گفت‌وگو‌های وین؛ اصرار به‌حق ایران به لغو تحریم‌ها

- سرزمین ایران در حالی این روز‌ها در نیم‌کره شمالی انقلاب زمستانی را تجربه می‌کند که آتش مذاکرات در وین دوباره گرم شده است و هیئت مذاکره کننده جدید ایرانی با محکم کردن بند کفش‌های خود پشت میز مذاکره نشسته اند تا با نوادگان وایکینگ‌ها چشم در چشم شوند و به معنی واقعی کلمه از منافع ایران دفاع کنند.

 

اگر از موضوع نام‌گذاری روند مذاکرات عبور کنیم که برخی دور بعدی را که قرار است در ۶ دی ماه برگزار شود، دور هشتم می‌دانند در مقابل عده‌ای آن را دور دوم، فصل جدید مذاکرات خطاب می‌کنند، اما خبر‌ها حاکی از آن است اولا ایران کاملا جدی و با برنامه وارد مذاکرات شده است چرا که دو سند در خصوص برنامه هسته‌ای و نحوه لغو تحریم‌ها را در اختیار طرف غربی قرار داده‌است از سوی دیگر نیز طرف‌های غربی به این نتیجه رسیده اند که توافق با ایران بهترین راه حل است چراکه طی دو و سه سال اخیر هزار راه نرفته را رفتند!

نکته حائز اهمیت در خصوص روند فعلی مذاکرات این است ما دیگر شاهد مذاکرات احیای برجامی و انجام انواع کمک‌های اولیه برای احیای این توافق نامه نیستیم بلکه مذاکرات به سمت لغو تحریم‌ها سوق پیدا کرده است این یعنی فرمان حرکت کشتی مذاکرات این بار در دست تیم مذاکره کننده ایرانی است و این در حالی است که بار‌ها ایران توافق موقت که مبتنی بر توقف در برابر توقف است را رد کرده و مذاکره کننده ارشد ایرانی نیز بار‌ها تاکید کرده هدف از این دور مذاکرات لغو تحریم‌های هسته‌ای و غیر هسته‌ای و تحریم‌های دوران ریاست جمهوری ترامپ است که با خروج از این توافق آن‌ها را علیه ایران وضع کرد.

 

مسئله مهم بعدی عنصر زمان در مذاکرات کنونی است طرف‌های غربی به خصوص اندیشکده‌هایی نظیر رند بار‌ها در گزارش‌های راهبردی خود ایران را متهم به خریدن زمان  کرده و اضطرار به سرانجام رسیدن هر چه زودتر توافق را گوشزد کرده‌اند. به زعم آنها هرچه روند مذاکرات طولانی‌تر شود پیشرفت در فناوری هسته‌ای ایران نیز جلوتر خواهد رفت تا جایی در خواست عقب نشینی از برخی از آن‌ها توسط غرب فراهم نخواهد بود و همین امر خود ابزار و برگ برنده دیگر در دست ایران تلقی می‌شود. احتمالا بخاطر همین ادارک غلط است که برخی رژیم‌های نامشروع طی روز‌های اخیر تهدیدات واهی مطرح کرده‌اند تا با ایجاد فشار روانی و رسانه‌ای روند مذاکرات را تحت شعاع قرار دهد.

مسئله دیگری که باید به آن پرداخت رسیدن به گفت‌وگو در خصوص درخواست‌های ایران و اضافه کردن متمم ارائه شده توسط تیم جدید مذاکره کننده به پیش‌نویس دور ششم است. در حقیقت صحبت بر سر دعوا‌ها آغاز شده و در این میان غرب باید تصمیم‌های مهمی را اتخاذ کند و از موضع نرمش قطره چکانی خود عدول کند.

 

به هر حال تهران بر اساس حسن نیت خود تصمیم گرفت محدودیت‌هایی را در برنامه هسته‌ای خود بپذیرد به شرط آنکه تحریم‌ها لغو شود، اما محدودیت‌ها آمد، ولی تحریم‌ها همچنان پرجا ماند و تشدید نیز شد! لذا در روند فعلی مذاکرات غرب باید گام‌های محکم تری بردارد و شعبده بازی‌هایی نظیر اینستکس را کنار بگذارد. به طور کلی در مورد مذاکرات آتی به چند مورد مهم می‌توان اشاره کرد که تا حدودی چشم انداز دور هشتم را شفاف‌تر می‌کند:

*دو مسئله راستی‌آزمایی و ضمانت عدم خروج از توافق، هم‌چنان محل اختلاف است و احتمالاً بیشترین مباحث دور هشتم مذاکرات به این بحث اختصاص یابد. احتمال ورود روسیه و چین با جدیت بیشتر با هدف بر سرانجام رسیدن توازن میان مطالبات طرفین، وجود دارد.

* آمریکا سعی می‌کند در شرایطی که در میز مذاکره، ایران با دو بسته پیشنهادی مکمل پیش‌نویس‌های پیشین، ابتکار عمل را به دست گرفته، در فضای رسانه‌ای و عملیات روانی، افکار عمومی ایران را هدف قرار داده و ایران را منزوی کند.

* این سیاست مقصرنمایی در فاز دیگری از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز به اجرا درآمده است. گروسی در جدیدترین موضعش هم‌زمان با مذاکرات بیان داشته که اگر «ندانیم چه اتفاقی در تأسیسات کرج می‌افتد این مسئله مانع از آن می‌شود که به مذاکره کنندگان در وین اطلاعات بدهیم.»

 

به هر روی، تیم مذاکره کننده ایرانی با دست پر در دور جدید گفت‌وگوهای وین حاضر شده است و مطالبه حق و حقوق ایران را دارد و بناست با قدرت در این مسیر طی طریق کنند.