تقویم تاریخ؛ از تاسیس مجلس اعلای اسلامی عراق تا افتتاح کانال سوئز

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بیست و ششم آبان) به شرح زیر است:

آغاز روابط دیپلماتیک ایران و لیبی

۴۲ سال پیش در چنین روزی بیست و ششم آبان سال ۱۳۵۸ هجری شمسی روابط دیپلماتیک بین ایران و لیبی برقرار شد. این روابط از قبل از انقلاب قطع شده بود. به این علت که معمر قذافی، حکومت پهلوی در ایران را وابسته به امپریالیسم آمریکا می‌دانست که منافع غرب و رژیم اشغالگر قدس را برمنافع کشور‌های عربی و فلسطینیان ترجیح می‌دهد.

درگذشت معینی کرمانشاهی، سراینده شعر معروف ”عجب صبری خدا دارد“

۶ سال پیش در چنین روزی؛ ۲۶ آبان ۱۳۹۴ شمسی رحیم معینی کرمانشاهی، نقاش، شاعر و ترانه‌سرای معاصر ایرانی درگذشت.

رحیم معینی‌کرمانشاهی به روایتی در ۱۳۰۴ شمسی در کرمانشاه زاده شد، اما در مراسم بزرگداشتی که در خرداد ۱۳۸۳ شمسی برای او در تهران برگزار شد، بار‌ها سال تولد او را ۱۳۰۱ خورشیدی مطرح کردند. کرمانشاهی از کودکی به هنر نقاشی، کتب ادبی و تاریخی علاقه داشت و از ۱۳۲۷ خورشیدی فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد و در شمار طرفداران محمد مصدق درآمد و عضو جبهه ملی شد و فعالیت گسترده‌ای را علیه حکومت مرکزی آغاز کرد. معینی کرمانشاهی از ۱۳۴۱ خورشیدی به نقاشی کردن، همت کرد و تابلو‌هایی نیز به یادگار گذاشت که از جمله تابلو مسیح با کار سیاه قلم است، اما به علت مخالفت خانواده ناچار شد، نقاشی را رها کند. او در ضمنِ کار‌های نقاشی، به نظم شعر می‌پرداخت و داستان اختر و منوچهر را در چهار تابلو به رشته نظم کشید. او ضمن سرودن شعر به تصنیف سازی هم پرداخت و تصنیف هایش که توسط خوانندگان رادیو خوانده می‌شد، از شهرت نیز برخوردار شدند. از این هنرمند ایرانی تاکنون کتاب‌هایی همچون‌ای شمع‌ها بسوزید، فطرت، خورشید شب، حافظ برخیز و دوره منظوم تاریخ ایران با عنوان شاهکار منتشر شده است. همچنین همکاری با علی تجویدی، پرویز یاحقی و همایون خرم در تولید آثار موسیقایی در کارنامه فعالیت‌های این هنرمند دیده می‌شود. معینی کرمانشاهی از ۱۳۸۷ خورشیدی به دلیل کهولت سن و بیماری‌های ناشی از این مساله با بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد و سرانجام در ۲۶ آبان ۱۳۹۴ خورشیدی در بیمارستان جم تهران، فوت کرد.

تولد ابن خلکان، ادیب مسلمان

۸۳۵ سال پیش، در روز یازدهم ربیع الثانی سال ۶۰۸ هجری قمری «ابن خلکان» (Ebn-e Xallakan) قاضی، مورخ و ادیب برجسته مسلمان، در موصل - از شهر‌های عراق - متولد شد. او از نوجوانی از محضر اساتید زادگاهش، دانش اندوخت. ابن خلکان در سفر‌های متعدد خود با فقه‌ها و مورخین بزرگ دیدار کرد و از علوم آن‌ها بهره برد. وی مدت‌ها قاضی شهر دمشق بود و در تاریخ، نحو و ادبیات عرب، چیره دست بود و در شناخت شعر، صاحب نظری برجسته به شمار می‌رفت. این دانشمند بزرگ در ماه رجب سال ۶۸۱ هجری قمری، درپی یک بیماری درگذشت و پیکرش در دامنه کوه قاسیون در دمشق، که مدفن بسیاری از علمای نامدار است، به خاک سپرده شد. از مهمترین آثار ابن خلکان کتاب «وفَیات الاعیان» است که در آن به شرح احوال بزرگان و دانشمندان علوم مختلف، همچنین امیران و وزیران پرداخته است.

تولد ژان دالامبر، واضع حساب انتگرال و مکتب پوزیتیویسم

۳۰۴ سال پیش در چنین روزی هفدهم نوامبر سال ۱۷۱۷ میلادی "ژان دالامبر" (Jean-Baptiste le Rond d'Alembert) ریاضی دان شهیر فرانسوی در پاریس متولد شد. پدر و مادرش او را درون بسته ‏ای قرار داده و در کنار کلیسایى در پاریس رها کردند. از این زمان یک زن که همسر یک شیشه فروش بود، از او نگهداری کرد و به تربیت او همت گماشت. این پسر سرراهی پس از طی تحصیلات متوسطه، به تحصیل طب و حقوق پرداخت، ولی پس از چندی به ریاضیات علاقه ‏مند شد و به مطالعه و تحقیق در آن روی آورد. دالامبر در ۲۲ سالگی با انتشار مقاله ‏ای درباره حساب انتگرال، خود را شناساند و پس از چندی به شهرت رسید. او در سال‏‌های بعد، کار‌های علمی خود را ادامه و قضیه معروف خود را ارائه داد. بر اساس این قضیه که به نام مبتکرش، دالامبر خوانده می‏ شود، هر معامله جبری، یک جواب دارد. گرچه دالامبر در اثبات این قضیه تلاش فراوانی از خود نشان داد، ولی نخستین اثبات دقیق آن، شانزده سال پس از مرگ وی انجام گرفت. او در فلسفه از مؤسسان مکتب اثباتی به شمار می ‏رود که تنها به پدیده‏‌ها و نمودهایى قابل مشاهده‏ اند، ارج می ‏نهد. دالامبر هم‏چنین یکی از تهیه کنندگان دایرةالمعارف بزرگ دیدِرو، دیگر دانشمند هم‏وطن خود بود و بعد‌ها به درجه‏‌ای از شهرت رسید که ملکه روسیه و پادشاه پروس به دوستی با او افتخار می‏ کردند. ژان دالامبر سرانجام در ۲۹ اکتبر ۱۷۸۳ م در ۶۶ سالگی درگذشت.

درگذشت روبرت اوون، از بنیانگذاران جنبش سوسیالیسم

۱۶۳ سال پیش در چنین روزی هفدهم نوامبر سال ۱۸۵۸ میلادی رابرت اوون (Robert Owen) یک اصلاح‌گر سوسیالیست اهل ولز بریتانیا و یکی از بنیانگذاران جنبش سوسیالیسم اجتماعی درگذشت. فلسفه اوون که کارل مارکس بعداً بر آن نام سوسیالیسم آرمان‌شهری نهاد، از سه اصل بنیادین تشکیل شده بود. او از کودکی به کار و فعالیت می‌پرداخت و در ۱۸ سالگی یک کارخانهٔ ریسندگی را بنیان گذاشت. او در کارخانهٔ خود برای نخستین بار در اروپا به وضعیت بهداشتی و رفاهی کارگران توجه کرد و ساعات کار را از ۱۴ ساعت و بیشتر به ۱۰ ساعت کاهش داد.

افتتاح کانال سوئز

۱۵۱ سال پیش در چنین روزی، هفدهم نوامبر سال ۱۸۶۹ میلادی کانال سوئز که دریای مدیترانه را به دریای سرخ متصل می‌کند، افتتاح شد. این کانال به سرپرستی یک مهندس فرانسوی به نام «فردیناند دو لسپس» (Ferdinand de Lesseps) در طول ده سال، به طول ۱۶۹ کیلومتر و عرض ۱۲۰ تا ۲۰۰ متر، حفر شد. البته قرن‌ها قبل از آن زمان، داریوش پادشاه ایرانی و برخی پادشاهان مصر، اقدام‌هایی برای تاسیس یک راه آبی میان دریای مدیترانه و دریای سرخ انجام داده بودند و این خود نشان دهنده اهمیت این راه آبی است که اکنون به نام کانال سوئز شناخته می‌شود، زیرا این کانال باعث می‌شود راه آبی میان اروپا و آسیا که قبلا از جنوب آفریقا می‌گذشت، بسیار کوتاهتر شود. همچنین کانال سوئز مرز میان دو قاره آسیا و آفریقا به شمار می‌رود. این ویژگی‌های منحصر به فرد کانال سوئز، باعث شد تا استعمارگران اروپایی از قبل از احداث این کانال، برای کنترل آن تلاش و رقابت کنند. اما مصر در سال ۱۹۵۶، کانال سوئز را ملی اعلام کرد که به همین دلیل با حمله انگلیس، فرانسه و رژیم صهیونیستی مواجه شد. با وجود این، سرانجام نیرو‌های اشغالگر مجبور به خروج از کانال سوئز شدند و این آبراه در اختیار مصر قرار گرفت.

تاسیس مجلس اعلای اسلامی در عراق

۳۹ سال پیش، در روز هفدهم نوامبر سال ۱۹۸۲ میلادی «مجلس اعلای اسلامی عراق» متشکل از احزاب و گروه‌های اسلامی مخالف رژیم صدام، تاسیس شد. مجلس اعلای اسلامی عراق که پیشتر مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق نام داشت یک حزب سیاسی عراقی است. هدف این مجلس، نجات مردم عراق از اختناق و ستم رژیم سابق این کشور و تاسیس حکومتی بر اساس رای و مشارکت همه مردم، اعلام شد. مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با استفاده از فرصت جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران، ضرباتی بر رژیم دیکتاتوری سابق عراق وارد کرد. پس از جنگ نیز این مجلس که بزرگترین گروه اسلامی مخالف حکومت صدام بود، در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و نظامی علیه این رژیم فعالیت داشت. در پی حمله آمریکا و انگلیس به عراق و سرنگونی رژیم صدام در مارس سال ۲۰۰۳، مجلس اعلا به داخل عراق نقل مکان کرد و در عرصه سیاسی این کشور نقش مهمی برعهده گرفت. اگرچه در اوت همان سال، آیت الله سید محمد باقر حکیم رهبر این مجلس طی یک بمب گذاری مهیب در شهر نجف به شهادت رسید، اما این گروه که به «مجلس اعلای اسلامی عراق» تغییر نام داده است، همچنان به راه خود برای ساختن آینده عراقی مستقل و اسلامی ادامه می‌دهد.