- با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.
یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.
«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.
همراهی عربستان سعودی با آمریکا برای تغییر حکومت‌های طرفدار روسیه به تغییر موازنه راهبردی به نفع غرب می‌انجامد و تهدیدی راهبردی علیه منافع روسیه تلقی می‌شود. این روند، در بحران لیبی و سوریه عینیت یافت.
قذافی در سال ۲۰۱۰ و تلاش برای سرنگونی دولت سوریه، رویداد‌های راهبردی در ژئوپلتیک خاورمیانه و شمال آفریقا بودند که یکی از پیامد‌های آن تحدید حوزه نفوذ روسیه در خاورمیانه بود.
علاوه بر آن، روسیه در قبال نیات ناتو در خاورمیانه نگرانی دارد؛ اتحاد ناتو در قالب دو ابتکار گفتگو‌های مدیترانه و ابتکار همکاری‌های استانبول مترصد شکل‌دهی به ترتیباتی جهت پیشبرد نظم جدید حول محور غرب در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است.
تغییر نظم ژئوپلتیکی منطقه غرب آسیا نگرانی‌های جدی‌ای را برای روسیه ایجاد می‌کند. از نظر روسیه، این فرایند تسهیل‌کننده سیاست مهار راهبردی این کشور در کمربند امنیتی پس از منطقه خارج نزدیک است.
از این‌رو، مسکو محدودسازی امنیتی_ژئوپلتیکی عربستان را در منطقه در دستور کار دارد که از جمله اقدامات آن توسعه مناسبات با رقبای منطقه‌ای عربستان است. مهم‌ترین این موارد هم مشارکت با محور ایران، عراق، سوریه و حزب‌اذلله علیه نیرو‌های نیابتی تحت حمایت سعودی و معارضان دولت اسد در منطقه است.
به علاوه، روسیه تلاش کرده است که موقعیت ریاض را در جهان عرب نیز تضعیف کند؛ بدین منظور، مناسبات با مصر، امارات متحده عربی و اردن را توسعه داده است. کشور‌های عرب یادشده نیز از رشد افراط‌گرایی در منطقه هراسان‌اند.
با اتخاذ دیپلماسی فعال و پویا (و بعضاً نمایشی) از سوی کرملین، از برخی ابتکارات روسیه در خاورمیانه حمایت کرده‌اند. بارز‌ترین آن‌ها اعلام حمایت کشور‌های یاد شده از عملیات روسیه در سوریه است.
در مجموع، قرار داشتن سعودی در جبهه متحدان ایالات متحده و سوابق ناموفق در برقراری رابطه با روسیه باعث شده است که روسیه عربستان سعودی را به عنوان کنشگر نیابتی در منطقه غرب آسیا شناسایی، و به منظور تحقق سیاست بازدارندگی راهبردی خود، در راستای مهار آن حرکت کند.
انتهای پیام/