مشکلات بیشتر مبتلایان به دیابت در برابر کرونا/ لزوم کنترل قند خون
علیرضا مهدوی در نشست خبری به مناسبت هفته ملی دیابت، گفت: هفته ملی دیابت از ۲۲ تا ۲۸ آبان با شعار "مراقبت دیابت، امروز بیشتر از همیشه" برگزار می‌شود. روز‌های هفته هم به آموزش، پیشگیری، تامین دارو و انسولین و فعالیت بدنی و تغذیه سالم و ... تاکید دارد. طبق جدیدترین آماری که فدراسیون بین‌المللی دیابت منتشر کرده است ۵۳۷ میلیون نفر در دنیا مبتلا به دیابت هستند. از طرفی پیش‌بینی می‌شود تعداد بیماران دیابتی تا سال ۲۰۴۵ میلادی به بیش از ۷۰۰ میلیون نفر برسد.
وی افزود: همین تعداد یعنی بیش از ۵۴۰ میلیون نفر دچار اختلال تحمل گلوکز هستند؛ یعنی قند خونشان نه در محدوده طبیعی است و نه بیمار تلقی می‌شوند و ممکن است در سال‌های آینده به بیماری مبتلا شوند. بر اساس مطالعات صورت گرفته برای تعداد زیادی از افراد که بیماری هنوز چندان در بدن‌شان مستقر نشده است، می‌توان با فعالیت بدنی و کاهش وزن، دیابت نوع دو را بین ۱۱ تا ۱۵ سال به تعویق انداخت.
او ادامه داد: ما برنامه‌های مختلفی برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر داریم که یکی از این موارد برنامه شناسایی و مراقبت بیماری دیابت در نظام سلامت است که اجرایی است، اما طی پنج سال گذشته مدلی را طراحی و اجرا کرده‌ایم که هم احتمال خطر حوادث قلبی_عروقی را برای افراد تعیین می‌کنیم که طی ۱۰ سال آینده چقدر ممکن است یک حادثه قلبی کشنده یا غیر کشنده داشته باشند و هم اینکه اختلالات دیابت، فشار خون و لیپید هم طی تعیین خطر مشخص می‌شود و تحت مراقبت قرار می‌گیرند و افراد در پایگاه بهداشت ماهانه توسط بهورز مراقبت می‌شوند و در مراکز جامع خدمات سلامت هر سه ماه یکبار پزشکان بیماران را ویزیت می‌کنند.
وی افزود: طی پاندمی کرونا کسانی که به کووید مبتلا می‌شوند اگر بیماری مزمنی مانند دیابت و فشار خون داشته باشند احتمالا عوارض بیشتری تجربه می‌کنند. از طرفی کنترل مطلوب فشار خون تاثیر در کم شدن عوارض دارد. توصیه ما از ابتدای کرونا جدی گرفتن کنترل قند خون است و دستورات پزشک را رعایت کنند؛ زیرا پایبندی به درمان بسیار مهم است و مشارکت بیمار در مدیریت بیماری، اصلی کلی و اساسی است.
مهدوی درباره دارو‌های بیماران دیابتی نیز گفت: موضوع مراقبت در بیماران دیابت اهمیت زیادی دارد. خوشبختانه در کشور ما اغلب خدمات دیابت تحت پوشش بیمه قرار دارند یعنی تمام دارو‌ها و همه خدماتی که ارائه می‌شود تحت پوشش است و به غیر از یک گروه دارویی جدیدتر که آنهم در دست اقدام است، سایر دارو‌ها تحت پوشش است. در سال‌های گذشته تقریبا مشکلی برای دسترسی به دارو‌های دیابت وجود نداشته است به خصوص در دارو‌هایی مثل انسولین، چراکه انسولین هم در کشور تولید می‌شود و هم وارداتی داریم که دسترسی به آن‌ها ممکن است. ولی با شروع پاندمی کرونا مشکلی در دسترسی به دارو‌ها به وجود آمد که یکی از علل آن تحریم‌ها بود و دسترسی و تامین دارو را به دلیل تامین چرخه مالی سخت کرد و در آن شرایط مشکل داشتیم. به نظر می‌رسد در حال حاضر شرایط در کشور عادی‌تر و بهتر شده است، اما به نظر می‌رسد هنوز مشکل توزیع در کشور وجود دارد.
وی افزود: دیابت یک بیماری است که باید یک تیم از بیمار مراقبت کنند و مهمترین فرد خود بیمار است و اینگونه نیست که فقط با مصرف دارو قندخون کنترل شود؛ دارو لازم است، اما کافی نیست. مشارکت بیمار، آموزش و خودپایشی او اهمیت فراوانی دارد و ما در طول پاندمی کرونا به غیر از ماه‌های اول که توصیه می‌شد بیماران در موارد غیرضروری از منزل خارج نشوند، مراقبت‌های ماهانه و دوره‌ای خود را انجام دادیم و در این مراقبت‌ها نحوه مصرف دارو و رعایت اصول اولیه برای اصلاح سبک زندگی و فعالیت بدنی بررسی می‌شود. این مراقبت‌ها به شیوه حضوری و غیرحضوری ارائه می‌شود و در زمینه تامین دارو هم مشکلات ما تا حد زیادی برطرف شده است. بحث اصلی ما خودمراقبتی است. با تغییر مدل آموزش از حضوری به مجازی این امر مهم سهل‌تر و در دسترس‌تر شده است.
معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: بیمارانی که کنترل مطلوبی بر شرایط خود ندارند، عوارض شدیدتری را تجربه می‌کنند و کسانی که عوارض دیابت دارند دچار عوارض شدیدتر کرونا شده و مرگ و میر در این دسته مبتلایان به کرونا بیشتر بوده است. ما دو نوع دیابت یک و دو و دیابت بارداری داریم. خانم‌های باردار همه باید تست قندخون در زمان مقرر انجام دهند و اگر قندشان بالا بود باید به تدابیر پزشک اهمیت دهند تا عوارض قندخون بالا برای مادر و جنین کنترل شود. در مورد دیابت نوع یک روش غربالگری اثبات شده‌ای نداریم، اما در رابطه با مبتلایان دیابت نوع دو که عمده دیابتی‌ها هم همین افراد هستند و گروه سنی بزرگسال و اخیرا نوجوان را تشکیل می‌دهند؛ افراد چاق، کم تحرک، دارای فشارخون بالا، افراد با سابقه بیماری دیابت در بستگان درجه یک خود و خانم‌هایی که در بارداری‌های قبلی سابقه مرده‌زایی یا سقط‌های بدون دلیل داشتند، خانم‌هایی که نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلو به دنیا آوردند در معرض خطر دیابت هستند.
وی افزود: ۶۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کشور یا اضافه وزن دارند و یا چاق هستند و این افراد باید از نظر قندخون بررسی شوند و اگر در خانواده فرد مبتلا داشته باشند خطر ابتلا بیشتر هم می‌شود.
او با تاکید بر لزوم آموزش پیشگیری از بروز دیابت، اظهار کرد: ۱۸ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال کشور اختلال تحمل قند ناشتا داشتند و ۱۱ درصد دیابت داشتند و مجوع این‌ها یک سوم جمعیت بالای ۲۵ سال کشور است. کسانی که قندخون ناشتای ۱۰۰ تا ۱۲۵ دارند که اصطلاحا به آن‌ها پره دیابتی گفته می‌شود، این‌ها بیماران آینده ما هستند که دیابت خواهند گرفت و تعداد آن‌ها معمولا دو برابر دیابتی‌ها است و بهترین جایی که می‌توان مداخله کرد در همین جمعیت است که اگر ۵ تا ۷ درصد وزن بدن خود را کاهش دهند، احتمال ابتلا به دیابت خیلی کم می‌شود از طرفی اگر دیابتی هم نشوند و وضعیت خود را تغییر ندهند ممکن است دچار عوارض دیابت شوند و دچار سکته‌های قلبی و مغزی شوند.
وی در پایان بیان کرد: تغذیه سالم، کاهش وزن و فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید حداقل ۱۵۰ دقیقه در طول هفته و ۳ تا ۵ نوبت منظم، مهم است و این ورزش کمک می‌کند سیستم گردش خون بهتر عمل کرده و مقاومت به انسولین کمتر شود و قندخون کنترل شود.