نکات ایمنی در استفاده از سیستم‌های گرمایشی مدارس در فصل سرما

-به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، همزمان با فرآیند حضوری شدن مدارس و بر اساس نظا‌م‌نامه‌های فنی و اجرایی، آخرین بروز رسانی مقررات مبحث ملی ساختمان و «دستورالعمل مدیریت، نگهداری و تعمیرات فضا‌های آموزشی، پرورشی و ورزشی»، نکات، توصیه‌ها و موارد پیشگیرانه در بهره‌برداری مطلوب از فضا، ساختمان مدارس و تجهیزات گرمایشی را ابلاغ کرد.

بر اساس این خبر، مدیران مدارس موظفند ضمن دقت کافی به موارد مندرج در این اطلاعیه، جهت بالا بردن ضریب ایمنی مدارس و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و همچنین تأمین آسایش حرارتی در مدارس، قبل از راه‌اندازی سیستم‌های تأسیساتی و گرمایشی به دستورالعمل ذیل با حساسیت بسیار عمل نمایید.

پکیج گرمایشی دیواری و زمینی:

سرویس توسط کارشناسان خدمات پس از فروش شرکت سازنده انجام شود.
کنترل شیلنگ ارتباطی گاز از محل شیر قطع و وصل قبل از پکیج تا ورودی به آن.
کنترل مسیر دودکش و کلاهک دودکش.
بازدید از دریچه تامین هوای تازه.
کنترل دودکش دوجداره در پکیج‌های فن‌دار.
کلیه الزامات نصب دستگاه و محل نصب دستگاه مجددا بررسی گردد.

موتورخانه:

در صورت بروز شرایط جوی نامناسب و کاهش شدید دمای هوا و تعطیلی احتمالی مدارس از خاموش کردن موتورخانه پرهیز شود و ترموستات دیگ روی حداقل دما تنظیم گردد.
منابع انبساط باز، بازدید شوند و در صورت معیوب بودن عایق حرارتی، نسبت به ترمیم آن اقدام شود.
منابع انبساط بسته، بازدید شوند و از عدم وجود اشکال در عملکرد آن‌ها اطمینان حاصل شود.
در صورتی که به علت سرمای شدید احتمال قطع سوخت وجود داشته باشد، آب سیستم حرارتی (از طریق بازکردن شیر تخلیه دیگ و بستن شیر پرکن منبع انبساط) کاملاً تخلیه شود یا به نسبت کافی ضدیخ به سیستم حرارت مرکزی اضافه گردد.
در کلیه سیستم‌های حرارت مرکزی که به مشعل دو سوخته مجهز شده‌اند، سرویس‌های لازم انجام و مخزن ذخیره سوخت اضطراری شارژ گردد.
سرویس‌های لازم برای مشعل قبل از راه اندازی مجدد به صورت کامل انجام شود.
کلیه شیر فلکه‌ها کنترل شده و از عدم وجود نشتی در آن‌ها اطمینان حاصل شود.
پمپ‌ها به طور کامل بازبینی شده و از عدم وجود اشکال در عملکرد آن‌ها اطمینان حاصل شود.
داخل موتورخانه از هرگونه مصالح یا لوازمی که ممکن است ایجاد حریق نمایند، پاکسازی شود.
راه اندازی موتورخانه توسط افراد ذیصلاح یا شرکت‌های معتبر تاسیساتی انجام پذیرد.


بخاری‌های نفتی:

نکته: اکنون بخاری نفتی فقط در برخی مناطق به صورت محدود که زیرساخت گاز و یا برق وجود ندارد استفاده می‌شود که باید کاربراتوری و استاندارد باشد.

کنترل مسیر دودکش و کلاهک آن به دقت صورت گیرد.
سالم بودن کاربراتور کنترل شود.
مخزن احتراق کنترل و از سالم بودن و تمیزی آن اطمینان حاصل شود.
از سالم بودن درب بخاری اطمینان حاصل شود.
لوله رابط از منبع سوخت به کاربراتور کنترل شود و از سالم بودن آن و عدم نشتی اتصالات مربوطه اطمینان حاصل شود.
سوخت‌گیری قبل از شروع کلاس و بدون حضور دانش‌آموزان انجام شود و پس از اتمام سوخت‌گیری بخاری روشن شود.
گالن حمل سوخت مایع برای پر کردن مخزن بخاری می‌بایست سالم، قابل حمل و در حد متعارف باشد که هنگام حمل، ریزش نداشته باشد تا به سهولت بتوان سوخت را در مخزن بخاری تخلیه کرد.

از پرکردن کامل مخزن سوخت خودداری شود و از آغشته نبودن جداره مخزن و سطح زیرین بخاری اطمینان حاصل شود، در صورت لزوم محل‌های مربوطه نظافت شود.

هنگام روشن کردن بخاری از جمع نشدن سوخت مایع در مخزن احتراق بیشتر از حد مجاز اطمینان حاصل شود.
از آنجائی که ظرفیت مخزن بخاری حداکثر ۲۰ لیتر بوده و لازم است مدیریت مصرف در طول روز صورت پذیرد، تنظیم میزان سوخت مصرفی توسط متصدیان ذی‌صلاح انجام شود.

برای تامین هوای تازه در کلاس‌های درس می‌بایست هر یک ساعت پنجره‌ها به مدت ۵ دقیقه در طول زمان زنگ تفریح باز شوند.
بخاری در محفظه‌ای قرار گیرد که از برخورد دانش‌آموزان به آن جلوگیری شود.
در صورت بروز حادثه آتش‌سوزی قبل از هر اقدامی باید دانش‌آموزان را به بیرون از کلاس هدایت نمود و پس از آن توسط کپسول اطفاء حریق، نسبت به مهار آتش اقدام شود.

تعیین متولی برای حفاظت از بخاری در هنگام زنگ تفریح برای جلوگیری از تجمع دانش‌آموزان و ضربه زدن به بخاری.
کنترل پوشش فلزی بخاری یا بدنه آن به لحاظ عدم وجود آسیب ضربه‌ای.

لوله رابط دودکش از خروجی بخاری تا دریچه دودکش کنترل شود و اتصالات بطور کامل دودبند باشند.
استفاده از بخاری‌های نفتی چکه‌ای و غیر استاندارد به هیچ وجه در مدارس مجاز نیست. (در صورت وجود این گونه بخاری‌ها، با هماهنگی و تائید مدیران کل آموزش و پرورش و نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان از محل ردیف استانداردسازی تاسیسات نسبت به خرید و نصب بخاری استاندارد اقدام شود).


بخاری‌های گازی:

علاوه بر رعایت نکات معمول و مشترک با بخاری‌های نفتی موارد زیر نیز مد نظر قرار گیرد:

سالم بودن رگولاتور کنترل شود.
سالم بودن شیلنگ گاز از محل شیر گاز تا اتصال به بخاری کنترل شود.
شیلنگ گاز ارتباطی از محل شیر گاز تا بخاری می‌بایست استاندارد بوده و طول آن حداکثر ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
چنانچه بخاری دارای شیشه رویت شعله باشد، شیشه آن از لحاظ نداشتن شکستگی کنترل گردد.
تنظیم میزان سوخت مصرفی توسط متصدیان ذی‌صلاح انجام شود.
در صورت بروز حادثه بلافاصله نسبت به بستن شیر قطع، قبل از بخاری و پس از آن نسبت به بستن شیر اصلی گاز اقدام شود و سپس از کپسول اطفا حریق استفاده شود.

منابع ذخیره سوخت:

عایق منبع کنترل گردد و در صورت نیاز ترمیم شود.
عدم نشتی در منبع ذخیره روزانه کنترل شود.
علاوه بر کنترل عدم نشتی منبع ذخیره کلیه لوله‌های ارتباطی آن چک شود.
کنترل سطح سوخت موجود در منبع و در صورت لزوم تامین سوخت مورد نیاز.
ایجاد حفاظ برای منبع جهت عدم دسترسی دانش‌آموزان به آن.
مخزن ذخیره سوخت تحت هیچ شرایطی نباید داخل ساختمان آموزشی باشد و با رعایت فاصله مجاز، بیرون از ساختمان به گونه‌ای که دچار یخ زدگی نشود، قرار گیرد.
منابع گازوئیلی که در محوطه مستقر هستند عایق کاری شوند و از ارتباط لوله برگشت گازوئیل از سمت مشعل به سمت مخزن، اطمینان حاصل شود.


کولر‌های آبی:

لوله‌های تغذیه کولر‌های آبی روی بام باید تخلیه گردد و شیر فلکه اصلی آن بسته شود.
آب تشت کولر تخلیه گردد.
بدنه کولر توسط برزنت یا پوشش مناسب به طور کامل پوشانده شود.
دریچه‌های کولر در داخل ساختمان مسدود شود تا از خروج هوای گرم جلوگیری به‌عمل آید.


سایر نکات:

تجهیزات اطفای حریق بطور منظم توسط شرکت‌های ذیصلاح و مسئولان واحد‌های آموزشی مورد بازرسی و کنترل قرار گیرد.
در صورتی که مراکز آموزشی مجهز به هواساز و یا زنت و یا پکیج با کویل گرمایی و یا یونیت هیتر هستند و سیستم حرارت مرکزی به هر علت خاموش شود باید آب درون کویل وسایل مذکور تخلیه گردد.
با عنایت به ضرورت استانداردسازی سیستم حرارتی و با توجه به استفاده از سوخت گاز در مدارس، نصب تجهیزات هشدار دهنده‌ی جلوگیری از خطر گاز گرفتگی و نشت گاز (سنسور‌های نشت گاز و منواکسید کربن و شیر حساس به زلزله) برای تامین امنیت و ایجاد شرایط آسایش دانش‌آموزان و کارکنان واحد‌های آموزشی الزامی است. ضمناً کنترل، بازبینی و رعایت نکات ایمنی وسایل گرمایشی مدارس، مجدداً مورد تاکید است و فقط سیستم‌های حرارتی استاندارد یا در صورت استفاده اجباری از بخاری نفتی، از بخاری‌های نفتی کاربراتوری استاندارد در مدارس مجاز است و رعایت نکات ایمنی و بازرسی دوره‌ای کلیه وسایل گرمایشی توسط افراد ذی‌صلاح الزامی است.

در خصوص مدارسی که اخیراً از محل اعتبار استانداردسازی سیستم حرارتی به موتورخانه حرارت مرکزی، پکیج گرمایشی و یا دیگر سیستم‌های حرارتی مجهز شده‌اند نیز با هماهنگی اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان و با توجه به شیوه‌نامه تعمیر و نگهداری (ابلاغی وزارت آموزش و پرورش)، با بکارگیری شرکت‌های تاسیساتی و یا افراد ذی‌صلاح، نگهداری و راهبری گردد و همواره از کارکرد صحیح سیستم‌های کنترلی و ایمنی تجهیزات نصب شده اطمینان حاصل گردد.

برای آمادگی مسئولان واحد‌های آموزشی و دانش‌آموزان برای مقابله با حریق و خطرات ناشی از آن، ترتیبی اتخاذ گردد که با هماهنگی سازمان آتش نشانی مهارت‌های لازم برای مقابله با حوادث و حریق و همچنین روش استفاده از تجهیزات اطفای حریق به کلیه پرسنل و دانش آموزان آموزش داده شود.

برای جلوگیری از یخ زدگی لوله‌های سرویس‌های بهداشتی که در حیاط مدارس قرار دارند، ضروری است شیر فلکه اصلی مربوطه بسته و کلیه شیر‌های مصرف باز شود تا آب درون لوله‌ها تخلیه شود. سپس کلیه فلاش تانک‌ها و یا فلاش ولو‌ها باز شود تا آب درون آن‌ها نیز تخلیه گردد.

بار دیگر بر ممنوعیت استفاده از بخاری‌های چکه‌ای و غیر استاندارد تأکید می‌گردد، درصورت بروز هرگونه حادثه ابتدا نسبت به تخلیه کلاس درس از دانش‌آموزان اقدام شود و از جابجایی وسایل حرارتی آن در حضور دانش‌آموزان جداً خودداری کنید.