آلودگی هوا وحشتناک‌تر از کرونا
_ روزنامه هشمهری نوشت: جهان در ۲ سال گذشته پذیرفته است که کرونا را به عنوان دشمن شماره یک خود درنظر بگیرد، برای مقابله و مهار آن راهکار بیندیشد و بر کاهش مرگومیر ناشی از ابتلای به این ویروس متمرکز شود. اما آیا کرونا جدی‌ترین تهدیدی است که جهان باید نگران آن باشد؟
وحشت از همه‌گیری کرونا در جهان از همان ابتدا فلج‌کننده بود. دولت‌های مختلف برای مدیریت عواقب همه‌گیری اقداماتی سریع، سختگیرانه و قاطع به اجرا گذاشتند تا جان شهروندان و در گام بعدی اقتصاد‌های خود را نجات دهند. از همان ابتدا آمار‌های مرگومیر به صورت لحظه‌ای در پایگاه‌های اینترنتی ثبت و اعلام شدند و رقابت جهانی برای یافتن واکسن و دارو‌های درمان کرونا به سرعت آغاز شد. تمامی این تلاش‌ها امروز و پس از گذشت تقریبا ۲سال از زمان ثبت اولین مورد ابتلا به کرونا در جهان و بعد از کشف و توزیع واکسن آن به این نقطه رسیده است: حدود ۲۵۸میلیون مورد ابتلا و بیش از ۵میلیون و ۱۶۸ هزار مورد مرگ.
نکته جالب توجه درمورد آنچه طی ۲ سال گذشته در جهان رخ داده این است که بحرانی تقریبا مشابه همه‌گیری، سال‌ها‌ست که جهان، یا دست‌کم کلانشهر‌های جهان را درگیر خود ساخته است: آلودگی هوا. اما شاید به این دلیل که عوارض ناشی از استنشاق هوای آلوده بلافاصله بروز پیدا نمی‌کند، و شاید به دلیل کمتر بودن آسیب‌های اقتصادی آلودگی هوا نسبت به کرونا، اقداماتی که برای مدیریت، کنترل و درمان آن در پیش گرفته می‌شوند تا به امروز بی‌اثر بوده‌اند. این بی‌فایده‌بودن سیاست‌های مدیریتی را می‌توان با مقایسه آمار مرگومیر ناشی از کرونا و آلودگی هوا به‌خوبی لمس کرد.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود ۶ تا ۷ میلیون نفر در جهان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. وب‌سایت بلومبرگ نیز با استناد به پژوهشی جدید در سیتی‌کالج لندن، از مرگ سالانه ۱۰.۲میلیون نفر در جهان بر اثر آلودگی هوا خبر می‌دهد. این درحالی است که طی ۲ سالی که از آغاز همه‌گیری کرونا در جهان گذشته است، سالانه حدود ۲.۵میلیون نفر قربانی بیماری شده‌اند. این به آن معنی است که میزان مرگ جهانی به خاطر آلودگی هوا بین ۲ تا ۴ برابر مرگ ناشی از کرونا‌ست.
مقایسه ۲ آمار جهانی
تا پایان سال۲۰۱۹ چین و هند بالاترین نرخ مرگومیر ناشی از آلودگی هوا را در جهان به ثبت رساندند. براساس آمار پایگاه استاتیستا، چین با ثبت یک‌میلیون و ۸۴۸هزار مورد مرگ و هند با ثبت یک میلیون و ۶۶۷هزار مورد مرگ رتبه‌های اول و دوم جهانی را داشته‌اند. پس از آن پاکستان با ۲۳۵هزار و ۷۰۰ مورد، نیجریه با ۱۹۷هزار و ۶۰۰ مورد، اندونزی با ۱۸۶هزار و ۳۰۰ مورد مرگ در رتبه‌های سوم تا پنجم جهان ایستاده‌اند. این درحالی است که آمار مرگومیر ناشی از کرونا در چین سالانه ۲هزار و ۳۱۸مورد و در هندوستان سالانه ۲۳۲هزار و ۹۵۵ مورد ثبت شده است. همچنین در پاکستان سالانه ۱۴هزار و ۳۳۱نفر، در نیجریه هزار و ۴۸۷نفر و در اندونزی ۷۱هزار و ۸۷۲نفر بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده‌اند. به بیانی دیگر، میزان مرگومیر سالانه ناشی از آلودگی هوا در چین ۷۹۷برابر مرگ به خاطر کرونا بوده است؛ در هندوستان این رقم به ۷برابر و در پاکستان به ۱۶برابر می‌رسد. نکته مهم‌تر اینجاست که آلودگی هوا نه‌تن‌ها به‌خودی‌خود بیشتر از کرونا جان انسان‌ها را می‌گیرد، بلکه توانایی ویروس کرونا را هم در گرفتن جان انسان‌ها تقویت می‌کند.
همدستی آلودگی هوا و کرونا
گروهی بین‌المللی از پژوهشگران از جمله محققان موسسه ماکس پلانک، پاییز سال گذشته با انجام پژوهش‌هایی به این نتیجه رسیدند که آلودگی هوا خطر مرگ ناشی از ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهد. براساس این پژوهش، ۱۵درصد از مرگ‌و‌میر‌های ناشی از ابتلا به کرونا در جهان بر اثر قرارگیری طولانی‌مدت بیماران در معرض ذرات معلق موجود در آلودگی هوا بوده است. به گفته محققان، ذرات معلق، عروق خونی را به شیوه‌ای مشابه ویروس کووید-۱۹ تخریب می‌کنند و شرایطی مناسب‌تر را برای آلوده‌کردن سلول‌های ریه برای ویروس فراهم می‌کنند.
براساس این پژوهش که نتایج آن سال گذشته در نشریه علمی Cardiovascular Research منتشر شده است، میزان تاثیر آلودگی هوا بر مرگومیر ناشی از کرونا در اروپا ۱۹درصد، در آمریکای شمالی ۱۷درصد و در شرق آسیا ۲۷درصد بوده است. به گفته محققان، اگر پیش از همه‌گیری کرونا راهکاری برای مهار آلودگی هوا در جهان اندیشیده شده بود، امروز آمار مرگومیر ناشی از کرونا در جهان روی رقم کمتری می‌ایستاد. به بیانی دیگر، درصورت آلوده‌نبودن هوا، در انگلیس ۶هزار نفر و در آمریکا ۴۰هزار نفر کمتر جان خود را از دست می‌دادند.
در سال۲۰۰۳ هم با تلاش محققان دانشگاه کالیفرنیا آمریکا، ارتباط مستقیمی میان نرخ مرگ ناشی از سارس و آلودگی هوا کشف شده بود. در این شرایط تصور اینکه در ۲سال گذشته چند نفر از شهروندان آلوده‌ترین شهر‌های جهان به واسطه همدستی کرونا و آلودگی جان خود را از دست داده‌اند، چندان دشوار نخواهد بود.
آلوده‌ترین شهر‌های جهان
در سالی که جهان درگیر بیماری واگیردار تنفسی شد، نفس‌کشیدن در هوای پاک بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرد. اما واقعیت همیشه با نیاز‌های حیاتی بشر همخوانی ندارد. براساس آمار جهانی در سال۲۰۲۰، از میان ۱۰۰شهر آلوده جهان، ۴۶شهر به هند تعلق داشته اند. پس از آن، چین با ۴۲شهر، پاکستان با ۶شهر، بنگلادش با ۴شهر و اندونزی و تایلند هرکدام با یک شهر رتبه‌های بعدی آلوده‌ترین شهر‌های جهان را به ثبت رسانده‌اند. در تمامی این شهر‌ها میزان تراکم ذرات معلق ۲.۵میکرونی بیش از ۵۰ واحد بوده است.
وضعیت هند در مقایسه با دیگر کشور‌ها در مجموع از هر نظر بدتر است. در فهرست سالانه ۱۰شهر آلوده جهان، ۹شهر متعلق به هند بوده است؛ یعنی شهر‌های قاضی‌آباد، بلند‌شهر، بیسراخ جلال‌پور، بیوادی، نویدا، نویدای بزرگ، کانپور، لکهنو و دهلی‌نو، در هند واقع شده‌اند. البته شهر «هوتان» واقع در غرب «سین‌کیانگ» چین، رتبه اول را در میان آلوده‌ترین شهر‌های جهان داشته است. شهر‌های قاضی‌آباد، بلند‌شهر، بیسراخ جلال‌پور، بیوادی، نویدا، نویدای بزرگ، کانپور، لکهنو و دهلی در رتبه‌های بعدی آلودگی جهان در سال۲۰۲۰ قرار گرفته‌اند.
آلودگی؛ معضل همیشگی دهلی‌نو
زندگی عادی در دهلی‌نو برابر است با کشیدن ۶نخ سیگار در روز. تراکم ذرات معلق ۲.۵میکرونی در آسمان پایتخت هندوستان به ظاهر معضلی حل‌نشدنی می‌آید. به ویژه در فصل‌های سرد وضعیت آلودگی وخیم‌تر می‌شود، زیرا کشاورزان هندی برای تولید گرما، پسماند‌های زمین‌های کشاورزی خود را آتش می‌زنند. تکرار این معضل در ماه‌های اخیر در هند باعث شد تا مقامات مجبور شوند سیاست‌های کرونایی را برای مهار آلودگی در پیش بگیرند: از چند روز گذشته تمامی مدارس و دانشگاه‌های دهلی‌نو به دلیل وخامت آلودگی هوا برای مدتی نامشخص تعطیل شدند.
همچنین تمامی پروژه‌های ساخت‌و ساز در این شهر موقتا متوقف شده و از ۱۱نیروگاه زغال‌سنگ، فقط به ۵نیروگاه اجازه فعالیت داده شده است. تراکم ذرات معلق ۲.۵میکرونی در این شهر حدود ۳۴برابر بیشتر از شاخص سازمان بهداشت جهانی است. ترکیبی از آلودگی ناشی از خودرو‌ها و صنایع، گرد‌و‌غبار و سوزاندن زباله مسبب اصلی آلودگی دهلی‌نو شناخته شده است. براساس گزارش نشریه پزشکی «لنست»، در سال۲۰۱۹ تقریبا ۱.۶۷میلیون نفر از شهروندان هندی بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند.