تقویم تاریخ؛ از تولد غزالی تا سقوط امپراتوری کارتاژ

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (یکم آذر) به شرح زیر است:

تولد غزالی، دانشمند و فیلسوف بزرگ مسلمان

۹۹۳ سال پیش در چنین روزی، هفدهم جمادی الاول سال ۴۵۰ هجری قمری «ابوحامد محمد غزالی» از دانشمندان و فلاسفه بزرگ اسلام و ایران، چشم به جهان گشود.

وی نزد ابونصر اسماعیل فقه را آموخت و در مدتی اندک در علوم زمان خویش، سرآمد همگان شد و بدین ترتیب بود که در ۲۸ سالگی از بزرگترین فق‌های مسلمان شد. شهرت امام محمد غزالی موجب شد که خواجه نظام الملک وی را برای تدریس به مدرسه نظامیه بغداد دعوت کند. غزالی این دعوت را پذیرفت، اما در سال ۴۸۸ هجری قمری به سبب بحران روحی و فکری شدید، تدریس را رها و بغداد را به قصد حج ترک کرد و سپس در بیت المقدس مسکن گزید. پس از آن وی به وطنش ایران مراجعت کرد و به تعلیم دانش پژوهان پرداخت. امام محمد غزالی یک سال قبل از مراجعت به وطن، اثر ارزشمند خویش، یعنی «احیاء علوم الدین» را به رشته تحریر درآورد. از دیگر آثار مهم این دانشمند و فیلسوف برجسته ایرانی می‌توان به «کیمیای سعادت»، «نصیحة الملوک» و «مقاصد الفلاسفه» اشاره کرد.

تولد هدایت حسینی فقیه و عالم مسلمان

۱۸۵ سال پیش در چنین روزی، هفدهم جمادی الاول سال ۱۲۵۸ هجری قمری «سید محمد علی شاه عبدالعظیمی» مشهور به «هدایت حسینی» فقیه و عالم مسلمان متولد شد. وی برای تحصیل به نجف رفت و در پی سال‌ها تحقیق و مطالعه در محضر شیخ مرتضی انصاری، از فق‌های بزرگ شد. این عالم برجسته که در علوم حدیث و رجال، از دانش بسیاری بهره‌مند بود، تالیفاتی دارد که از آن میان می‌توان به کتاب «وسیلة الرضوان» اشاره کرد. شاه عبدالعظیمی در سال ۱۳۴۳ هجری قمری در نجف درگذشت.

سقوط امپراتوری کارتاژ

۲۱۶۷ سال پیش در چنین روزی، بیست و دوم دسامبر سال ۱۴۶ قبل از میلاد سومین و آخرین دوره جنگ‌های تاریخی و خونین میان امپراتوری‌های کارتاژ و روم با پیروزی رومی‌ها و اضمحلال حکومت کارتاژها، به پایان رسید.

جنگ‌های این دو امپراتوری به نام جنگ‌های پونیک معروف است و در اولین دوره آن‌ها رومی‌ها و در دومین دوره کارتاژ‌ها پیروز شدند. امپراتوری کارتاژ، یکی از تمدن‌های باستانی در شمال غربی آفریقا و در ساحل دریای مدیترانه بود که با پیروزی رومی‌ها بر آن، امپراتوری کارتاژ عملاً از بین رفت.

درگذشت جورج الیوت، نویسنده انگلیسی، خالق میدل مارچ

۱۴۱ سال پیش در چنین روزی، ۲۲ دسامبر ۱۸۸۰ میلادی خانم جرج الیوت (George Eliot) شاعر و داستان نویس معروف انگلیسی درگذشت.

الیوت با نام واقعی ماری آن ایوانس در ۲۲ نوامبر ۱۸۱۹ در وارویک شایر (Warwickshire) انگلستان به دنیا آمد. او یکی از برجسته‌ترین نویسندگان عصر ویکتوریا است و آثارش که داستان آن‌ها بیش‌تر در انگلستان به وقوع می‌پیوندند، به‌خاطر دیدگاه‌های رئالیسم و روان‌شناختی شهرت دارند. ماری آن ایوانس نام مستعار مردانهٔ جورج الیوت را برای خود انتخاب کرد تا اطمینان یابد آثارش مورد توجه جدی مخاطبان قرار می‌گیرند. او اولین رمان کاملش را در سال ۱۸۵۹ به‌نام «آدام بید» به‌چاپ رساند، که مورد استقبال فراوان و البته کنجکاوی مردم قرار گرفت. بعد از موفقیت رمان «آدام بید» تا ۱۵ سال بعد از آن به نوشتن رمان‌های محبوب ادامه داد. معروف‌ترین رمان الیوت «میدل‌مارچ» (۱۸۷۱–۱۸۷۲) است که نقطهٔ عطفی در تاریخ رمان محسوب می‌شود. رمان‌های «افسانهٔ جوبال» و «فلیکس هالت افراطی» از دیگر آثار او هستند. آخرین رمان جورج الیوت در سال ۱۸۷۳ به‌نام «دانیل دروندا» منتشر شد. این نویسنده روز ۲۲ دسامبر ۱۸۸۰ بعد از دو سال درگیری با بیماری کلیوی در سن ۶۱ سالگی درگذشت.

الیوت اگرچه به‌دلیل حجم فروش کتاب‌هایش چندان موفق نبود، اما هنوز هم از لحاظ سبک نوشتاری مورد احترام ادبیات‌دوستان است. او هفت رمان و ۱۱ کتاب شعر از خود به‌جا گذاشته است.

پایان اشغال پورت سعید در مصر

۶۵ سال پیش در چنین روزی، بیست و دوم دسامبر سال ۱۹۵۶ میلادی انگلیس و فرانسه، به اشغال ۵۰ روزه بندر پورت سعید مصر پایان دادند و نیرو‌های خود را از مصر خارج کردند.

شایان ذکر است، پس از حمله رژیم اشغالگر قدس به شبه جزیره سینا، حمله هوایی مشترک فرانسه و انگلیس نیز علیه مصر آغاز شد که در نتیجه این حملات، بسیاری از تاسیسات بندری کانال سوئز تخریب شد. دلیل اصلی این حملات که بعد‌ها به جنگ کانال سوئز معروف شد، ملی شدن این کانال توسط جمال عبدالناصر رئیس جمهوری وقت مصر بود. در این ماجرا، سازمان ملل متحد از مصر حمایت کرد و بدین ترتیب سه کشور متجاوز از مصر خارج شدند.

سقوط چائوشسکو، رئیس جمهور کمونیست رومانی

۳۲ سال پیش در چنین روزی، بیست و دوم دسامبر سال ۱۹۸۹ میلادی حکومت «نیکلای چائوشسکو» (Nicolae Ceausescu)، رئیس جمهوری و رهبر حزب کمونیست وقت رومانی سقوط کرد و سه روز بعد، وی به همراه همسرش که او نیز از مقام‌های برجسته حکومتی بود، اعدام شدند.

چائوشسکو، همچون سایر حاکمان کشور‌های سوسیالیستی اروپا، در رومانی دیکتاتوری حزب کمونیست را برقرار کرده بود. برنامه‌های اقتصادی چائوشسکو، از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی موجب تشدید مشکلات اقتصادی در رومانی شد و به تدریج باعث اعتراض‌ها و تظاهرات مردم شد. مقاومت چائوشسکو در مقابل انتظارات مردم و جامعه جهانی برای اصلاحات سیاسی و اقتصادی در رومانی در اواخر دهه ۱۹۸۰، وی را منزوی کرد. سرانجام به دنبال تشدید ناآرامی در کشور و اعلام حمایت ارتش از ناراضیان، چائوشسکو و همسرش که قصد فرار داشتند، دستگیر و تیرباران شدند.