نظام سلامت نیازمند پرستار، پرستار نیازمند کار!
- روزنامه جوان نوشت: در طول دو سال گذشته کادر درمان و در رأس آن‌ها پرستاران در خط مقدم مبارزه با بیماری کرونا بوده و در این راه ۱۵۰ شهید تقدیم کرده‌اند. با وجود این، هم‌اکنون با فروکش موج پنجم بیماری برخی مراکز درمانی عذر پرستارانی را خواسته‌اند که در قالب قرارداد‌های ۸۹ روزه به کار گرفته شده‌بودند.
این پرستاران در آستانه روز پرستار و بعد از دو سال تلاش سخت و نفسگیر در سخت‌ترین شرایط کاری، در شُرف بیکاری قرار گرفته‌اند! بخش دیگری از تراژدی پرستاران هم مربوط به پرستاران شرکتی است که بخشی از حقوق و مزایای آن‌ها به شرکت واسطه به کار‌گیری پرداخت می‌شود. پیگیری ماهیت این شرکت‌ها هم از برخی رانت‌های پشت پرده حکایت دارد که موجب شده تا بخشی از حق و حقوق این پرستاران در دور باطلی به دست کسانی بیفتد که تنها مزیتشان برخورداری از برخی رانت‌ها و روابط است.
ماجرای کمبود پرستار و تأکید سال گذشته رهبر معظم انقلاب بر اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و جذب پرستار برای برداشته شدن فشار کاری از روی دوش پرستاران شاغل هم عملاً به فراموشی سپرده شده و حالا به گفته دبیر کل خانه پرستار در حالی که به ازای هر هزار نفر باید دست کم سه پرستار داشته باشیم و هم اکنون تنها ۵/۱ پرستار داریم، چیزی حدود ۱۰۰ هزار پرستار بیکارند! از سوی دیگر سایر کشور‌ها برای پرستاران ما در باغ سبزی باز کرده‌اند تا پرستاران شاغل را به سمت و سوی خود جذب کنند؛ پرستاران ایرانی شاغل در کشور‌های دیگر هم در بالاترین استاندارد‌های کاری خدمات ارائه می‌دهند، اما در داخل با بی‌مهری‌هایی مواجهند.
دو سال گذشته آزمونی سخت برای کادر درمان بود و پرستاران در خط مقدم خدمات‌دهی به بیماران کرونایی خوش درخشیدند. بر این اساس سال گذشته در پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت روز پرستار شخص رهبری وارد میدان مطالبه‌گری برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و استخدام ۳۰ هزار پرستار شدند و فرمودند: «شاید یکی از کار‌های لازم‌الاجرا که به بنده گزارش دادند، عبارت باشد از اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری که این قانون مدت‌ها قبل تصویب شده و آن‌طور که برای من گفته می‌شود، این قانون به سود پرستار‌ها است و برای آن‌ها مفید است لکن اجرا نشده؛ یک قانونی است که باید اجرا بشود. البته کار‌های دیگری هم وجود دارد، از جمله کار‌های خیلی خوب، استخدام پرستار است. من البته این را شاید در سه، چهار سال پیش یک وقتی به مسئولان محترم گفتم که باید حدود ۳۰ هزار پرستار را استخدام کنید.» حالا یک سالی از این ماجرا می‌گذرد، اما هنوز مطالبات پرستاران پابرجاست.
نیاز به استخدام ۱۴۰ هزار پرستار برای کف خدمات
دکتر محمد شریفی‌مقدم، دبیر کل خانه پرستار در گفتگو با «جوان» با تأکید بر اینکه در کشور‌های پیشرفته دنیا پرستاران و تیم پزشک خانواده نقش بسیار پر‌رنگی در بحث پیشگیری و پایش دارند و در اروپا سیاست بر کاهش تخت و پیشگیری و پایش است، می‌افزاید: «در ایران هم از سال ۷۸ سنگ بنای نظام ارجاع گذاشته شد، اما جریان پزشک‌سالار اجازه نداد تا نظامی که در دنیا امتحانش را پس داده پا بگیرد و در این نظام ارجاع پرستاران نقش مهمی دارند، اما در کشور ما سیاستگذاران جوری عمل کرده‌اند که پول در بخش درمان بیاید که خودشان حضور دارند و از بیماری مردم پول در بیاورند. بیشترین خدمات پرستاری و بهداشتی و درمانی را در همین نظام معیوب ارائه می‌دهند.»
- بیشتر بخوانید:
- پرستاران منتظر خروجی دولت جدید برای رفع موانع خدمت هستند
به گفته وی برای اینکه مردم حداقل خدمات را بگیرند و برای گرفتن کف خدمات به ازای هر هزار نفر، سه پرستار و به ازای هر تخت، طبق استاندارد‌های خود وزارت بهداشت باید ۵/۲ کادر پرستاری و دو پرستار حضور داشته باشند، اما الان زیر ۸/۱ پرستار داریم، بنابراین به هر شکلی نگاه کنیم در حال حاضر ۱۴۰ هزار پرستار شاغل داریم و باید برای حداقل خدمات دو برابر نیرو بگیریم و نظام سلامت ما تشنه این تعداد نیرو است.
۱۰۰ هزار پرستار بیکار داریم
شریفی‌مقدم از سوی دیگر با تأکید بر اینکه در حال حاضر دست‌کم ۱۰۰ هزار پرستار بیکار داریم، در توجیه این تعداد از پرستاران بیکار می‌گوید: «۲۴ بهمن سال ۹۹ آزمونی برای استخدام ۴۰ هزار کادر بهداشت و درمان برگزار شد که بنا بود ۷۰، ۸۰ درصدشان پرستار باشند و بعد شد ۱۳ درصد؛ در این آزمون ۷۰ هزار پرستار شرکت داشتند به اضافه ۱۲ هزار فارغ‌التحصیلی که هر سال از دانشکده‌های پرستاری فارغ‌التحصیل می‌شوند و یک تعداد پرستار بیکاری که در مشاغل دیگر فعالند یا به هر دلیلی کار نمی‌کنند و آمارشان بیش از ۲۰ هزار نفر است مجموع این‌ها حداقل ۱۰۰ هزارنفر می‌شود. بنابراین از یک سو دست‌کم ۱۰۰ هزار پرستار بیکار داریم و از سوی دیگر نیاز به کار داریم؛ حالا چرا مشکل حل نمی‌شود باید سیستم وزارت بهداشت پاسخگو باشد.
رشد مهاجرت پرستاران
دبیر کل خانه پرستار در پاسخ به سؤالی درباره برخی صحبت‌ها در خصوص افزایش آمار مهاجرت پرستاران به «جوان» می‌گوید: «پرستارانی که مهاجرت می‌کنند عمدتاً شاغلین هستند. البته آمار دقیقی از مهاجرت نداریم، زیرا کانال خروجی آن‌ها یک کانال نیست و از راه‌های مختلف می‌روند. ولی شهودی می‌توانیم بگوییم اگر در گذشته سالانه ۳۰۰ نفر می‌رفتند الان به بالای هزار نفر رسیده‌است و حتی در مواردی هزارو ۵۰۰ نفر هم اقدام به مهاجرت کرده‌اند.»
به گفته وی علت این مهاجرت، یکی جذابیت‌های کشور مقصد است. در اروپا تعداد پرستاران به ازای هر هزار نفر جمعیت هشت تا ۱۱ نفر است و متوسط جهانی آن در کشور‌های همسایه گرجستان و آذربایجان پنج، شش نفر است؛ مثلاً در بلژیک بالای ۱۰ پرستار به ازای هر هزار نفر وجود دارد و سازمان جهانی بهداشت کف پرستار به ازای جمعیت را سه نفر تعیین کرده‌است.
شریفی‌مقدم تأکید می‌کند: «تعداد پرستار نسبت به تخت یا جمعیت هر قدر پایین بیاید، مرگ و میر بیماران بالا می‌رود!»
به گفته وی کشور‌های مقصد برای افزایش تعداد پرستاران بیشتر در دوران کرونا هستند و بدین منظور هم کار را تسهیل و تسریع کرده‌اند. به طور مثال اگر تا الان مدرک زبان سطح بالاتر می‌خواستند الان سطح ۵ را می‌گیرند و اگر در گذشته بعد از یک سال از مهاجرت فرد را به کار می‌گرفتند، حالا بعد از سه ماه بعد شروع به کار می‌کند. در مبدأ هم پرستاران به شدت دچار مشکل هستند.
خداحافظی با پرستاران ۸۹ روزه!
شریفی مقدم با اشاره به قرارداد‌های ۸۹ روزه پرستاران در ایام بحران بیماری کرونا می‌گوید: «بعد از ۸۹ روز با فروکش کرونا عذر پرستارانی را خواسته‌اند که با این روش به کار گرفته شده بودند!»
وی همچنین با اشاره به پرستاران شرکتی که بعد از ۱۰ سال هنوز رسمی نشده‌اند، می‌افزاید: «این پرستاران اغلب تمایل به رفتن دارند، اما اگر رسمی شوند به این راحتی نمی‌توانند بروند.»
دبیر کل خانه پرستار با اشاره به کمبود نیرو و فداکاری پرستاران در ایام کرونا تأکید می‌کند: «نسبت به جمعیت با ۱۵۰ شهید، ما جزو بالاترین رقم شهادت را داریم. زیرا نیرو کم بود و ضمن آسیب به پرستار و خانواده‌اش، خطا‌های پرستاری هم بالا می‌رود و در نهایت مرگ و میر مردم بالا می‌رود. در حالی که همین پرستاران در کشور‌های توسعه‌یافته جزو بهترین‌ها هستند.»
شریفی‌مقدم درباره قرارداد‌های ۸۹ روزه، هم می‌گوید: «این مدل قرارداد نهایت بی‌انصافی و استثمار پرستاران است که در ابتدای کرونا گفتند کرونا سه ماهه است و این شیوه جذب باب شد.» به گفته وی پرستاران با قرارداد ۸۹ روزه، تعدادشان ۵ هزار نفر بود، اما با آمدن پیک‌های بعدی مجبور به تمدید قرارداد آن‌ها شدند و حالا پرستاری که در اوج نیاز با کمترین حقوق آمده و خیلی‌هایشان کرونا گرفتند و یکسری پرستاران طرحی یا پرستارانی که در تأمین اجتماعی به کار گرفته شده‌اند، با فروکش کرونا عذرشان خواسته می‌شود.