزه ایران و خاورمیانه که اکنون عضو «برنامه امنیت بین‌المللی» در اندیشکده شناخته‌شده «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل» آمریکاست، با انتشار گزارشی با عنوان «آن‌چه آمریکا می‌تواند از رویکرد جنگی ایران بیاموزد» در نشریه آتلانتیک اظهار داشته است «با توجه به حمایت نیروی قدس از رژیم‌های منطقه، آمریکا هرگز نباید از هر آن‌چه این نیروی ایرانی انجام می‌دهد، تقلید کند.

 

با این وجود،  رویکرد ایران در مورد جنگ نیابتی و شیوه جمهوری اسلامی در تشکیل شراکت‌های مستحکم با بازیگران محلی، حاوی درس‌هایی است که آمریکا می‌تواند بیاموزد.

برایان کتز مدیر سابق میز سوریه در دفتر وزیر دفاع آمریکا در بخش دیگری از گزارش خود آورده است «ایران آهسته، اما پیوسته محور مقاومت خود را از طریق حزب‌الله و رژیم سوریه به یک اتحاد منطقه‌ای تبدیل کرده که دامنه آن از عراق تا یمن کشیده شده است. گروه‌هایی مانند حزب‌الله، حوثی‌ها و حشدالشعبی عراق اکنون دیگر صرفاً نیرو‌های نیابتی ایران نیستند، بلکه گروهی از بازیگرانِ سیاسی - نظامیِ هم‌جهت از نظر ایدئولوژی و وابسته به یکدیگر از لحاظ نظامی را تشکیل می‌دهند که متعهد به دفاع متقابل از همدیگر هستند؛  می‌توان نام آن‌ها را یک «ناتوی مقاومت» گذاشت که اعضایش در سراسر منطقه ردپایشان دیده می‌شود، در پایتخت‌های کلیدی عربی نفوذ سیاسی دارند و شبکه‌ای از شرکای مختص یک‌دیگر را تشکیل داده‌اند.

 

سرمایه‌گذاری ایران به‌شدت پربازده بوده است. تهران اکنون بازدارندگی قوی‌تری مقابل دشمنان خود دارد، هرگاه که اهدافش ایجاب کنند می‌تواند بهتر با دشمنانش بجنگد، و در معنای عمومی‌تر، راحت‌تر می‌تواند سیاست‌ها و رویداد‌های منطقه را به نفع خود هدایت کند.

ارتش یکپارچه مقاومت که در محافل سیاسی و رسانه‌ای غربی «ناتوی مقاومت» نیز نامیده می‌شود، یکی از ابتکارات بزرگ شهید سلیمانی در غرب آسیاست. آنچه که غربی‌های ناتوی مقاومت می‌نامند، یک ساختار منسجم، کارآمد، فراگیر و قدرتمند است که شهید سلیمانی معمار اصلی آن محسوب می‌شود.

 

در منطقه‌ای که دفاع در آن بسیار گران و پرهزینه و تهدید‌ها به طور مداوم در حال نو شدن و تنوع است، ارتش یکپارچه مقاومت یک «دارایی راهبردی» است که با توزیع بار دفاع و ایجاد عمق استراتژیک، خطوط دفاعی را در نقاطی دورتر از مرز‌های اصلی تعریف می‌نماید؛ ارتشی که اعضای آن برخلاف گروه‌های نیابتی آمریکا، اروپا و کشور‌های عربی در منطقه برای مزدوری نیامده‌اند، کاملاً ایدئولوژیک عمل می‌کنند، از یک اتاق کنترل و فرماندهی واحد برخوردارند و با دولت‌های منطقه در پیوند هستند.