تقویم تاریخ؛ از تولد حضرت زینب (س) تا روز جهانی حقوق بشر

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (نوزدهم آذر) به شرح زیر است:

طرح تشکیل شورای سلطنت در ایران در آستانه انقلاب اسلامی

۴۳ سال پیش در چنین روزی، نوزدهم آذر ۱۳۵۷ شمسی طرح تشکیل شورای سلطنت در ایران توسط آمریکا مطرح شد. در بحبوحه انقلاب اسلامی و در حالی که نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) رژیم پهلوی را در کام خود فرو می‏ برد، اربابان آمریکایی شاه درصدد بودند تا به هر نحو ممکن، از سقوط محمدرضا پهلوی، این مهره مطیع خود جلوگیری کنند. از این رو، در نوزدهم آذر ۱۳۵۷ ش، وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا که مشغول بررسی تشکیل شورای سلطنت در ایران بود، با ارسال تلگرافی به سفارت آمریکا در تهران با نمایندگان خود در ایران درباره این موضوع مشورت کرد. این کار از یک سو نشان دهنده ناامیدی مقامات دولت آمریکا از باقی ماندن شاه در رأس قدرت و از سوی دیگر، دخالت آشکار و ظالمانه آمریکاییان در امور داخلی ایران بود. دولت آمریکا، همه توان خود را به کار گرفته بود تا به هر صورت ممکن، پایگاه سیاسی و نظامی خود را در ایران حفظ کند، اما امواج توفنده انقلاب، آنان را از رسیدن به این هدف شوم باز داشت و این شورا پس از آن که در ۲۳ دی ۵۷ کار خود را آغاز کرد، پس از یک هفته با ناکامی، منحل شد.

تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی

۳۷ سال پیش در چنین روزی، نوزدهم آذر ۱۳۶۳ شمسی به فرمان حضرت امام خمینی (ره) شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گروهک ‏های مختلف، دانشگاه‏‌ها و مدارس کشور را عرصه تاخت و تاز خود ساخته و روند تحصیل و تدریس را مختل کرده بودند. بسیاری از استادان منحرف، به کار مشغول بودند و هیچ تغییر بنیادی در برنامه و شیوه تدریس و تربیت و اهداف آن‌ها رخ نداده بود. در نتیجه، دانشگاه ‏های سراسر کشور برای مدتی تعطیل شد. پس از تعطیلی دانشگاه ‏ها، به منظور ساماندهی به امور فرهنگی مدارس و دانشگاه ‏ها، به فرمان امام خمینی (ره)، اولین ترکیب شورای انقلاب فرهنگی تحت عنوان ستاد انقلاب فرهنگی شکل گرفت. با تشکیل این ستاد، حضرت امام در سال ۱۳۶۰، از ستاد خواستند که در باز شدن دانشگاه ‏ها تسریع نماید. با بازگشایی دانشگاه‏ ها، ضرورت توسعه و تعمیق کار این ستاد ایجاب کرد که در نوزدهم آذر ۱۳۶۳، امام، رؤسای سه قوه و تعداد دیگری از اندیشمندان فرهنگی کشور را به اعضای آن بیفزایند. گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی، تحول دانشگاه ‏ها و مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ صحیح اسلامی، حفظ و احیاء و معرفی آثار اسلامی و ملی از جمله اهداف این شورا و نیز تدوین اصول سیاست فرهنگی نظام جمهوی اسلامی و تعیین اهداف و جهت‏ گیری برنامه‏‌های فرهنگی، آموزشی و علمی، تعیین مراجع برای طرح و تدوین برنامه‏‌های فرهنگی و علمی، تدوین ضوابط برای گزینش استادان و معلمان دانشگاه ‏ها و نظارت بر امور کتاب‏‌های درسی و... از جمله وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی می ‏باشند.

تولد حضرت زینب (س)، روایتگر عاشورا از کربلا تا شام و روز پرستار

۱۴۳۸ سال پیش در چنین روزی، پنجم جمادی الاول سال ۵ هجری قمری حضرت زینب (س)، روایتگر عاشورا از کربلا تا شام، دختر گرامی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، قدم به عرصه گیتی نهاد.

این بانوی بزرگوار به دلیل علم و دانش فراوان خود در بین مردم شهرت داشت. حضرت زینب (س)، در واقعه کربلا در راستای اهداف مقدس برادر بزرگوارش امام حسین (ع) و همگام با او به مقابله با ستم حاکمان و جهل مردم آن زمان برخاست. آن حضرت پس از قیام امام حسین (ع)، به اتفاق سایر اسیران به شام برده شد. حضرت زینب (س) در صبر و پایداری و پرهیزکاری، سرآمد روزگار خویش بود. ایشان همچنین از فصاحت، بلاغت و شیوایی کلام، بهره فراوان داشت و سخنانش در مجلس ابن زیاد حاکم کوفه و در کاخ یزید، در شام، در افشای ظلم و ستم بنی امیه و اثبات رسالت و مظلومیت خاندان رسول اکرم (ص) تاثیر بسزایی داشت. شایان ذکر است در ایران اسلامی، سالروز ولادت حضرت زینب (س)، به عنوان روز پرستار گرامی داشته می‌شود.

جنگ موته میان سپاه اسلام و لشکر روم

۱۴۳۵ سال پیش، در روز پنجم جمادی الاول سال ۸ هجری قمری جنگ «مُؤتَه» میان سپاه مسلمانان و لشگر روم و متحدانش به وقوع پیوست.

این جنگ در پی آن رخ داد که فرستاده پیامبر به شام برای دعوت به اسلام، توسط فرماندار مرزی این منطقه شهید شد. همچنین برخی مورخین به شهادت رساندن ۱۴ تن از آموزگاران برجسته قرآن را که عازم مناطق مرزی شام بودند، از علل تصمیم پیامبر برای گسیل یک سپاه سه هزار نفری به این منطقه دانسته اند که تحت کنترل روم بود. حضرت محمد (ص)، جعفر بن ابیطالب پسر عموی خود را به رهبری سپاه اسلام برگزید و زید بن حارثه و عبدالله بن رَواحه را جانشینان پس از وی قرار داد. مسلمانان که برای اولین بار چنین مسیر طولانی را برای نبرد با دشمنان می‌پیمودند، با سپاهی از رومیان و قبایل منطقه روبرو شدند که تا یکصد هزار نفر برآورد شده اند. این نبرد نابرابر در منطقه مؤته در غرب اردن فعلی روی داد و مجاهدان مسلمان رشادت فراوانی از خود نشان دادند، به طوری که هر سه فرمانده آن‌ها و جمع زیادی از سپاه اسلام به شهادت رسیدند. سرانجام مسلمانان فرماندهی را به خالد بن ولید که تازه مسلمان شده بود سپردند و او نیز دستور عقب نشینی را صادر کرد. اگرچه در نبرد مؤته مسلمانان به پیروزی نرسیدند، اما به خوبی با وضعیت و تاکتیک‌های رزمی رومیان آشنا شدند تا مقدمه پیروزی‌های بعدی در جنگ با آنان باشد.

روز جهانی حقوق بشر

روز دهم دسامبر هر سال، روز جهانی حقوق بشر است. در جریان جنگ جهانی دوم، هنگامی که منشور ملل متحد در دست تدوین بود، احترام به حقوق بشر و آزادی‌های سیاسی مورد توجه نمایندگان کشور‌های مختلف جهان واقع شد. پس از چندی، سازمان مل متحد تصمیم گرفت که این حقوق، همه جا و برای همه ملت‌ها قابل اجرا باشد. در ادامه، کمیسیون حقوق بشر در ژانویه سال ۱۹۴۷ میلادی شروع بکار کرد و پس از مدتی مطالعه و بررسی در قوانین اساسی کشور‌ها و بحث و گفتگو در کمیسیون‌های مختلف، نتیجه مطالعات خود را به صورت لایحه‌ای به مجمع عمومی تقدیم کرد. مجمع مزبور در دهم دسامبر ۱۹۴۸ میلادی (۱۹ آذر ۱۳۲۷ ش) با ۴۸ رأی مثبت و ۸ رأی ممتنع، اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب کرد و این روز به عنوان روز جهانی حقوق بشر نامگذاری گردید. این اعلامیه شامل یک مقدمه و سی ماده می‌باشد و در ماده اول آن به برابری افراد بشر و حاکمیت روح برادری در میان آن‌ها اشاره شده است. علی رغم تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر، واقعیت در عمل به گونه‌ای دیگر شکل گرفت. نگاهی گذرا به رویداد‌های سیاسی و نظامی جهان پس از پایان جنگ دوم جهانی، تصویری از وقایع اسفبار را نشان می‌دهد که دقیقاً بیانگر فاصله زیاد میان اهداف با عملکرد جامعه بین المللی در دفاع از حقوق بشر است. به علاوه بر خلاف تصور اولیه، شعار دفاع از حقوق بشر، عملاً به ابزاری در جهت اعمال فشار‌های سیاسی و اقتصادی دولت‌های غربی بر کشور‌های مستقل جهان برای پیشبرد منافع استعماری این دولت ها، مبدل شده است. هم اکنون بسیاری از کشور‌های جهان، با توجه به این واقعیت تلخ و همچنین بدلیل ناهم خوانی برخی بند‌های اعلامیه حقوق بشر با اعتقادات، فرهنگ و رسوم آنان، خواستار تغییر در این بند‌ها و جلوگیری از استفاده ابزاری از این اعلامیه هستند. بدنبال تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در دهم دسامبر ۱۹۴۸ میلادی توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تأیید حقوق طبیعی و اجتماعی افراد بشر توسط این سازمان بین المللی، روز دهم دسامبر (برابر با ۱۹ آذر ۱۳۲۷ ش) به عنوان روز جهانی حقوق بشر نامگذاری شده است.

درگذشت نوبل، شیمیدان سوئدی

۱۲۵ سال پیش در چنین روزی، دهم دسامبر سال ۱۸۹۶ میلادی «آلفرد برنارد نوبل» (Alfred Bernhard Nobel)، شیمیدان سوئدی درگذشت. او درسال ۱۸۳۳ میلادی متولد شد و در جوانی به روسیه مهاجرت کرد. نوبل پس از سال‌ها تحقیق و مطالعه در زمینه علم شیمی، در سال ۱۸۶۷ میلادی موفق به اختراع دینامیت شد. اما از این ماده به جای استفاده صلح آمیز، به عنوان ابزار جنگی استفاده شد. به همین دلیل بنا به پیشنهاد نوبل، همه ساله به فردی که تلاش قابل ملاحظه‌ای را برای صلح و امنیت انجام دهد، جایزه‌ای اهدا می‌شود. این جوایز که به نام بنیانگذار آن، «نوبل» معروف است، در پنج زمینه فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح جهانی به دانشمندانی که در راه اعتلای صلح و پیشرفت علوم، اکتشاف یا اقدام چشمگیری انجام داده اند، اهدا می‌شود. اما امروزه اعمال نفوذ برخی قدرت‌های بزرگ، چگونگی انتخاب برندگان جایزه نوبل را بویژه در زمینه صلح، تحت تاثیر قرار داده، به نحوی که در مواردی، جایزه صلح نوبل از هدف اصلی آن بسیار دور شده است.

تولد امیلی دیکنسون، شاعر آمریکایی

۱۹۱ سال پیش، در روز دهم دسامبر سال ۱۸۳۰ میلادی خانم «امیلی دیکنسون» (Emily Dickinson) شاعر آمریکایی متولد شد.

وی تحصیلات خود را تا سطح کالج ادامه داد. وی در کالج، تحصیل را رها کرد و در خانه به کسب علم پرداخت. خانم دیکنسون پس از آشنایی با برخی نویسندگان معروف آمریکا، به ادبیات و سرودن شعر علاقه‌مند شد. وی حدود دو هزار قطعه شعر سروده است که تنها سه منظومه از آن در زمان حیاتش به چاپ رسید و بقیه پس از مرگش انتشار یافت. اشعار این شاعر آمریکایی، از رنج درونی وی حکایت می‌کند و در قطعه‌های کوتاه سروده شده و دارای تاثیر زیاد است. خانم امیلی دیکنسون در سال ۱۸۸۶، در حالی که مدت‌ها در انزوا بسر می‌برد، درگذشت.