قالیباف: باید به صورت هوشمند و سازمان یافته به علوم انسانی توجه کنیم

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه بیان کرد: اکنون که در مجلس شورای اسلامی هستیم در بخش حوزه نظریه پردازی فرصت صحبت داریم و علما و اندیشمندان این مباحث را به صورت دقیق مطرح می‌کنند. قریب به ۴۰ سال از نزدیک در صحنه عمل، موضوع حکمرانی را می‌بینم که آسیب‌های جدی دارد.

وی افزود: همه این باور را داریم و بدون شک مبدأ تحول جوامع و ملت‌ها را بیش از آنکه از علم و تجربه بدانیم، از تفکر و اندیشه می‌دانیم و این است که می‌تواند اساس کار باشد و مخصوصا در حوزه علوم انسانی که یک علم انسان ساز است و بقیه نهاد‌های علمی و بخش‌ها تحت تأثیر این موضوع هستند.

قالیباف تصریح کرد: اگر بخواهیم یک تحول جدی و بنیادین در جامعه داشته و اهداف انقلاب اسلامی و مکتب سیاسی امام (ره) و یک نظام دینی و ولایی را پیش ببریم که منطبق بر زیست‌بوم ایران عزیز باشد و درون مایه و اساس آن برخاسته از اسلام عزیز و مکتب اهل بیت باشد باید به این بخش از ابتدا به صورت کاملا هوشمند و سازمان یافته توجه می‌کردیم.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با بیان اینکه پیروزی انقلاب اسلامی سریع و برق‌آسا به رهبری داهیانه امام (ره) محقق شد و ایشان جز برای خدا کلامی نگفت و گامی برنداشت و با همه وجود به سنت‌های الهی اعتقاد داشت و ملت عزیز نیز خالصانه و مجاهدانه در این مسیر حرکت کردند، گفت: انقلاب ما نیز با یک حرکت عظیم مردمی، جوشیده از مکتب قرآنی شکل گرفت و درست در زمانی بود که دین و اسلام و معنویت در چنبره مکاتب انسان‌ساخت و مادی محاصره بود، کسی تصور نمی‌کرد دین چنین حرکتی کند.

وی در ادامه با بیان اینکه انقلاب زمانی به وقوع پیوست که تفکر اسلامی و ناب، عقلانیت متصل به وحی بود، عنوان کرد: مکاتب زمان جنگ سرد در دهه ۷۰ میلادی را ببینید که هیچ اتفاق سیاسی، فرهنگی و جنگی در هیچ کشوری نمی‌افتاد مگر اینکه در چنبره دو ابرقدرت آمریکا و شوروی سابق بود و جایی برای نفس کشیدن نبود؛ حال بروز و ظهور انقلاب اسلامی را ببینید لذا باید به این عناصر، در حکمرانی نوین امروز توجه کنیم که چه شد انقلاب اسلامی در اوج قدرتی که هیچ جنبنده‌ای در هیچ عرصه‌ای نمی‌توانست ابراز وجود کند و در کشوری که در همه ابعاد از یک سو در سیطره امپریالیسم غرب و در سوی دیگر تحت فشار و مبارزه با شوروی و جبهه شرق بودیم، به وقوع پیوست.

قالیباف ادامه داد: وقتی تربیت اسلامی، نگاه مدیریت اسلامی، روانشناسی اسلامی، طراحی و مبانی تصمیم گیری مبتنی بر عقلانیت متصل به وحی و نه عقلانیت ابزاری و مادی شکل می‌گیرد، دوران دفاع مقدس پیش می‌آید که در یک صحنه عینی به تمام معنا، یک انقلاب نوپایی که در مسائل داخلی، گروهک‌های داخلی و تحت فشار‌های سیاسی قرار داشت چنین پیروزی ملموس را رقم می‌زند که از طرفی یک حمله عظیم نظامی و از طرفی حمله‌ای در حوزه آموزش و مدیریت و تکنولوژی، تکنیک و تاکتیک بود که متأسفانه تا امروز به این موارد به درستی پرداخته نشد.

به دنبال کارآمدی دین در جامعه هستیم

رئیس قوه مقننه در ادامه با بیان اینکه ربع قرن است در حاکمیت قرار دارم و در خدمت مردم هستم، گفت: ما سربلندی این ملت را می‌خواهیم و همه دست به دست هم می‌دهیم تا یک اتفاق بیفتد و آن کارآمدی دین در جامعه است از این رو باید هدف گذاری کنیم، بسنجیم، مرتب رصد کنیم.

وی در ادامه با بیان اینکه هرچه از انقلاب گذشت فاصله بین حکمرانی کشور در سطوح مختلف با نهاد علم نه تنها به سمت هم افزایی نرفت بلکه در قسمت‌هایی به سمت واگرایی نیز رفتیم، عنوان کرد: به طور خاص در حوزه علوم انسانی در حین اینکه حتما تولید نظریه، نظریه پردازی و تولید علم، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است، اما باید توجه کنیم که امروز دین در مسند قدرت و حکومت بوده و در حال حکمرانی است.

قالیباف همچنین ضمن گرامیداشت یاد شهید مفتح (ره) که در حوزه ارتباط میان دانشگاه و حوزه فعال بود، یادآور شد: اگر نهاد‌ها و فعالان علوم انسانی اسلامی نتوانند به سمت حل مسأله بروند و پاسخ روشنی برای اقتصاد، مدیریت، روانشناسی، سیاست، جامعه شناسی و مسائل امروز کشور نداشته باشند قطعا دچار مشکلاتی می‌شویم که امروز به آن گرفتار هستیم. از دهه ۵۰ در حوزه مسائل اقتصادی، شیوه‌ها و تصمیم گیری‌های ما برای حل مشکلات اقتصادی همواره تکراری و غلط ادامه غلط بوده است.

رئیس قوه مقننه همچنین با بیان اینکه اولویت امروز ما در حوزه علوم انسانی، مسأله یابی است، اظهار داشت: حکمرانی نوینی که امروز بحث آن است با کمک علوم انسانی صورت می‌گیرد. دین مسأله قدرت است و باید مسأله محور حرکت کنیم که و اگر غیر از این باشد آسیب است. حتما تقصیر اصلی با ما مدیران در سطوخ مختلف بخش‌های حکمرانی است، ولی امروز به طور عموم لازم است همه به خصوص نظریه پردازان، تربیت نیرو را جزء حوزه علوم انسانی اسلامی بدانند تا افرادی را با تفکر و اندیشه درست در بخش‌های مختلف قرار دهند که موثر باشند.

نظام حکمرانی مطلوب مبتنی بر نگاه اجتماعی و نهادی تنظیم می‌شود

وی با تأکید بر اینکه در نظام حکمرانی باید به علوم انسانی اسلامی توجه کرد، اذعان داشت: امروز مبنای جهان بینی، مادی شده که تشخیص و راه حل آن مبتنی بر انقلاب اسلامی برخاسته از دین و باور‌های دینی نخواهد بود. بعد از پیروزی انقلاب، سیستم حکمرانی در حقیقت مبتنی بر بحث سیاسی، سازمانی و سیستم بروکراتیک بود که بر اساس سند و ساختار کار خود را پیش می‌برد و سندنویسی و برنامه ریزی می‌کرد و موضوع اصلی آن نفت و گاز و معدن بود البته این هم مهم بود، اما در همین مجموعه نظام اداری-اجرایی ضعف دارد که ریشه در همین نکته دارد و البته خطا‌های شخصی و برنامه ریزی‌های غلط نیز در آن نقش داشت.

قالیباف در ادامه به وقایع زمان دفاع مقدس اشاره و بیان کرد: تفکر و اندیشه‌ای پشت سیاست بنی صدر بود که زمین بدهیم، زمان بگیریم و حتما باید سه برابر توان داشته باشیم تا مبارزه کنیم و همه این‌ها ناشی از همان اندیشه مادی گرایانه بود و اندیشه‌های اسلامی در آن معنا نداشت. در نظام اداری و حکمرانی اتفاق جدیدی نیفتاد و مبانی همان مبانی سیاسی و سازمانی بود که منطبق بر گذشته بود و ادامه یافت.

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: به نظر می‌رسد نظام حکمرانی مطلوب باید مبتنی بر نگاه اجتماعی و نهادی تنظیم شود به این معنا که باید مبانی پیشرفت و عدالت را مبتنی بر عناصر اجتماعی و افراد قرار دهیم که سرمایه اصلی هستند و اساس برنامه ریزی بر این مبنا باشد. در حوزه مسأله یابی به خصوص در گام دوم انقلاب باید توجه داشت چرا که بعد از دوران دفاع مقدس کم کم مردم را از صحنه حکمرانی و تصمیم گیری خارج کردیم و از باور‌های سنتی و اندیشه‌های ناب فاصله گرفتیم که امروز به اینجا رسیدیم.

نوآوری اجتماعی در نظریه‌پردازی‌ها مهم است و مردم مبنای آن هستند

وی همچنین با بیان اینکه در عمل نشان دادیم ربا در سیستم اقتصاد جنگ با خدا نیست، عنوان کرد: در مواقعی با آسیب‌هایی مواجه شدیم و امروز باید نوآوری اجتماعی داشته باشیم که زمانی باعث شد انقلاب اسلامی به نتیجه برسد و همان روش و منشی بود که ما را در دفاع مقدس به پیروزی رساند. باید فرق سنت‌های الهی با ارزش‌های مادی را بدانیم. آن زمان افرادی که در میدان بودند به خدا، خود و سنت‌های الهی باور داشتند که نتیجه آن این شد که در شمال اتوبان کرج در حوزه صنعت هوافضا اتفاقات علمی بزرگی افتاده، اما در پایین اتوبان، فاصله گرفتن از باور به سنت‌های الهی صنعت خودروی ضعیف ما را رقم زده است.

قالیباف توجه به نوآوری اجتماعی در نظریه پردازی‌ها مهم را دانست و افزود: در این حوزه باید مردم را مبنا قرار داد و اگر حرف از جامعه پردازی می‌زنیم باید در حوزه نظریه پردازی به این موضوع توجه کنیم تا بتواند راه حل‌های جدید برای مسائل و پدیده‌های جدید بدهد و در این صورت می‌توانیم تغییر بنیادین در بحث‌های مربوط به هنجاری و فرهنگی ایجاد کنیم.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با بیان اینکه زمانی که از نوآوری اجتماعی می‌گوییم، ابزار آن نیز در بستر فناوری‌های اجتماعی رخ می‌دهد، ابراز داشت: اگر این موضوع مورد توجه قرار نگیرد در حکمرانی نوین، بسیج کردن همه افراد جامعه و انسجام آن‌ها امکان پذیر نخواهد بود و اگر بحث از فناوری اجتماعی است، چیزی شبیه ایده مهندسی اجتماعی را می‌گوییم به این معنا که فناوری‌های اجتماعی امروز در برخی کشور‌های قدرتمند که به دنبال قلدری هستند در حوزه تکنولوژی استفاده است چرا که در برخی مواقع میان تکنولوژی و فناوری‌های اجتماعی هم پوشانی وجود دارد، اما ما در این حوزه باید به طور جد به فناوری‌های اجتماعی توجه کنیم که نیاز به تحقیق و پژوهش دارد.

FATF یک نهادسازی در راستای منافع کشور‌های غربی است

وی در ادامه با بیان اینکه امروز باید به تحقیقات بنیادین برای توسعه علم و در راستای اصلاح نظام برخاسته از نگاه و رویکرد اجتماعی توجه کنیم، گفت: نیاز داریم برای این موضوع، مسأله محور گام برداریم. FATF یک بحث سیاسی بوده و یک سازمان است، اما قرارداد بین المللی نیست که همه امضا کرده باشند، با این حال به گونه‌ای در تمامی سطوح جهانی، منطقه ای، ملی، فراملی و فردی به آن نگریسته شده و در تمام سطوح تنیده شده که امروز سلطه خود را بر همه موضوعات اقتصادی و تجاری اعم از واردات، صادرات و بانک‌ها در بر می‌گیرد و از این طریق کنترل می‌کنند.

قالیباف همچنین با اشاره به این مطلب که آن‌ها در مسیر اهداف خودشان نهادسازی کرده اند، گفت: امروز که حرف از فناوری اجتماعی می‌زنیم با این رویکرد است که مردم در صحنه باشند و سازمان هایمان باید یک نهاد باشند و انسان‌ها می‌توانند دو گونه زندگی کنند. آن‌ها یا می‌توانند در یک سازمان باشند که انسان‌های آن سازمان هستند و یا اندیشه، باور، فکر و ارزش‌هایی که اساس اصلی تحول و مبنای معنویتی همچون دوران انقلاب و دفاع مقدس داشته باشند. علیرغم اینکه یک افسر توپخانه با فشار ۴ ساله می‌توانست مهارت‌های نظامی را بیاموزد، اما در دوران دفاع مقدس یک رزمنده، فقط طی ۴ ماه همان مهارت‌ها را یاد می‌گرفت، لذا سازمان‌ها باید یک سازمانِ انسانی باشند که انسانِ مبتنی بر باورها، ارزش‌های دینی و عقلانیت متصل به وحی را رشد می‌دهند.

مجلس یکی از مهم‌ترین نهاد‌ها برای تحول نوین در قانونگذاری، سیاستگذاری، نظارت بر اجرای قوانین و حل مشکلات است

رئیس قوه مقننه همچنین با تأکید بر اینکه در گام دوم انقلاب باید به این موضوع متمرکز باشیم، اظهار داشت: اگر کارآمدی دین در اداره جامعه را نشان دهیم دیگر لازم نیست تبلیغ دین در پشت تریبون‌ها و با نصیحت باشد بلکه باید با عینیت و عمل، سازماندهی مبتنی بر دین داشته باشیم و به وضوح نشان دهیم که همین بزرگ‌ترین تبلیغ است.

وی افزود: مجلس یکی از مهم‌ترین نهاد‌ها برای تحول نوین در قانونگذاری، سیاستگذاری و نظارت بر اجرای قوانین و حل مشکلات است و مرکز پژوهش‌های مجلس که طی نشستی در هیأت امنای آن، اصلاح ساختار انجام داده و معاونت مربوط به حکمرانی و مدیریت را ایجاد کردیم می‌تواند با همکاری با سایر نهاد‌ها بیش از هر زمان دیگری کار را پیش ببرد.

قالیباف ادامه داد: ما از نزدیک و مداوم با نگاه مسأله محوری و موضوعات بنیادین می‌توانیم یک اتفاق خوب را با استفاده از تجارب گذشته رقم بزنیم و با آسیب شناسی دقیق در گام دوم انقلاب تحولی اساسی در نحوه حکمرانی و اداره امور صورت دهیم و دِین خود به انقلاب و دین را ادا کنیم و از بخشی از مشکلات امروز که مردم را تحت فشار قرار داده رها شویم.

رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه مردم از حکمرانی حذف شده اند یعنی باید نوع حکمرانی تغییر کند و با استفاده از نیرو‌های جوان، مومن و پای کار که در این حوزه مسلط هستند، گذشته را جبران کنیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی پیش از آغاز سخنان خود، پنجمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی را به اساتید، نوآوران و نظریه پردازان منتخب حوزه علوم انسانی اعطا و از مکتوبات مجموعه مقالات پیشین و دیگر آثاری که از سوی مجمع عالی علوم انسانی منتشر شد، رونمایی کرد.

همچنین در این مراسم علاوه بر ریاست مجلس، حجت الاسلام رضا غلامی رئیس مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، آیت الله علی اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، غلامعلی حداد عادل رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، حجت الاسلام و المسلمین سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و جمعی دیگر از استادان و اندیشمندان حوزه علوم انسانی اسلامی حضور داشته و سخنرانی کردند.

گفتنی است، ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی تا ۵ دی ماه در قالب ۱۶ کمیسیون تخصصی ادامه خواهد داشت.