کارگردان نمایش «چمدان»: سلامتی تماشاگر مهمتر از ظرفیت ۱۰۰% سالن نمایش است

آریو راقب کیانی در گفت‌وگو با میزان، پیرامون فعالیت‌های خود در عرصه تئاتر گفت: با توجه به شرایط دو سال اخیر، به شکلی ناخواسته و بالاجبار از فضای تئاتر به دور بوده ام. ولیکن تمرین نمایش چمدان و ساخت فیلم کوتاه در بازه‌های زمانی مناسب که سلامتی عوامل را با خطر مواجه نکند را در برنامه ام داشته ام. چندین فیلم کوتاه را در این مدت نگاشته ام و به دنبال فرصتی مناسب برای روی صحنه بردن نمایش «چمدان» بوده ام که سه بار این موضوع در پاییز ۱۳۹۹، فروردین ۱۴۰۰ و تیرماه ۱۴۰۰ با وقفه به دلیل تعطیلی سالن‌های نمایش و تعلیق نمایش‌های روی صحنه به دلیل کرونا اتفاق افتاد.

وی درباره دلیل پرداختن به متن «چمدان» اضافه کرد: کوبو آبه نویسنده‌ای ژاپنی است که در ایران، او را با رمان «زن در ریگ روان» می‌شناسند و اتفاقا فیلمی بر اساس همین رمان ساخته شده است. سبک نوشتاری این نویسنده در بیشتر آثارش به صورت رئالیسم جادویی است که این موضوع در وهله اول برای بنده جذاب بود. دومین عامل محوریت قراردادن کاراکتر‌های زن در این نمایش است که در موقعیت دوگانه قرار گرفته اند و همین تضاد رفتاری من را به سوی این نمایشنامه متمایل کرد؛ و نکته آخر این از این مولف، نمایشنامه‌های کمی روی صحنه رفته است و با اینکه همین نمایشنامه چمدان را جناب آقای آییش در سال‌ها قبل به اجرا برده اند، با دراماتورژی صورت گرفته شده بر این نمایشنامه، فضای کار دچار تغییراتی شده است که تماشاگر تئاتر با مشاهده اثر این موضوع را در خواهد یافت.

این منتقد و نویسنده تئاتر درباره مضمون نمایش «چمدان» اضافه کرد: به عنوان کارگردان اثر، شاید درست نباشد که بگویم که مخاطب این اثر قرار است با چه اثری مواجه گردند و به نوعی به آن‌ها ذهنیت دهم. ولکین در ظاهر امر و لایه رویه، تماشاگر این نمایش دو زن که یکی متاهل و دیگری مجرد است را می‌بینند که در تلاش و تکاپو هستند که در چمدانی را باز کنند و به راز درون آن پی ببرند. اما آن چیزی که حائز اهمیت است برداشت هر مخاطب در قبال روبرو شدن با این اثر و هر اثر دیگر است که قطع یقین یکتا و منحصر به فرد است. شاید بهتر باشد فرصت مکاشفه و دریافت بیشتر را به مخاطب بدهیم.

این کارگردان جوان تئاتر درباره رونق دوباره این هنر پس از دوران اوج کرونا اضافه کرد: مسلما و طبیعتا برای تئاتری‌ها چه آن‌هایی که اثری را روی سن سالن‌های نمایش می‌آورند و چه آن‌هایی که در برابر این سن نمایشی روی صندلی‌ها به تماشای اثر می‌نشینند، خبر امیدوار کننده‌ای است. تئاتر، برای زنده ماندن و ادامه حیات به آمیختگی دم و بازدم بازیگران و تماشاگران اش احتیاج دارد. گروه‌های زیادی در دو سال اخیر، چه از نظر مالی و چه از نظر انگیزشی دچار فروپاشی ناخواسته شدند، اما به قول هاروکی موراکامی دیگر نویسنده مطرح ژاپنی «وقتی طوفان تمام شد یادت نمی‌آید چگونه از آن گذشتی و چطور جان به در بردی!».

وی حضور کارگردانان جوان در تئاتر امروز را گامی مثبت خواند و اضافه کرد: تماشاگر حق دارد که دستش در انتخاب تئاتر چه از لحاظ مضمون و چه از لحاظ سبک و ... به عنوان یک کالای فرهنگی و موتیف هنری باز باشد. اسم این کار رقابت نیست. تنوع و تکثر نمایش‌ها در زمینه‌های مختلف محتوایی و ساختاری به غنای فرهنگی می‌انجامد و نه در احتکار و نه در انحصار موضوعی و ... به هر دلیل از جمله شرایط کرونا هیچ رشد و بالندگی تئاتری رخ نخواهد داد. یعنی تماشاگر حق دارد که دایره گزینشی اش وسیع باشد و گروه‌های تئاتری باید رسالت این را داشته باشند که برای بهتر شدن تلاش کنند. اینکه شما باید کالای خوبی داشته باشید تا به فروش برسد، همیشه یک اصل در تجارت بوده است و وجه تمایز هنر تئاتر، در ارائه چیزی در ویترین سالن‌های نمایشی است که فله‌ای و سری دوزی شده نباشد!.

کارگردان نمایش چمدان درباره صد در صدی شدن ظرفیت سالنهای تئاتر افزود: متاسفانه عدم وجود داشتن رویه مشخص و علمی در زمینه رعایت پروتکل‌ها و باز و بسته شدن‌های سالن‌های نمایشی به صورت برنامه ریزی نشده و غیر واقع بینانه نسبت به شرایط، هم برای تماشاگران و هم برای سالن‌های نمایشی دردسر ساز شده است. برای منِ کارگردان اتفاقی خوبی است که استقبال صد در صدی از نمایشم صورت پذیرد، اما برای من به عنوان یک شهروند، بهتر و عالی‌تر است که هر شخصی با طیب خاطر و بدون نگرانی به تماشای نمایش بنشیند. از روز اول که تمرین نمایش چمدان را شروع کرده ام سلامتی بازیگران ام برای ام یک رکن و اصل بوده است و حال که قرار است دنیای چمدان را با تماشاگران تقسیم کنم، دغدغه و دل مشغولی ام در جهت حفظ سلامتی به تماشاگران نیز بسط پیدا می‌کند.

راقب کیانی درباره احتمال حضورش در جشنواره تئاتر فجر اضافه کرد: متاسفانه علیرغم میل باطنی، این امکان برای جشنواره تئاتر فجر سال جاری مقدور نیست و به احتمال زیاد این موضوع برای جشنواره‌های سال بعد برنامه ریزی خواهد گردید.

وی پیرامون فعالیت های آتی خود در زمینه تئاتر افزود: در حال حاضر مشغول تمرین نمایشنامه‌ای کم پرسوناژ هستم که در وقت مقتضی توضیحات بیشتر را حتما به سمع و نظر تئاتر دوستان خواهم رساند.

این کارگردان تئاتر درباره وضعیت هنر نمایش در دوران کرونا خاطرنشان کرد: برای عاشقان تئاتر در ظاهر سخت و جانکاه گذشت و در واقع نگذشت! ایمان دارم که دوباره به تئاتر جان خواهیم داد و ما نیز از تئاتر جان خواهیم گرفت!.