تقویم تاریخ؛ از ولادت امام سجاد (ع) تا استقلال عمان از انگلیس

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بیست و نهم آذر) به شرح زیر است:

درگذشت عالم مبارز و فقیه ایرانی

۱۰۱ سال پیش، در روز بیست و نهم آذر سال ۱۲۹۹ هجری شمسی، ملا «فتح الله غروی اصفهانی» معروف به «شیخ الشریعه اصفهانی» عالم مبارز و فقیه برجسته ایرانی درگذشت. وی در سال ۱۲۲۸ ش در اصفهان در مرکز ایران متولد شد و تحصیلات علوم دینی را در همین شهر با پشتکار آغاز کرد. پس از مدتی، شیخ الشریعه برای ادامه تحصیل به شهر مقدس مشهد رفت و در سال ۱۲۵۷ ش عازم نجف اشرف شد. وی در این شهر علاوه بر استفاده از عالمان برجسته، خود جلسه درس بزرگ و پرباری برگزار می‌کرد. از جمله کتاب‌های آیت الله شیخ الشریعه می‌توان به «قاعده لاضرر»، «قاعده طهارت» و «افاضة التقدیر فی احکام العصیر» را نام برد. این مرجع بزرگ تشیع در مبارزات فرهنگی، سیاسی و نظامی علیه استعمارگران، نیز بسیار فعال بود. در جریان جنگ جهانی اول، وی به همراه دیگر علمای عراق به مقابله با حمله انگلیسی‌ها پرداخت و درپی سلطۀ آنان بر عراق، رهبری قیام مردم علیه آنان را در دست گرفت. این قیام به دلیل برتری نظامی انگلیس و همچنین اختلافات در میان برخی رهبران و سستی مردم، به نتیجه مطلوب نرسید.

درگذشت ابوالحسن صبا

۶۴ سال پیش در چنین روزی، بیست و نهم آذر سال ۱۳۳۶ هجری شمسی، استاد «ابوالحسن صبا»، موسیقیدان مشهور ایرانی درگذشت. وی موسیقی را از کودکی نزد پدر و دیگر اساتید این هنر فراگرفت و به تکمیل معلومات خود دراین زمینه پرداخت. هنر استاد صبا، تنها در نوازندگی خلاصه نمی‌شد، بلکه علاوه بر نواختن، به نقاشی، ادبیات و پرورش گل نیز علاقه بسیار داشت. پس از چندی استاد صبا، کلاس آموزش موسیقی تاسیس کرد و شاگردان بسیاری را آموزش داد او با کاوش و تفحص در ابعاد و زوایای موسیقی سنتی ایران، طرح‌هایی نو به وجود آورد. همچنین تدوین و تالیف ردیف‌های موسیقی سنتی ملی، یکی دیگر از تلاش‌های استاد بود. علاوه بر این‌ها استاد ابوالحسن صبا، کتاب‌هایی تحقیقی درباره شناسایی ساز‌های ایرانی و تاریخچه آن‌ها به نگارش درآورد که «سه دستور ویولون»، «سه دستور سنتور» و «دستور سه تار» از آن جمله است.

ولادت حضرت سجاد (ع)، امام چهارم شیعیان

۱۴۰۵ سال پیش در چنین روزی، پانزدهم جمادی الاول سال ۳۸ هجری قمری بنا به قولی، حضرت «علی بن الحسین (ع)» ملقب به «زین العابدین»، از اهل بیت پیامبر (ص)، در شهر مدینه قدم به عرصه گیتی نهاد.

آن حضرت فرزند سرور شهیدان، حسین بن علی (ع)، بود و در علم، تواضع، مهربانی و مردمداری سرآمد روزگار خویش بود. از ویژگی‌های امام زین العابدین، عبادت و شب زنده داری بسیار بود. ایشان به خاطر سجده‌های طولانی به درگاه خداوند، به سجاد یعنی بسیار سجده کننده و همچنین زین العابدین یعنی زینت عبادت کنندگان لقب یافت. امام سجاد (ع) پس از قیام بزرگ امام حسین (ع) که برای مبارزه با ظلم و فساد انجام گرفت، پیام رسان این نهضت عظیم گردید و در مواقع مختلف جنایات امویان را برملا ساخت. حضرت سجاد (ع) بیش از ۳۵ سال بعد از واقعه کربلا زندگی کرد و بنا بر روایات توسط هشام بن عبدالملک اموی به شهادت رسید.

شایان ذکر است که ادعیه عرفانی ایشان در کتابی تحت عنوان «صحیفه سجادیه» گردآوری شده است که از کتب معتبر اخلاقی و عرفانی به شمار می‌رود. ضمن عرض تبریک به مناسبت ولادت با سعادت امام سجاد (ع)، سخنی گرانبها از آن حضرت را نقل می‌کنیم که می‌فرماید: «حق خدای بزرگ بر تو آن است که او را بپرستی و به او شرک نورزی و، چون از روی اخلاص چنین کنی، خداوند کار دنیا و آخرتت را کفایت می‌فرماید.»

شهادت محمد بن ابوبکر از سرداران معروف اسلام

۱۴۰۵ سال پیش در چنین روزی، پانزدهم جمادی الاول سال ۳۸ هجری قمری «محمد بن ابوبکر»، از یاران با وفای حضرت علی (ع) و سردار معروف اسلام در جنگ با سربازان عمرو عاص به شهادت رسید.

محمد بن ابوبکر که از طرف علی (ع) حاکم مصر شده بود، در این کشور با شورش‌هایی مواجه شد. معاویه، حاکم اموی، نیز با سوء استفاده از فرصت، عَمرو عاص را با شش هزار سپاهی روانه مصر کرد. محمد بن ابوبکر با دو هزار نیرو به نبرد با سپاه عمرو بن عاص شتافت، اما شکست خورد و وی را پس از دستگیری، در آتش سوزاندند و به شهادت رساندند.

تولد میرزای شیرازی، صادرکننده فتوای تحریم تنباکو

۲۱۳ سال پیش در چنین روزی، پانزدهم جمادی الاول سال ۱۲۳۰ هجری قمری «میرزا محمد حسن شیرازی» معروف به «میرزای بزرگ»، از مراجع بزرگ اسلام در شیراز دیده به جهان گشود.

او در بیست سالگی درجه اجتهاد را کسب کرد. میرزای شیرازی در سال ۱۲۵۹ ه ق وارد حوزه علمیه نجف در عراق شد و درحوزه درس شیخ مرتضی انصاری شرکت جست و بعد از وفات استادش، مرجعیت و زعامت دینی مسلمانان را برعهده گرفت. حافظه قوی و بیان شیوا، از جمله خصوصیات بارز میرزای شیرازی بود. از سوی دیگر میرزای شیرازی به مسائل سیاسی توجه داشت و در مواقع مختلف در امور سیاسی مداخله می‌کرد. از جمله، صدور فتوای وی مبنی بر تحریم تنباکو، منجر به شکست توطئه استعمار انگلیس برای سلطه بیشتر بر ایران شد. از میرزای شیرازی آثار بسیاری بجای مانده که از میان آن‌ها می‌توان به «حاشیه بر نجات العباد» اشاره کرد. وی درسال ۱۳۱۲ هجری قمری وفات یافت.

انتشار نخستین شماره عروۀ الوثقی

۱۴۲ سال پیش در چنین روزی، پانزدهم جمادی الاول سال ۱۳۰۱ هجری قمری نخستین شماره روزنامه «عروة الوثقی» به مدیریت سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده، در پاریس منتشر شد.

سید جمال به منظور تحقق آرمان خود مبنی بر اتحاد ملل اسلامی، انجمنی بنام عروه الوثقی دایر کرد و روزنامه‌ای نیز به همین نام منتشر ساخت. این دو با درج مقالات و مصاحبه با دانشمندان و سیاستمداران، نظر مسلمانان را به اندیشه‌های خود و شعار اتحاد ملل اسلامی، جلب کردند. سرانجام این روزنامه در اثر فشار‌های سیاسی برخی از دولت‌های آن زمان، در ماه ذیحجه همان سال (۱۳۰۱) پس از چند ماه انتشار در اروپا، هند، مصر، ایران و چندین کشور عربی، توقیف شد.

استقلال عمان از انگلیس

۷۰ سال پیش، در روز بیستم دسامبر سال ۱۹۵۱ میلادی با انعقاد قراردادی میان عمان و انگلیس، کشور عمان استقلال خود را به دست آورد.

عمان تاریخی کهن دارد و تا قبل از ظهور اسلام، گاه جزو قلمرو ایران و گاه مستقل بود. پس از رحلت پیامبر (ص)، عمان بطور کامل توسط مسلمانان فتح شد. حدود یک قرن بعد، فرقه‌ای از خوارج به نام اباضیه در عمان سر به شورش برداشتند و قرن‌ها در این سرزمین حکومت کردند. در سال ۱۲۵۶ میلادی عمان مجدداً به تصرف ایران درآمد، اما در اوایل قرن شانزدهم، استعمارگران پرتغالی عمان را اشغال کردند. درسال ۱۶۲۲ میلادی، نیرو‌های مشترک ایران و انگلیس پرتغالی‌ها را شکست دادند و چندی بعد سلسله امامی یَعربی در عمان به حکومت رسید. از اواخر قرن نوزدهم میلادی، عمان زیر نفوذ انگلیس درآمد و درسال ۱۹۰۴ تحت الحمایه این کشور شد. شورش فرقه اباضیه علیه استعمارگران انگلیسی که از سال ۱۹۰۱ آغاز شد، در سال ۱۹۲۰ توسط نیرو‌های عمان و انگلیس سرکوب شد. سرانجام با امضای پیمانی میان انگلیس و عمان درسال ۱۹۵۱، عمان مستقل شد. کشور عمان با بیش از ۲۱۲ هزارکیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی آسیا و منطقه خاورمیانه قرار دارد. این کشور که در اقیانوس هند و دریای عمان ساحل دارد، با عربستان، یمن و امارات متحده عربی همسایه است و با رژیم سلطنتی اداره می‌شود.