۷۰ درصد نوشت افزار‌های موجود در بازار ایرانی است
_ روزنامه حمایت نوشت: صنعت نوشت‌افزار از جمله صنایعی است که در ابتدای امر، کمتر کسی به آن باور داشت که بتواند موفق عمل کند؛ صنعتی که کار خود را با دو برند آغاز کرد، اما امروز به یکی از امید‌های کشور در حوزه صنعت و فرهنگ تبدیل شده است.
نوشت‌افزار ایرانیاسلامی با ارائه کالا‌هایی که محتوای ایرانی اسلامی دارند توانسته در یک دهه گذشته سهم قابل توجهی از بازار کشور را در دست بگیرد؛ هرچند در دو سال گذشته تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مراکز آموزشی با افت و خیز‌های فراوانی مواجه شد، اما پیش‌بینی کارشناسان آن است که این صنعت پس از گذر از این مرحله بحرانی، می‌تواند در ادامه مسیر به یکی از محصولات پربازده در حوزه اقتصاد فرهنگ تبدیل شود. این موضوع بهانهای شد تا «حمایت» با «محمد یقینی» مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی به گفتگو بنشیند.
وضعیت بازار نوشت افزار در ۲ سال گذشته به واسطه اپیدمی کرونا چگونه بوده است؟
یکی از صنایعی که به دلیل تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی آسیب جدی دید، بازار نوشت‌افزار بود. تقریبا سال گذشته تولیدات این بازار به یک سوم سال ۹۸ تقلیل پیدا کرد. در برخی از محصولات مثل کیف وجامدادی میزان تولید حتی یک دهم کاهش داشت، این شرایط برای سال ۱۴۰۰ هم تکرار و حتی از ۱۰ درصد هم کمتر شد. در واقع ادامه روند تعطیلی مدارس و اعلام زمان بازگشایی از آذرماه سبب شد که شور و شوقی در بازار نوشت افزار نداشته باشیم. باید توجه داشت که یکی از مهمترین زمانهای رونق بازار نوشت‌افزار اواخر شهریور و در واقع به دلیل شور و شوق بازگشایی مدارس است که طی دوسال اخیر اتفاق نیافتده است.
بازگشایی مدارس در آذرماه هم اتفاق جدی را در این بازار رقم نزد. می‌توان گفت که شاید زیر ۱۰ درصد اثرگذار بود و اصلا محسوس نبود.
گرانی کاغذ و فقدان برخی امکانات در چند سال اخیر به‌خصوص در همین ۲ سال گذشته مشکلات زیادی را برای ناشران و اهالی مطبوعات به وجود آورده است. تولیدکنندگان نوشت‌افزار در حوزه تولیدات دفتر و... چه مشکلاتی داشتهاند؟
داستان کاغذ بحث چندجانبه دارد؛ ما اصلا کاغذ یارانه‌ای در حوزه نوشت‌افزار نداریم. کاغذ یارانه‌ای صرفا برای ناشران و مطبوعات در نظر گرفته شده است. اما ذکر این نکته ضروری است که به هرحال تولیدکنندگان نوشت‌افزار نیز سهم جدی از مصرف کاغذ دارند، اما یارانه‌ای در این خصوص دریافت نمیکنند. آن‌ها کاغذ مورد نیازشان را بر حسب قیمت بازار و میزان عرضه و تقاضا تهیه می‌کنند. متاسفانه بعد از این همه سال ما مدیریت مناسبی بر روی داستان کاغذ نداریم. مدت‌ها این موضوع دست وزارت صمت بود و حالا هم چندسالی است که به دست وزارت ارشاد افتاده است. بعد از این همه سال در موضوع واردات کاغذ هنوز مشکلات رانت و مافیاگری مطرح است. آنچه که عیان است اینکه شاهد یک انفعال جدی در بازار کاغذ هستیم. سمت و سوی دیگر ماجرا هم بحث تعطیلی کارخانجات تولید کاغذ داخلی است. این موضوع جدی و استراتژیک است. میزان مصرف کاغذ در ایران، آمار و اعداد جدی را نشان میدهد؛ مصرف اداری، مصرف تحریر، مطبوعات، کتاب و...، ولی متاسفانه صدرصد کاغذ تحریر سفید (مطابق با ذائقه مخاطب) واراداتی از کشور‌هایی مانند چین، اندونزی، هند و یا بخشی از آن هم از اروپا و کشور پرتغال است. در کل کارخانجات تولیدکننده کاغذ ما، کاغذ غیرسفید تولید می‌کنند که برای تولیداتی مانند مقوا و پاکت و.. مناسب است. الحمدالله با تحرکاتی که در ساختار دولت و به ویژه وزارت ارشاد صورت گرفته وحتی نهاد ریاست جمهوری هم پیگیر آن است، عزمها جزم شده تا کارخانجات تولید کاغذمان دوباره فعالیت موثر خود را آغاز کنند. کارخانه‌های فارس و خوزستان و. در حال فعالیت برای راه اندازی خط تولید کاغذ سفید هستند تا ان شاءالله بخشی از مشکلات با تولید داخلی رفع، قیمت کاغذ در بازار کنترل و همین طور بحث اشتغالزایی و تولید ملی و جلوگیری از خروج ارز محقق شود. مورد مهم دیگر اینکه با استفاده از کاغذ تولید داخل می‌توان بحث صادرات نوشت افزار ایرانی به ویژه دفتر را به سایر کشور‌ها بالاخص کشور‌های همسایه را هم اجرایی کرد، زیرا از سال ۹۴ که بحث ارز دولتی برای کاغذ مطرح شد صادرات محصولات کاغذی ممنوع شد.
آماری از میزان واردات و صادرات نوشت افزار ایرانی دارید؟
خیلی آمار‌ها دقیق نیست. تا قبل از شیوع کرونا رقم معاملات بازار نوشت افزار ۸ هزار میلیارد تومان بود که حدود ۶۰ درصد آن واردات و باقی آن تولید داخل بود. در این ۲ سال اخیر به دلیل برخی تغییرات صورت گرفته، تقریبا این کفه، ۵۰-۵۰ شده است. در محصولات دانشآموزی یعنی لوازم التحریر دانشآموزی، بالای ۷۰ درصد محصولات بازار، تولیدات داخلی است؛ خصوصا در اقلام اصلی مثل خودکار و مداد وپاک کن ومحصولات کاغذی و محصولات پلیمری، کیف و جامدادی... محصولاتی هستند که بالای ۸۰ درصد مصرف و تولیدشان داخلی است.
در شرایط شیوع کرونا، چه تعداد از کارگاه‌های تولیدی تعطیل شد؟
در دوسال کرونایی، ایجاد کارگاه جدید در واقع حداقلی بود، اما در خصوص تعطیلی سایر کارگاهها باید گفت که یک کارگاههایی نیمه تعطیل شدند و یا شیفتهای کاری را کمتر کردند. برخی هم مجبور به تعدیل نیرو شدند؛ هرچند غالب تولیدکنندگان سعی میکردند کارگاه خود را حفظ کنند و مجموعهشان به تعطیلی کشیده نشود، اما کمتر کسی ریسک کرد و وارد این حوزه شد. ما پیش از شیوع کرونا، تقریبا پیش‌بینی میکردیم که در ۲ سال، حجم جدی از محصولاتی که مشابه داخلی نداشته است را تولید کنیم تا به سبد محصولات ایرانی اضافه شوند، ولی به خاطر شرایط بازار و البته زمانبری تولید محصول جدید به دلیل راه اندازی خط تولید آن و فقدان سرمایه مناسب این امر میسر نشد. اگر شرایط کرونا پیش نمیآمد در بازار ما الان روان نویس، لاک غلط گیر ومحصولات اداری مثل قیچی و... حتما تولید داخلی شده بودند.
پیشتر درخصوص صادرات محصولات ایرانی به کشور‌های همسایه هم صحبت کرده بودیم. در این خصوص چه فعالیت تازهای انجام شده است؟
صادرات موردی همیشه بوده و هست، اما باید بتوانیم در عمل صادرات پایداری داشته باشیم تا نتیجه بخش باشد. در موضوع صادرات نوشت‌افزار، بحث محتوایی بسیار مهم است. در این حوزه، موضوع فعال شدن اتاقهای بازرگانی مشترک با کشور‌ها و در واقع آشنایی تجار با یکدیگر می‌تواند در این امر موثر باشد. ما باید قدرت رقابت با قطبهای نوشت‌افزار دنیا مثل چین و هند را داشته باشیم؛ در این بازار رقابتی باید مزیت کیفی و مزیت قیمتی را در نظر گرفت. در کنار آن بحث حمل و نقل، بحث انتقال پول (که الان یکی ازمشکلات اصلی است) و ... اهمیت ویژه‌ای دارد.
در تولید کاراکتر مناسب برای محصولاتمان ضعف جدی به چشم می‌خورد. این‌طور نیست؟
یکی از موضوعات مهم در حوزه نوشت‌افزار که در حال پیگیری آن هستیم مرتبط با تولید کاراکتر و محتواست. باید اذعان کرد که چرخه و داستان زنجیره تولید کاراکتر و محتوا ناقص است. به هرحال با ابتکار و راهکار‌هایی همچون استفاده از ظرفیت عظیمی مانند صدا وسیما، عرضه و تبلیغ محصولات تولیدی از این رسانه باید در این زمینه هم فعالیت موثرتری انجام شود. ما معتقدیم که صدا و سیما می‌تواند به عنوان یک تهیهکننده درزمینه تولید محتوا کمک حال تولیدکنندگان باشد.