تقویم تاریخ؛ از درگذشت ماندلا تا روز جهانی خیرین

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (چهاردهم آذر) به شرح زیر است:

قتل قائم مقام فراهانی

۱۸۶ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم آذر سال ۱۲۱۴ هجری شمسی میرزا «ابوالقاسم قائم مقام فراهانی»، از نویسندگان و رجال سیاسی ایران در دوره قاجاریه، به قتل رسید.

وی به قائم مقامی ولیعهد قاجار منصوب شد و پس از آن، صدر اعظمی محمد شاه را برعهده گرفت و خدمات شایسته‌ای برای اصلاح امور ایران انجام داد، اما بدخواهان داخلی و استعمارگران خارجی که ادامه خدمات قائم مقام را مغایر منافع نامشروع خود می‌دیدند، مقدمات قتل وی را فراهم کردند. قائم مقام فراهانی در بسیاری از فنون، مخصوصاً علوم و فنون ادبی و ساده نویسی، مهارت بسیار داشت و سبکی جدید در نثر فارسی به وجود آورد. از آثار مشهور این سیاستمدار و نویسنده ایرانی می‌توان به کتاب‌های «مُنشآت»، «جلایر نامه» و «دیوان اشعار» او اشاره کرد.

درگذشت معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران

۸ سال پیش در چنین روزی، ۱۴ آذر ماه ۱۳۹۲ شمسی پروفسور کاظم معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران درگذشت. ایشان در اردیبهشت ۱۳۱۳ هجری شمسی در روستای مود (Mud) از توابع شهرستان بیرجند (شرق ایران) متولد شد. تحصیلات ابتدایی و قسمتی از تحصیلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت دیگر را در بیرجند و سال ششم ادبی را در دبیرستان مروی تهران گذراند. در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجه لیسانس و در سال ۱۳۳۹ به اخذ درجه دکتری در رشته حقوق قضائی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نائل شد. دکتر معتمدنژاد همچنین دارای مدرک دکترای دولتی علوم سیاسی از دانشکده حقوق و علوم اقتصادی دانشگاه پاریس، دکتری تخصصی روزنامه‌نگاری از انستیتوی مطبوعات و علوم خبری در دانشگاه پاریس و دیپلم عالی تدریس روزنامه‌نگاری از مرکز بین‌المللی تعلیمات عالی روزنامه‌نگاری دانشگاه استراسبورگ بود و سرانجام پس از عمری مجاهدت و کوشش علمی در ۱۴ آذر ماه ۱۳۹۲ شمسی در تهران درگذشت.

پروفسور معتمدنژاد به دلیل نقشی که در تدریس آکادمیک علوم ارتباطات و روزنامه نگاری در ایران داشت به «پدر علم ارتباطات ایران» شهرت یافته بود.

تولد ذهبی، مورخ مشهور مسلمان

۷۷۰ سال پیش، در ماه ربیع الثانی سال ۶۷۳ هجری قمری «محمد بن احمد ذهبی» ملقب به شمس الدین، محدث و مورخ مشهور متولد شد. او به گردآوری احادیث علاقه زیاد داشت و برای تکمیل این علم، سفر‌های بسیار کرد و در این سفر‌ها از بسیاری از بزرگان و علما، حدیث شنید. ذهبی وقایع تاریخ اسلام و مشاهیر این دوران را از زمان ظهور آئین اسلام تا سال ۷۰۴ هجری قمری دنبال کرد و اخبار و وقایع محدثین آن دوره را نیز به رشته تحریر درآورد. وی این مجموعه را تحت عنوان «تاریخ اسلام» به صورت کتابی تنظیم کرده است. آثار ذهبی بسیار مورد استفاده اهل علم قرار گرفت و در اکثر مواقع دانش پژوهان برای شنیدن احادیث، به محضرش می‌شتافتند. از میان آثار او می‌توان به کتب «الکاشف»، «طبقات القُراء»، «المعجم الصغیر» و «المعجم الکبیر» اشاره کرد. ذهبی درسال ۷۴۸ هجری قمری در دمشق ـ پایتخت سوریه ـ درگذشت.

پیوستن ایران به صلیب سرخ

۱۴۷ سال پیش در چنین روزی پنجم دسامبر سال ۱۸۷۴ میلادی ایران به تشکیلات بین ‏المللی صلیب سرخ پیوست. نخستین کوشش ایرانیان برای پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی در مورد تشکیلات بین‌المللی صلیب سرخ به دوران پادشاهی ناصر‌الدین شاه قاجار باز می‌گردد. ایران در زمان حکومت او و در دسامبر سال ۱۸۷۴ کنوانسیون مصوب ۱۸۶۴ ژنو را پذیرفت. اما عملاْ برای ده‌ها سال پس از این تاریخ هیچگونه اقدامی برای تأسیس موسسه، یا سازمانی که عامل اجرایی این کنوانسیون در ایران باشد صورت نگرفت. در طی این سال ها، جدی‌ترین کوشش ایران در این زمینه، اعزام نماینده‌ای به سومین کنفرانس بین المللی صلیب سرخ در ژنو بود. در این کنفرانس، عبدالصمد ممتازالسلطنه سیاستمدار و وزیر مختار وقت ایران در پاریس، نقش بسیار مهمی در تبیین نگرش جوامع اسلامی به نشان بین‌المللی صلیب سرخ داشت.

روز جهانی خیرین و داوطلبان در زمینه‌های پیشرفت و توسعه

پنجم دسامبر روز بین‏ المللی خیریّن و داوطلبان در زمینه‏‌های پیشرفت اقتصادی و اجتماعی است. نیکی به دیگران و گره گشایی از نیازمندان، امری فرا ملی است. در فراسوی مرزها، این عمل نیکو، جایگاه والای خود را دارد. در آیین اسلام که در آن مسلمانان، برابر و برادر خوانده شده اند، این امر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. نیکوکاران مسلمان، رهروان صادق امامان معصوم علیهم السلام هستند؛ آنان که خلق و خوی حسنه شان و سیره و سیر و سلوکشان سرشار از خوبی‌ها و گره گشایی هاست. روز بین المللی خیرین، فرصتی است برای انتشار رایحه مهر در سراسر گیتی.

روز ملی تایلند

پنجم دسامبر روز ملی تایلند است. تایلند سرزمینی است در جنوب شرق آسیا که نام آن از قوم مهاجری به نام "تای" گرفته شده و با پسوند مکانیِ "لند"، به معنای "سرزمین تای" می ‏باشد. تایلند ۵۱۳/۱۱۵ کیلومتر مربع مساحت و بیش از ۶۱ میلیون نفر جمعیت دارد. اکثریت مردم این کشور، ملیّت تایلندی داشته و پیرو مذهب بودا هستند. پایتخت تایلند بانکوک نام دارد و واحد پول آن بات است. نونتابوری، چیانگ مای و هات یای از شهر‌های مهم این کشور آسیایى هستند. زبان رسمی سکنه تایلند تایى (تایلندی) است. تایلند که نام قدیمی آن "سیام" بوده تا اوایل قرن ۱۴ کشور واحدی نبود، تا این که در سال ۱۳۵۰ م تحت لوای یک پادشاهی واحد درآمد. این منطقه در اواخر قرن هجدهم، به وسیله نیرو‌های برمه (میانمار) اشغال گردید، اما در سال ۱۸۷۲ سلسله پادشاهی چاکری در آن ایجاد شد؛ که همچنان در این کشور ادامه دارد. نظام حکومتی تایلند از سال ۱۹۳۲، از یک سلطنت استبدادی به سلطنتی مشروطه تبدیل گردید.

درگذشت نلسون ماندلا، رهبر مبارزه با آپارتاید

۸ سال پیش در چنین روزی، پنجم دسامبر سال ۲۰۱۳ میلادی «نلسون ماندلا» (Nelson Mandela) رئیس جمهور پیشین آفریقای جنوبی و قهرمان مبارزه با تبعیض نژادی، در سن ۹۵ سالگی درگذشت. وی در سال ۱۹۱۸ متولد شد و بیش از نیمی از عمر خود را صرف مبارزه با آپارتاید کرد. رهبر فقید آفریقای جنوبی حدود ۲۷ سال در زندان سفید پوستان نژادپرست آفریقای جنوبی بود تا آنکه در اوایل دهه ۱۹۹۰، تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی لغو و ماندلا آزاد شد. مردم آفریقای جنوبی در سال ۱۹۹۴ با اکثریت آراء ماندلا را به عنوان اولین رئیس جمهور سیاه پوست آفریقای جنوبی انتخاب کردند. ماندلا با مقامات رژیم آپارتاید و حتی زندانبانانش در نهایت رافت و مهربانی برخورد کرد. این منش اخلاقی ماندلا نام او را بیشتر در دنیا ماندگار کرد و باعث شد در سال ۱۹۹۳ جایزه صلح نوبل به نلسون ماندلا اهداء شود. ماندلا کتاب‌ها و مقالات متعددی نگاشت که کتاب خاطرات وی به نام «راه دشوار آزادی» معروف است.