صرفه‌جویی با فناوری‌های شگفت‌انگیز
_ روزنامه خراسان نوشت: نگرانی‌ها از اتمام سوخت‌های فسیلی، گرم‌شدن زمین، نازک‌شدن لایه ازن و ... از یک سو و وارد شدن خسارت‌های غیرقابل جبران به محیط‌زیست از سوی دیگر و تلفیق همه این موارد با قیمت قبض‌های مصرفی برای خانوارها، همواره دولت‌ها را بر آن داشته است تا در خصوص صرفه‌جویی و مزایای آن تبلیغات گسترده‌ای انجام دهند. هرچند عمده تخریب محیط زیست به دست کارخانجات صنعتی، نیروگاه‌های تولید برق و ... است؛ اما همیشه نکاتی بوده است که رعایت کردن آن توسط کاربران خانگی، آن هم وقتی مقیاسی میلیونی می‌گیرد، آثار تاثیرگذاری به جا می‌گذارد، اما چگونه است که باز هم با این حجم از تبلیغات یک پای صرفه‌جویی می‌لنگد؟ هرچند شاید بتوان دلایل این نقص را در حجم انبوه تبلیغات نامناسب که بیشتر به پیش‌پا افتاده شدن مسئله صرفه‌جویی منجر شده یا دیگر فاکتور‌ها خلاصه کرد، اما به نظر می‌رسد آن چه بیشتر از همه گفته‌ها و نگفته‌ها اهمیت دارد، جا نیفتادن مفهوم (هزینه و فایده) در خانواده‌هاست. شما به عنوان مصرف کننده می‌توانید با صرف هزینه اولیه در راستای صرفه‌جویی آن هم در بازه زمانی مشخص، نه تنها آن هزینه را جبران کنید بلکه به بعد اقتصادی خانواده هم کمک کنید.
در این مسئله چیزی که اهمیت دارد این است که هزینه برای صرفه‌جویی، خرج‌کرد مازاد نیست بلکه سرمایه‌گذاری برای خانواده، جامعه و حتی آیندگان است و کسی در این بازار برنده است که معقولانه بیشترین سرمایه‌گذاری را انجام دهد. از این رو بر آن شدیم تا امروز به مناسبت ۱۴ دسامبر، روز جهانی صرفه‌جویی در انرژی، در پرونده زندگی سلام با نگاهی به راهکار‌های کمتر پرداخته شده، به بررسی جنبه‌های دیگر اصلاح الگوی مصرف بپردازیم.
کنترلر دما متوسط قیمت بین یک تا ۲ میلیون
اگر می‌خواهید اشراف بیشتری بر تنظیمات دمای خانه خود داشته باشید، باید روی یک کنترلر دمای هوشمند سرمایه‌گذاری کنید. این دستگاه که با قیمت بیشتر حتی توانایی کنترل از راه دور از طریق سیستم وای‌فای را هم دارد می‌تواند روی پکیج یا هر سیستم مرکزی نصب شود. نحوه کار آن به این شکل است که با تعریف دمای بهینه محیط توسط شما، این سیستم به افزایش یا کاهش آن حساس می‌شود و با اعمال دستور خاموش یا روشن کردن سیستم گرمایش مانند پکیج، دمای محیط را کنترل می‌کند. این کار علاوه بر کم کردن هزینه گاز مصرفی شما با کاهش میزان روشن و خاموش شدن سیستم گرمایش، بازدهی و طول عمرکاری آن را هم بالاتر می‌برد. از طرفی چرا باید در ساعاتی که کسی در خانه نیست، دمای خانه بهینه باشد؟ به عنوان مثال می‌توانید با تعریف ساعت کاری توسط کنترلر دما، کارکرد سیستم گرمایش خانه را در ساعاتی که در محل کار هستید به حداقل ممکن برسانید. این کار می‌تواند مصرف انرژی شما را حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد در ماه کاهش دهد.
تایمر دوش استحمام متوسط قیمت ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون
لابد بار‌ها و بار‌ها توصیه‌های رسانه‌های گوناگون درباره کاهش زمان استحمام و صرفه‌جویی در مصرف آب را شنیده‌اید، اما تاکنون چقدر عملی شده است؟ ساده‌ترین راه برای کنترل زمان استحمام می‌تواند نصب یک تایمر روی دوش باشد. این زمان سنج که می‌تواند بین یک تا ۶۰ دقیقه تنظیم شود به این شکل است که در زمان مشخص آب ورودی را قطع می‌کند. نصب این شیرها در کنار دوش‌هایی که همزمان با کاهش آب ورودی، فشار آن را افزایش می‌دهند، ترکیبی ایده‌آل در زمان استحمام است. دوش‌های حمام در هر دقیقه تقریبا ۱۰ لیتر آب آزاد می‌کنند، در حالی که دوش‌های پرفشار این مقدار مصرف را به حدود ۷ لیتر در دقیقه می‌رسانند. یک تیر و چند نشان برای کاهش هزینه‌های انرژی، قبض مصرفی و البته آب به عنوان مایه اصلی حیات.
پنکه‌سقفی متوسط قیمت یک تا ۲ میلیون
راه دیگر برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌تواند استفاده از پنکه سقفی برای خنک نگه‌داشتن خانه باشد. به این صورت که با نزدیک شدن به فصل گرما، پره‌های پنکه را در جهت خلاف عقربه‌های ساعت تنظیم کنید تا هوا را رو به پایین بچرخاند و نسیم خنکی ایجاد کند. این کار علاوه بر ایجاد هوای خنک به عنوان یک تقویت کننده و پخش‌کننده هوای سرد کولر هم محسوب می‌شود آن هم بدون این که کولر یا سیستم سرمایش را در حالت انفجار قرار دهید. علاوه بر خنک کردن، پنکه‌های سقفی می‌توانند به شما در صرفه جویی در گرمایش هم کمک کنند. در طول ماه‌های سرد، کارکردن فن در جهت عقربه‌های ساعت می‌تواند با فشار، هوای گرمی را که تا سقف بالا می‌رود، به درون خانه هل بدهد. پس چه برای سرمایش و چه برای گرمایش خانه، نصب پنکه سقفی می‌تواند به شما در صرفه جویی در قبوض ماهانه انرژی کمک کند. فقط مطمئن شوید که فن شما در جهت درست می‌چرخد.
لامپ‌های هوشمند متوسط قیمت نیم تا یک میلیون
در ستایش استفاده از لامپ‌های کم مصرف و بهینه بار‌ها گفته شده است، اما آیا تا به‌حال با لامپ‌های هوشمند آشنا شده‌اید؟ لامپ‌های هوشمند علاوه بر کم مصرف بودن، کار‌های بیشتری می‌توانند انجام دهند وبه دلیل هوشمند بودن، قابل اتصال به اپلیکیشن مخصوص نصب شده در گوشی شماست. این قابلیت، در‌های ناممکن بسیاری را باز می‌کند. یکی از این در‌ها این است که شما می‌توانید نور آن را بدون نصب کلید دیمر در خانه کم و زیاد کنید. برای این کار کافی است لامپ را در سرپیچ‌های معمولی فیکس و نور آن را با استفاده از اپلیکیشن و برنامه مخصوص نصب شده در گوشی هوشمند، تبلت یا رایانه خود به راحتی کم و زیاد کنید. یک قابلیت دیگر این است زمانی که خارج از منزل یادر محل کار هستید، با دسترسی به اینترنت می‌توانید از طریق گوشی یا رایانه خود آن را خاموش و روشن یا حتی زمان بندی کنید تا در لحظه خروج شما خاموش و به محض ورودتان روشن شود. قابلیت آخر آن که حتی می‌توانید رنگ نور آن را متناسب با محیط تغییر دهید. برای صرفه‌جویی دیگر دنبال چه بهانه‌ای می‌گردید؟
راهکار‌های ساده و کمتر شنیده‌شده، اما تاثیرگذار
دقت در چیدمان مبلمان خانه
هنگام چیدمان مبلمان، گردش هوا را همواره در نظر بگیرید. قرار دادن کاناپه و مبل، تخت‌ها یا فرش‌ها به طور مستقیم در جلو یا بالای دریچه‌های تولید گرمایش، از گردش مناسب هوا جلوگیری می‌کند و با جذب گرمای تولید شده عملا مصرف انرژی و هزینه قبض مصرفی شما را افزایش می‌دهد. اما اگر برای فضا محدودیت دارید، جابه جایی تخت‌ها یا کاناپه‌ها حتی در فاصله ۱۵ سانتی متری از دیوار می‌تواند تفاوت محسوسی را در این امر ایجاد کند.
بازیافت آب خاکستری
این روز‌ها یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جوامع بشری بی آبی است. برای بهبود این معضل که در کشور ما پر رنگ‌تر هم شده، روش‌های متعددی ارائه شده که یکی از آن‌ها استفاده از آب خاکستری است. همان طور که می‌دانید حجم زیادی از آبی که در طول روز استفاده می‌شود، چنان آلوده و کثیف نیست که دیگر نتوانیم از آن استفاده کنیم. بازیافت آب خاکستری فرایند استفاده مجدد از آب شیرها، دوش و سینک و اساساً هر وسیله آبی به غیر از توالت است. این کار به شما این امکان را می‌دهد که از آب تمیز برای شستن محوطه، سینک توالت یا آبیاری باغ خود استفاده مجدد کنید. در صورت استفاده صحیح، بازیافت آب خاکستری می‌تواند ماهانه تقریباً ۷۰ لیتر آب را برای هر نفر در خانه ذخیره کند. با این حال، به دلایل واضح، این آب را ننوشید.
حسگر‌های حرکتی برای روشنایی
حتما شما هم با حسگر‌های روشنایی آشنا شده‌اید. این فناوری سال‌هاست در مصرف انرژی و قبض برق خانگی صرفه‌جویی کرده است. هرچند این امکان بیشتر در ساختمان‌های اداری بزرگ دیده می‌شود، اما استفاده از این سیستم روشنایی در داخل خانه می‌تواند حتی انرژی بیشتری را ذخیره کند، اما برای مصارف خانگی هم به همان اندازه موثر هستند پس اگر تمایل دارید از حسگر‌های حرکتی در راهروها، حمام‌ها، گاراژ‌ها و راه‌پله‌ها استفاده کنید.
ماشین لباس شویی و شستن لباس‌ها در آب سرد
این که گفته می‌شود لباس‌های کثیف فقط در آب گرم یا داغ تمیز می‌شوند، افسانه‌ای بیش نیست. پیشرفت‌های فنی که در ماشین‌های لباس شویی و شوینده‌ها صورت گرفته است، نشان می‌دهد شست‌وشو با آب سرد انتخاب بسیار مؤثری برای لباس‌هایتان است. این روش هم برای لباس‌ها مفیدتر است و هم به محیط‌زیست آسیب نمی‌رساند. جالب است بدانید که ماشین لباس شویی شما بیشتر از مجموع دوش و ماشین ظرف شویی آب گرم مصرف می‌کند. یکی از بهترین راه‌ها برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، استفاده از چرخه شست و شوی متناسب با نوع لباس و کثیفی آن است. بهتر است بدانید بسیاری از شوینده‌ها در دمای بالا اثرپذیری خود را از دست می‌دهند پس بهتر نیست با شناخت تنظیمات ماشین لباس شویی و با توجه به نوع کثیفی لباس‌ها هم در زمان و هم در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنید؟
وسایل را کامل از مدار برق خارج کنید
آیا می‌دانستید که گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها، کنسول‌های بازی، تلویزیون و شارژر‌ها هر کدام مقدار کمی برق مصرف می‌کنند؟ بسیاری از دستگاه‌ها حتی زمانی که روشن نیستند، انرژی را تخلیه می‌کنند، به این انرژی (فانتوم) می‌گویند و می‌تواند تا ۱۰ درصد از مصرف انرژی خانه را شامل شود. اصرار بر اتصال این وسایل به برق علاوه بر کاهش عمر این وسایل، هزینه‌های برق شما را هم افزایش می‌دهد.
پنجره دوجداره
شاید جالب باشد بدانید که پنجره‌های شما به طور متوسط حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از سطح خانه شما را تشکیل می‌دهند بنابراین مهم است که مطمئن شوید هوا از شکاف در‌ها و شکاف‌های پنجره نشت نمی‌کند. شیشه‌های دو جداره دارای گاز در بین‌شیشه‌ها هستند که باعث افزایش عایق می‌شوند. پنجره‌های دوجداره همچنین می‌توانند با مسدود کردن شکاف‌های هوا در هوای سرد و گرم، به گرمایش و سرمایش خانه کمک کنند. ارتقای شیشه‌های دوجداره به تنهایی می‌تواند تقریباً ۲۵ درصد در هزینه‌های انرژی سالانه شما صرفه جویی کند.
معماری خانه‌های الگو برای صرفه‌جویی در انرژی
سرمایه‌گذاری در بهره‌وری انرژی قبل از طراحی یک خانه جدید یا بازسازی خانه موجود را همیشه در نظر بگیرید. هرچند در بیشتر اوقات مسئولیت طراحی و ساخت خانه برعهده شما نیست، اما می‌توانید با طلب کردن این ویژگی‌ها از پیمانکاران یا معماران و با صرف هزینه‌ای بهینه، در زمانی مشخص به محیط‌زیست و البته اقتصاد خود کمک شایانی کنید. در این قسمت به بررسی نکاتی می‌پردازیم که سال‌هاست مهجور مانده است.
طراحی غیرفعال
اولین و شاید مهم‌ترین نکته در ساخت خانهها، طراحی غیرفعال (پسیو) بر اساس نور خورشید است. طراحی پسیو به گونه‌ای از طراحی در معماری گفته می‌شود که با استفاده از عوامل طبیعی، برای ایجاد گرمایش و سرمایش در ساختمان نیازی به استفاده حداکثری از دستگاه‌های مکانیکی نباشد. مثلا در طراحی برای ایجاد روشنایی، گرمایش و سرمایش ساختمان بدون استفاده از منابع انرژی خارجی یا هرگونه تجهیزات خاص، فقط از پدیده‌های طبیعی موجود مانند نور خورشید و باد استفاده می‌شود. در این مدل نور خورشید برای روشنایی یا باد برای بهبود تهویه طبیعی استفاده می‌شود.
عایق کاری
در مجموع، ۳۵ درصد گرما از دیوار‌ها و ۲۵ درصد از طریق پشت بام خارج می‌شود. در نتیجه ساکنان ساختمان برای جبران این هدررفت باید سیستم گرمایش را پیوسته روشن نگه دارند. این نیاز به انرژی برای گرم کردن خانه باعث افزایش مبلغ قبض شما می‌شود. پس هنگام خرید یا ساخت خانه با اندکی هزینه می‌توانید بیش از ۵۰ درصد گرما را در زمستان ذخیره کنید.
استفاده از آب باران
هرچند شاید در مناطق کم‌باران این سیستم جوابگو نباشد، اما در مناطقی مانند شمال کشورمان.
می‌توان با نصب مخازن روی سقف، آب را از طبیعی‌ترین منبع موجود یعنی باران جمع‌آوری کرد و سپس از آن‌ها برای شست و شوی توالت‌ها و آبیاری استفاده کرد.
نصب پنل‌های خورشیدی
برخلاف مورد قبل، تعداد روز‌های آفتابی در کشورمان باعث شده است که انرژی خورشیدی بادوام‌ترین منبع انرژی جایگزین هنگام طراحی ساختمان‌های کم مصرف به حساب بیاید. هرچند که هزینه‌های اولیه آن بسیاری را ناامید کرد، اما با این حال، در نظر داشته‌باشید که در ازای آن، چه چیزی دریافت می‌کنید. پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک مدرن بیش از ۲۰ سال عمر می‌کنند. طی حداقل دو دهه شما از قبوض کمتر انرژی بهره‌مند می‌شوید و با گذشت زمان و با توجه به تورم این سرمایه‌گذاری اولیه باز می‌گردد.
درزگیری پنجره‌ها
در واقع، ساختمان‌ها بین ۱۵ تا ۲۵ درصد گرمای خود را از طریق آب‌بندی نادرست از دست می‌دهند. درزگیر‌ها را به عنوان عایق برای در‌ها و پنجره‌ها در نظر بگیریدچون هرچه بهتر و طبق اصول بسته شوند، ساختمان گرمای بیشتری را حفظ می‌کند. این منجر به هزینه کمتر برای سیستم‌های گرمایشی می‌شود که به نفع شماست.