واکسن را جدی بگیرید؛ اومیکرون در کمین واکسن نزده‌ها
_ روزنامه ایران نوشت: شاخص‌های کرونا در زمینه بیماران بستری، موارد فوتی و بیماران حاد و کرتیکال در حالی با شکستن سد عدد و رقم‌های هولناک ابتلا و مرگ‌و‌میر آن هم با واکسیناسیون بیش از ۱۱۶ میلیون دوز واکسن کرونا پس از چند ماه مبارزه نفسگیر روبه افول گذاشته است که این روز‌ها افزایش شیب ملایم بیماران سرپایی با شناسایی واریانت امیکرون در ایران به نگرانی‌های تازه‌ای دامن زده است.
اگرچه در ۲۴ ساعت منتهی به روز گذشته تعداد موارد ابتلا در مرز عدد سه رقمی شدن قرار گرفت و ۴۲ بیمار کرونایی راهی آرامستان‌ها شدند در عین حال ۲۱ استان کشور، مرگ‌و‌میر صفر و یک داشته‌اند و بیشترین تعداد موارد فوت بیماران کرونایی مربوط به استان‌های فارس با ۷ نفر و تهران و کرمان با ۵ نفر بوده است. با این همه گزارش‌های رسیده از برخی استان‌ها نشان می‌دهد آمار بیماران سرپایی روبه افزایش است.
شروین شکوهی رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان تهران نیز از بالا رفتن شیب ملایم بیماران سرپایی مبتلا به کووید خبر می‌دهد. او می‌گوید: در هفته گذشته هر دو روز یک مریض کرونایی به اورژانس بیمارستان لقمان مراجعه می‌کرد، اما در حال حاضر روزی ۳ تا ۴ مریض سرپایی مراجعه می‌کنند. دلیل آن هم واضح است، افرادی که دو دوز واکسن زده‌اند ماسک‌ها را کنار گذاشته‌اند و فاصله‌گذاری اجتماعی را هم رعایت نمی‌کنند.
به گفته شکوهی؛ انتشار برخی مطالب ناقص در رسانه‌ها پیش از انتشار نتایج علمی تحقیقات از جمله اینکه «امیکرون نسبت به سویه دلتا کشنده‌تر نیست» موجب شده مردم نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی سهل‌انگارانه عمل کنند. درحالی که به دلیل افزایش تعداد مبتلایان ممکن است سیستم بهداشت و درمان کشور را وارد چالش کند، اما با توجه به واکسیناسیون عمومی احتمال اینکه پیک بعدی شدیدتر از پیک پنجم باشد بعید به نظر می‌رسد.
گرچه که مراکز درمانی کشور از چند روز گذشته به حالت آماده‌باش درآمده‌اند، اما آنچه که با شیوع واریانت امیکرون در دنیا دغدغه اصلی مقامات بهداشتی کشور را در پی داشته، متوجه واکسینه نشده‌ها است. طبق آمار رسمی ۶۰ درصد ایرانی‌ها واکسینه کامل و ۶۹،۸ درصد نیز دوز اول را دریافت کرده‌اند و ۶.۱ درصد نیز دوز سوم را تزریق کرده‌اند. (درصد واکسیناسیون بر‌اساس جمعیت ۸۵ میلیونی محاسبه شده است.) تخمین زده می‌شود بین ۸ تا ۹ و نیم میلیون ایرانی و اتباع بالای ۱۲ سال و مشمول دریافت واکسن، هنوز واکسینه نشده‌اند. با این همه طبق داده‌های بیمارستانی اداره بهداشت نیویورک از ۱۹ سپتامبر نرخ بستری به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر برای افراد واکسینه شده ۲.۹۹ درصد و برای افراد واکسینه نشده ۴۰.۱۷ است. همچنین گزارش‌ها نشان می‌دهد نرخ بستری در افراد واکسینه نشده از ۲۱ نوامبر افزایش چشمگیری داشته در حالی که نرخ بستری افراد واکسینه شده تقریباً ثابت مانده است. اطلاعات منتشر شده در Medscape نیز نشان می‌دهد؛ در کودکان اجتناب از خوردن غذا به علت اختلال بویایی یا چشایی یا گوارشی ممکن است اولین علامت ابتلا به سویه امیکرون باشد. در هفته‌های گذشته پس از آن‌که بسیاری از کشور‌های اروپایی و امریکا در فهرست کشور‌های دارای واریانت امیکرون قرار گرفتند، دو کشور انگلیس و آلمان به دلیل افزایش شیوع سویه امیکرون داده‌های علمی معتبر زیادی را منتشر کرده‌اند.
امیکرون در آلمان ۳۱۹۸ مبتلا و ۴۸ بستری و یک فوتی داشته است. یک تحلیل بزرگ می‌گوید؛ امیکرون در افراد واکسینه شده در مقایسه با انواع قبلی واریانت‌ها تا ۷۰ درصد کمتر نیاز به مراقبت‌های بیمارستانی دارد. آژانس امنیت بهداشت بریتانیا اعلام کرده است؛ یافته‌های اولیه دلگرم کننده است، اما این سویه هنوز هم می‌تواند منجر به بستری شدن تعداد زیادی افراد در بیمارستان‌ها شود. این مطالعه همچنین نشان می‌دهد؛ احتمال ابتلا به سویه امیکرون پس از ۱۰ هفته از تزریق دوز بوستر به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. این گزارش پس از انتشار داده‌هایی از آفریقای جنوبی، دانمارک، انگلیس و اسکاتلند منتشر شد که همگی به کاهش شدت ابتلا پس از تزریق دوز یادآور اشاره کرده‌اند. در سه روز گذشته بریتانیا با ۱۱۹ هزار و ۷۸۹مورد تأیید شده رکورد روزانه ابتلا به امیکرون را ثبت کرده است و طی ۲۸ روز پس از مثبت شدن آزمایش کووید، ۱۴۷ مورد مرگ و میر نیز مشاهده شد. اینکه امیکرون پس از شیوع در گروه‌های سنی بالاتر چه اثراتی دارد، هنوز نامشخص است، زیرا اغلب کسانی که به این واریانت مبتلا شده و به بیمارستان مراجعه کرده‌اند تاکنون زیر ۴۰ سال سن داشته‌اند. در هر حال آنچه یافته‌های علمی تاکنون نشان می‌دهد؛ موارد ابتلا به امیکرون در حال حاضر در بریتانیا بسیار زیاد است و حتی نسبت پایین از جمعیت ابتلا که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند می‌توانند منجر به بیماری شدید قابل توجهی در افراد شوند. واکسیناسیون برای محافظت در برابر بیمار شدن و همچنین محافظت در برابر سویه‌های بعدی حیاتی است. همچنین نشانه‌هایی وجود دارد که اثر دوز‌های واکسن در حال کاهش است و دو دوز از یک واکسن محافظت محدودی در برابر ابتلا به امیکرون ایجاد می‌کند که با تزریق یک دوز تقویت کننده سیستم ایمنی بدن بازسازی می‌شود. با این حال گزارش‌ها می‌گوید محافظت واکسن‌ها بین ۱۵ تا ۲۵ درصد پس از ۱۰ هفته کاهش می‌یابد و بهترین راهکار تزریق دوز تقویتی است. (منبع گاردین)
مردم برای تزریق دوز تقویتی توجیه نشده‌اند
احمد مهری اپیدمیولوژیست در پاسخ به اینکه محققان ایرانی نسبت به وضعیت شیوع واریانت امیکرون به دلیل جمعیت ۸ میلیونی واکسینه نشده‌ها در ایران چه پیش‌بینی‌هایی دارند به «ایران» می‌گوید: اگر دقت کنید؛ در پیک‌های قبلی بعد از شیوع واریانت دلتا در اروپا بلافاصله دلتا در ایران نیز به سویه غالب تبدیل شد. پیش‌بینی‌ها بر این است همان وضعیت قبلی درباره امیکرون نیز در ایران اتفاق بیفتد. در حال حاضر تعداد موارد ابتلا به امیکرون در انگلیس با شتاب تندی در حال افزایش است که دو دلیل عمده دارد؛ اول آن‌که واکسینه شده‌ها تقریباً رعایت پروتکل‌ها را کنار گذاشته‌اند و دوم این که بروز ابتلا در گروه‌های واکسینه شده در مقایسه با واکسینه نشده‌ها بیشتر است.
این اپیدمیولوژیست در ادامه می‌افزاید: وقتی شاخص ابتلا به بیماری بالا می‌رود (هر چند درصد مرگ‌و‌میر در مبتلایان به واریانت امیکرون پایین است)، اما ماهیت افزایش تعداد بیماران باعث افزایش مرگ‌و‌میر و بستری می‌شود. این یعنی بیمارستان‌ها در تعداد تخت بستری برای بیماران دچار مشکل می‌شوند، وقتی تعداد بیماران زیاد شود مردم از نبود تخت و امکانات درمانی می‌میرند. نمونه آن پیک پنجم بیماری در مشهد بود که بیماران در قسمت پذیرش بیمارستان‌ها دچار «ارست» می‌شدند.
به گفته وی، یکی از دلایل افزایش ابتلا در کشور‌هایی با درگیری بالای بیماران مبتلا به سویه امیکرون عدم تزریق دوز سوم واکسن است. ما تخمین می‌زنیم به دلیل آن‌که کمتر از ۶ درصد ایرانی‌ها به رغم در دسترس بودن انواع واکسن‌ها برای تزریق دوز سوم واکسن اقدام کرده‌اند و تقریباً رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زیر ۴۸ درصد رسیده، ۱۲ روز دیگر بیماری کرونا در ایران اوج می‌گیرد. این در حالی است که بیماری آنفلوانزا امسال روند افزایشی داشته و سیستم درمان کشور با بیماران حاد تنفسی مواجه خواهد بود که نمی‌داند آیا بیمار، مبتلا به واریانت امیکرون است یا آنفلوانزا یا سرماخوردگی؟
مهری با بیان اینکه ما هنوز به عدد ۸۵ درصد واکسیناسیون کامل جمعیت مشمول نرسیده‌ایم، عنوان می‌کند: هنوز ۱۰ میلیون نفر دوز دوم واکسن را دریافت نکرده‌اند. این تعداد را هم باید واکسینه نشده تلقی کنیم در حالی که هشدار‌ها جدی است و دولت سیزدهم با اهتمام جدی نسبت به واکسیناسیون مردم قدم برداشته است حتی درباره بازگشت محدودیت‌ها به نظر می‌رسد ستاد ملی مقابله با کرونا در دولت فعلی انعطاف زیادی نشان دهد، نمونه آن نقشه رنگ‌بندی کرونایی است که این رنگ بندی طبق شاخص بستری بود و قرار است ستاد ملی کرونا فرمول رنگ بندی کرونایی را تغییر دهد.
او در ادامه با بیان اینکه نبود سیستم تهویه در فضا‌های بسته مسأله بسیار نگران کننده‌ای است، می‌گوید: کشور‌هایی که واریانت امیکرون در آن‌ها دامنگیر شده به دلیل تعجیل در بازگشایی‌ها بوده است. برای همین لازم است محدودیت‌های جدی برای رستوران‌ها و مکان‌های عمومی سربسته اعمال شود. از طرفی داده‌های بین‌المللی نشان می‌دهد واکسن در بروز بستری و فوت و حتی ابتلا به بیماری کووید تأثیر‌گذار است.
مهری در ادامه به این نکته هم اشاره می‌کند که هر اندازه گروه‌های واکسینه نشده بیشتر باشد اثر مستقیم روی گروه‌های واکسینه شده می‌گذارد به این معنا که به راحتی امکان رخداد پیک وجود دارد یعنی به دلیل افزایش بیماری حتی افرادی هم که واکسن دریافت کرده‌اند تحت تأثیر حجم بالای ویروس در جامعه قرار می‌گیرند بویژه آن‌که درصد تزریق دوز تقویتی در جامعه ما پایین است.
۸۰ درصد واکسینه نشده‌ها نسبت به اثربخشی واکسن‌ها اقناع نشده‌اند
این اپیدمیولوژیست تأکید می‌کند: طبق مطالعه ملی انجام شده یکی از اصلی‌ترین دلایل ۸۰ درصد افراد واکسینه نشده اقناع نشدن و ترس و نگرانی از ماهیت و اثر بخشی واکسن‌ها است بنابراین وزارت بهداشت برای اقناع‌سازی مردم باید اثربخشی و مقالات واکسن‌ها را منتشر کند تا مردم با خیال راحت واکسن بزنند. از طرفی باید اجرای قرنطینه هوشمند جدی گرفته شود. قرار نیست با مردم دعوا کنیم همین که هنگام گرفتن بلیت پرواز یا قطار و اتوبوس به محض وارد کردن کد ملی وضعیت واکسیناسیون فرد محرز شود برای جلوگیری از تردد و انتقال ویروس کافی است.
او می‌گوید: مسئولان بار‌ها مصاحبه می‌کنند مردم دوز یادآور را بزنند درحالی که نسبت به تزریق دوز یادآور توجیه نشده‌اند، باید به آن‌ها یادآوری کنیم ما هر چند سال یک بار دوز تقویتی واکسن هپاتیت یا کزاز را می‌زنیم و واکسن آنفلوانزا نیز هر سال تکرار می‌شود. سیستم‌های بهداشتی درگیر با امیکرون تقریباً به یقین رسیده‌اند واکسن‌ها بروز بستری و فوت و ابتلا را به طور معنی‌داری کم می‌کنند و به نظر می‌رسد پیک ششم اغلب افرادی را درگیر می‌کند که واکسینه نشده‌اند.