تقویم تاریخ؛ از آغاز محاکمه مصدق تا کشف اشعه ایکس

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (هفدهم آبان) به شرح زیر است:

آغاز محاکمه مصدق

۶۸ سال پیش، در روز هفدهم آبان سال ۱۳۳۲ هجری شمسی محاکمه دکتر «محمد مصدق» نخست وزیر مردمی ایران که حدود دو ماه و نیم قبل از آن، با یک کودتای آمریکایی – انگلیسی سرنگون شده بود، آغاز شد. جرم اصلی وی ملی کردن صنعت نفت ایران به کمک نیرو‌های مذهبی و با پشتوانه مردم بود. اما دادستان نظامیِ دادگاه فرمایشی رژیم شاه، مصدق را به اتهام سرپیچی از فرمان شاه و دستور مقابله با کودتا، محاکمه کرد. وی در دادگاه از ملی کردن صنعت نفت دفاع و کودتا علیه دولتش را محکوم کرد. سرانجام دادگاه نظامی شاه، دکتر مصدق را به دلیل مسن بودن، به سه سال زندان محکوم کرد، اما پس از آن نیز تا زمان مرگش در سال ۱۳۴۵ شمسی در خانه اش تحت نظر بود.

شهادت عالم مبارز آیت الله علی فومنی رشتی

۱۱۶ سال پیش، در روز دوم ربیع الثانی سال ۱۳۲۷ هجری قمری آیت الله «علی فومنی رشتی» عالم و مبارز ایرانی به شهادت رسید. وی در سال ۱۲۶۸ ق در شهر رشت در شمال ایران متولد شد و مقدمات علوم اسلامی را نزد پدر و برخی دیگر از عالمان این شهر آموخت. آیت الله فومنی رشتی بیست ساله بود که برای تکمیل معلومات خود به کربلا و سپس نجف رفت و در فقه و فلسفه و منطق تبحر یافت و به درجه اجتهاد رسید و در سال ۱۳۱۲ ق به رشت بازگشت. وی در این شهر به ترویج آموزه‌های اسلامی پرداخت و در جریان انقلاب مشروطیت، خواستار حاکمیت قوانین الهی بود. اما مخالفین آیت الله فومنی رشتی دیدگاه‌های وی را برنتافتند و وی را به شهادت رساندند.

تولد ادموند هالی، ستاره شناس مدرن

۳۶۵ سال پیش، در روز هشتم نوامبر سال ۱۶۵۶ میلادی «ادموند هالی» (Edmond Halley) ستاره شناس انگلیسی متولد شد. وی در دانشکده کوئین دانشگاه آکسفورد تحصیل کرد و در جوانی برای بررسی ستاره‌های نیمکره جنوبی زمین به جزیره‌ای در اقیانوس اطلس جنوبی رفت. هالی همچنین مدت‌ها در مورد ستاره‌های دنباله دار مطالعه کرد و دریافت که آن‌ها نیز مانند سیاره ها، مدار‌های بیضوی دارند و به همین دلیل زمان بازگشت آن‌ها قابل محاسبه است. وی از سال ۱۷۰۴ استاد دانشگاه آکسفورد شد و در سال ۱۷۲۰ به عنوان ستاره شناس در رصد خانه سلطنتی گرینویچ منصوب شد و تا پایان عمر در سال ۱۷۴۲ مشغول رصد ستاره‌ها و سیاره ها، بویژه کره ماه بود.

درگذشت جان میلتون، خالق بهشت گمشده

۳۴۷ سال پیش در چنین روزی، هشتم نوامبر سال ۱۶۷۴ میلادی «جان میلتون» (John Milton)، شاعر انگلیسی قرن هفدهم میلادی درگذشت. او در سال ۱۶۰۸ میلادی در لندن متولد شد و اولین اثر خود را به نام «روح اندوهناک و روح شادمان» منتشر کرد. از دیگر آثار مهم این شاعر انگلیسی می‌توان به «بهشت گمشده» اشاره کرد. میلتون مدافع جدایی حکومت از کلیسا، آزادی مذهب و در عین حال اعمال سانسور توسط دولت بود.

تولد مارگارت میچل، نگارنده بربادرفته

۱۲۱ سال پیش درچنین روزی، هشتم نوامبر سال ۱۹۰۰ میلادی خانم «مارگارت میچل» (Margaret Mitchell) نویسنده آمریکایی در آتلانتا واقع در ایالت جورجیای این کشور متولد شد. پدر وی وکیل دادگستری بود. خانم میچل مدتی در رشته پزشکی تحصیل کرد، اما اندوه ناشی از مرگ مادرش باعث شد تا تحصیلات خود را ناتمام بگذارد و از ۲۲ سالگی به نویسندگی بپردازد. این نویسنده آمریکایی مدت‌ها خبرنگاری و پاورقی نویسی در مطبوعات را برعهده داشت. اما انتشار رمان «برباد رفته»، بر شهرت وی افزود. «فناناپذیر» نیز یکی دیگر از آثار مارگارت میچل است. وی در سال ۱۹۴۹ دریک سانحه رانندگی کشته شد.

کشف اشعه ایکس

۱۲۶ سال پیش در چنین روزی، هشتم نوامبر سال ۱۸۹۵ میلادی اشعه ایکس توسط «ویلهلم کنراد رونتگن» (Wilhelm Conrad Rontgen) فیزیکدان و دانشمند معروف آلمانی، کشف شد. وی در سال ۱۹۰۱ میلادی به پاس کشف این اشعه جایزه نوبل رشته فیزیک را دریافت کرد. رونتگن، چون اشعه کشف شده را نمی‌شناخت، آن را اشعه ایکس یعنی پرتو مجهول نامید. این اشعه از بافت‌های بدن انسان عبور می‌کند و بهترین وسیله برای عکس برداری و تشخیص ضایعات و شکستگی‌های اندام داخلی بدن است.