کشور‌های دنیا چگونه مردم را به صرفه جویی در انرژی تشویق می‌کنند؟
_ روزنامه خراسان نوشت: نقش انرژی و سوخت در فعالیت‌های روزمره و زندگی امروز بشر برکسی پوشیده نیست و محدود بودن این منابع حیاتی، باعث شده تا جوامع به سمت تغییر الگو‌های مصرف و رفتار‌ها در استفاده از انرژی بروند و دولت‌ها به فکر راه‌هایی برای صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌های سرسام آور آن باشند. کشور ما از چندی پیش با طرح رایگان کردن هزینه آب، برق و گاز مصرف کننده‌هایی که با الگوی داده شده مصرف کنند، به دنبال کاهش مصرف انرژی در کشور بود.
هر چند هنوز گزارشی از اثر این طرح بر کاهش مصرف منتشر نشده، اما به نظر می‌رسد با نگاهی به طرح‌های تشویقی دیگر کشور‌ها می‌توان راه‌های دیگری هم برای تشویق مشترکان به کاهش مصرف پیدا کرد. شاید دانستن این نکته بد نباشد که انرژی در بسیاری از کشور‌ها از جمله کشور‌های اروپایی بالاست تا جایی که سهم بسزایی از هزینه‌های خانواده‌ها در اروپا به هزینه‌های تامین انرژی اختصاص پیدا می‌کند. با این حال سیاستمداران حوزه انرژی برای این که مردم را باز هم بیشتر تشویق به صرفه جویی در انرژی کنند، طرح‌های تشویقی در نظر گرفته اند که تعدادی از این کشور‌ها را با هم مرور می‌کنیم.
متوسط مصرف برق در اروپا
داده‌های منتشر شده توسط اداره آمار کمیسیون اروپا (یورواستات) نشان می‌دهد که متوسط مصرف سالانه برق خانگی شهروندان ساکن در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا سه هزار و ۷۳۷ کیلووات ساعت است. با توجه به متوسط نرخ ۲۱ سنتی هر کیلووات ساعت برق خانگی در اتحادیه اروپا، متوسط هزینه سالانه برق خانگی به بیش از ۷۹۷ یورو می‌رسد. بر اساس داده‌های منتشر شده توسط یورواستات میانگین حداقل دستمزد ماهانه در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا هم کمی بیش از ۹۶۱ یورو است. بدین ترتیب، هر خانوار دارای حداقل دستمزد ماهانه، حدود ۶.۹۱ درصد از عایدی خود را صرف تامین هزینه برق خانگی می‌کند. این رقم ماهانه به طور متوسط ۶۶ یورو و ۴۵ سنت است که نشان دهنده سهم بالای هزینه انرژی در سبد خانوار اروپایی هاست.
هلند - کوپن صرفه جویی
حتما می‌دانید که هلند کشوری زیبا و سرسبز در شمال قاره اروپاست که با کشور‌های آلمان و بلژیک مرز مشترک زمینی دارد و پایتخت این کشور شهر آمستردام است. کشاورزی در هلند به دلیل شرایط جغرافیایی به بهترین شکل رواج دارد به طوری که این کشور یکی از بزرگ‌ترین صادر کننده‌های گیاهان زینتی در جهان است. این کشور ۴۲ هزار کیلومتر مربع مساحت و ۱۶.۵ میلیون نفر جمعیت دارد. گاز و برق در سرزمین گل‌ها نسبتاً گران است و هزینه ماهانه زندگی افراد را در حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ یورو افزایش می‌دهد. با این حال یکی از طرح‌های تشویقی که هلند برای مشترکان برق و گاز در نظر گرفته این است که به شما با کاهش مصرف انرژی کوپن‌هایی اختصاص می‌دهد که می‌توانید با آن کوپن به خرید اقلام بهینه سازی مصرف انرژی اقدام یا به صرفه جویی در آب کمک کنید. یکی از ایرانی‌های مقیم هلند در کانال فرنگ در خصوص تجربه اش از دریافت این کوپن‌ها نوشت: «این کوپن‌ها ۵۵ یورو ارزش دارد و با آن می‌شود لامپ کم مصرف، فویل رادیاتور، نوار دور پنجره برای درزگیری یا سردوش برای صرفه جویی آب خرید. خلاصه که دوران کوپنی کردن کالا و بن خرید در همین اروپا هم تمام نشده.»
یونان - کمک هزینه نقدی برای کم مصرف‌ها
یونان در جنوب اروپا، هم مرز با دریای ایونی (دریای یونان) و دریای مدیترانه است و بین آلبانی و ترکیه واقع شده و از شمال نیز با بلغارستان هم مرز و همسایه است. یونان یک کشور شبه جزیره‌ای است و مجمع الجزایری با حدود ۳۰۰۰ جزیره دارد. مساحت یونان ۱۳۱.۹۹۰ کیلومتر مربع و جمعیت این کشور بیش از ۱۰ میلیون نفر است. در یونان ۴۶ درصد نیاز مردم و صنایع به انرژی از طریق گاز، ۲۸ درصد از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر (خورشیدی و بادی)، ۱۵ درصد از طریق واردات، ۸ درصد از طریق زغال سنگ و ۳ درصد از طریق نیروگاه‌های برقابی تامین می‌شود. بیشتر برق در کشور یونان توسط شرکت نیروی برق دولتی تامین می‌شود. به طور متوسط برای یک آپارتمان ۸۵ متری هزینه برق، گرمایش، خنک کننده، آب و زباله حدود ۱۵۰ یورو در ماه می‌شود، اما دولت این کشور اعلام کرده به ازای کاهش مصرف برق خانوار‌ها به آن‌ها یارانه نقدی پرداخت می‌کند. به گزارش دویچه وله این کشور به ازای کاهش هر ۳۰۰ کیلووات مصرف ۹ یورو یارانه پرداخت می‌کند تا به این شکل میزان مصرف انرژی را کاهش دهد.
ایتالیا - تشویق برای نصب پنل خورشیدی
ایتالیا درمیان کشور‌های اروپایی از بهترین و درخشان‌ترین آفتاب برخوردار است. با وجود این، هزینه برق نیز در این کشور نسبت به دیگر کشور‌های اروپایی زیاد است. با این حال دولت ایتالیا برای این که مردم را به کاهش مصرف انرژی تشویق و آن‌ها را به تولید کنندگان انرژی تبدیل کند، از مردم خواسته با نصب پنل‌های خورشیدی نه تنها برای خود برق تولید کنند که مازاد آن را هم با سه برابر قیمت روز تولید کنندگان این کشور از آن‌ها خریداری می‌کند. شانا به نقل از آسوشیتدپرس نوشته است: این برنامه مشابه ترتیباتی است که از مدت‌ها پیش در آلمان به اجرا گذاشته شده است. بسیاری از خانوار‌ها و مصرف کنندگان برق در ایتالیا به دلیل بهای بالای برق به بستن قرارداد‌های کم هزینه‌تر برای مصرف برق در خانه هایشان روی آورده اند که سقف میزان دسترسی آن‌ها را به برق کاهش می‌دهد. به این ترتیب آن‌ها باید بین استفاده از ماشین لباس‌شویی یا روشن کردن اجاق برقی در هنگام شب یکی را انتخاب کنند. وزیر صنایع ایتالیا پیش بینی کرده که یک خانوار متوسط می‌تواند به این ترتیب سالانه تا ۱۱۰۰ دلار در هزینه برق صرفه جویی کند. به گفته وی اگر انرژی اضافی وجود دارد خانوار‌ها می‌توانند آن را به فروش برسانند.
آمریکا - کمپین‌های تبلیغاتی
پایگاه اینترنتی انرژی کالکتیو در گزارشی با اشاره به رتبه سیزدهم آمریکا در میان ۱۶ اقتصاد بزرگ دنیا از لحاظ مصرف بهینه انرژی، با اشاره به موفق نبودن لوایح پیشنهادی برای مصرف بهینه انرژی در کنگره آمریکا، از تاثیرآگاه‌سازی مردم بدون نیاز به تصویب قوانین آن هم از طریق ایجاد کمپین‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی خبر داد. آمریکا توانسته با استفاده از کمپین‌ها و هزینه در تبلیغات به میزان قابل ملاحظه‌ای مصرف انرژی را در این کشور کاهش دهد. در گزارش پایگاه اینترنتی انرژی کالکتیو آمده است. مطالعات نشان داده است که پس از پخش چند آگهی ساخته شده توسط کمپین‌های مردمی در خصوص جدا کردن وسایل الکترونیکی از برق و استفاده از لامپ‌های کم مصرف، افراد هدف تبلیغات تمایل بیشتری به صرفه جویی در مصرف انرژی پیدا کردند.» در انتهای همین گزارش آمده است، علاقه مردم به تبادل تصاویر و ویدئو‌های جذاب و خنده دار می‌تواند به ابزاری برای توزیع پیام‌های خلاقانه و جالب صرفه جویی انرژی تبدیل شود. در این آگهی‌ها باید با هدف گرفتن افراد و به ویژه کودکان تاکید کرد که مردم این توانایی را دارند تا هر روز انتخاب‌های هوشمندانه تری داشته باشند.