پایتخت و داستان تکراری آلودگی هوا

- روزنامه وطن امروز نوشت: هر ساله با کاهش دمای هوا و بازگشایی مدارس، آلودگی‌ها خود را در کلانشهر‌ها نشان می‌دهد و با برودت هوا و وارونه شدن آن، نفس شهروندان در کلانشهر‌ها به شماره می‌افتد به طوری که طبق گزارش‌های موجود، کیفیت هوای پایتخت دیروز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس اعلام شد و ۱۵ ایستگاه تهران در شرایط قرمز و ناسالم برای همه گروه‌ها قرار گرفت.

براساس اعلام اداره کل هواشناسی استان تهران، پرهیز از تردد غیرضروری بویژه برای سالمندان، کودکان و افراد با سابقه بیماری قلبی و ریوی، مدیریت جهت کاهش تردد خودرو‌ها و کنترل فعالیت واحد‌های صنعتی آلاینده هوا و اجتناب از فعالیت فیزیکی طولانی و ورزش در فضای باز در این شرایط توصیه شده است.

شاخص کیفیت هوا (AQI) به ۵ دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. براساس این تقسیم‌بندی، از عدد صفر تا ۵۰ هوا «پاک»، از ۵۱ تا ۱۰۰ «قابل قبول (سالم) یا متوسط»، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ «ناسالم برای گروه‌های حساس»، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ «ناسالم برای همه گروه‌ها»، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ «بسیار ناسالم» و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا «خطرناک» است. این در حالی است که روز گذشته شاخص هوای تهران روی عدد ۱۳۹ قرار داشت تا کیفیت هوای پایتخت در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس گزارش شود. به هر حال با اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، صبح دیروز (۱۲ آبان‌ماه) با افزایش پایداری جو و انباشت آلاینده‌ها، در بیشتر مناطق، کیفیت هوا در محدوده ناسالم و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت.

هر سال در فصول سرد سال شهروندان پایتخت و برخی کلانشهر‌ها با پدیده شوم آلودگی هوا مواجه می‌شوند و مسؤولان تاکنون نتوانسته‌اند نسخه‌ای شفابخش برای عبور از چنین پدیده‌ای بپیچند. به عقیده خیلی از کارشناسان محیط‌زیست، مدیریت جزیره‌ای و عدم انسجام ارگان‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط برای مدیریت یکپارچه باعث شده است موفقیتی در این زمینه آنگونه که به کاهش آلودگی هوا منجر شود حاصل نشود.

البته هر ساله در پاییز و زمستان و در پی کاهش کیفیت هوا جلسات متعددی از سوی مسؤولان برای ارائه راه‌حل‌های مناسب جهت کاهش آلودگی هوا در کلانشهر‌ها برگزار می‌شود که اقداماتی تکراری، چون محدودیت‌های ترافیکی، ممانعت از تردد خودرو‌های بدون معاینه فنی، عدم فعالیت خودرو‌های سنگین دودزا و همچنین بررسی نیروگاه‌ها درباره سوخت مصرفی متاسفانه تاکنون نتیجه‌بخش نبوده است و آلودگی هوا همچنان تهدیدی برای سلامت شهروندان محسوب می‌شود.

کارشناسان محیط‌زیست معتقدند برای کاهش آلودگی هوای بویژه در تهران باید اقدامات خاصی در دستور کار قرار گیرد؛ اقداماتی نظیر «جایگزینی موتوسیکلت‌های کاربراتوری با ۸۰۰ هزار موتوسیکلت برقی، اسقاط ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده، تعویض کاتالیست ۳۰ هزار تاکسی و نوسازی ۱۵۰۰ دستگاه اتوبوس» که این برنامه‌ها نیز نیازمند منابع مالی لازم است.

در این باره مهدی بابایی، نایب‌رئیس کمیسیون سلامت محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران گفت: معضل آلودگی هوا و حرکت در مسیر رفع آن نیازمند برنامه‌ریزی و تصمیماتی قاطع با همکاری و هم‌افزایی همه ارگا‌ن‌ها و دستگا‌های مرتبط است، طوری که جلسات برای بررسی و حل این مشکل تهدید‌کننده جان شهروندان باید اگر روزانه برگزار نمی‌شوند، حداقل هفته‌ای یک بار برگزار شود تا نتیجه‌ای حاصل شود. وی با بیان اینکه طی چند روز گذشته در صحن علنی شورای اسلامی شهر تهران مصوب شد که شهرداری ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی را تا حدودی متحول و نوسازی کند، افزود: شورای شهر، شهرداری پایتخت را ملزم کرده است ضمن اورهال و نوسازی و بهسازی اتوبوسرانی شهری، اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد، چرا که فرسودگی و دودزا بودن ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی در پایتخت تاثیر خود را بر تشدید آلودگی هوا به جا گذاشته است.

بابایی در ادامه خاطرنشان کرد: بر این اساس قرار است ۳ هزار اتوبوس شهری در شهر تهران بهسازی و نوسازی شود و از طرفی سرفاصله حرکت قطار‌های شهری از ۴ دقیقه در برخی خطوط به ۲ دقیقه کاهش یابد. این اقدامات بر کاهش آلودگی هوا بی‌تاثیر نیست، چرا که در هفته‌های آینده با توجه به بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، بی‌تردید میزان تردد خودرو‌ها و استفاده عموم از ناوگان حمل‌و‌نقل شهری افزایش می‌یابد.

عضو شورای شهر تهران همچنین با بیان اینکه چنین اقداماتی برای کاهش آلودگی هوای پایتخت هر چند لازم است، اما کافی نیست، گفت: دولت چنانچه حق‌السهم شهرداری را برای نوسازی کلی حمل‌و‌نقل عمومی بتدریج پرداخت کند، می‌توان در این بخش به نقطه مطلوبی رسید؛ در طرح جامع حمل‌و‌نقل عمومی برای این منظور ۹ هزار دستگاه دیده شده است.

بابایی اظهار داشت: با توجه به ورود به ماه‌های سرد سال و وارونگی هوا، کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران موضوع ممانعت از تشدید آلودگی هوای پایتخت را در دستور کار قرار داده و به‌جد پیگیر است تا علاوه بر حرکت در مسیر نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل شهری، چگونگی مصرف سوخت در نیروگاه‌های اطراف تهران را طوری که این نیروگاه‌ها از گاز مازوت -که سهم عمده‌ای در آلودگی هوا دارد- استفاده نکنند مورد بررسی قرار دهد.

علاوه بر این مذاکرات و جلساتی با وزارتخانه‌های نفت، نیرو و صنایع در حال انجام است تا ضمن سالم‌سازی سوخت مصرفی خودرو‌ها و نیروگاه‌ها، همچنین استفاده خودرو‌ها از کاتلیست و در دستور کار قرار دادن برنامه‌های زوج و فرد و محدودیت‌های تردد مورد توجه قرار گیرد تا زمینه رفع تدریجی آلودگی هوا با همکاری و همیاری سایر ارگان‌ها و سازمان‌ها و دستگاه‌ها فراهم شود.

بنا بر این گزارش، با آلوده شدن هوای تهران طی روز‌های گذشته، جلوگیری از هر گونه پسماندسوزی و جلوگیری از تردد موتوسیکلت‌ها و خودرو‌های دودزا و فاقد معاینه فنی توسط پلیس راهور از جمله مصوبات نخستین نشست هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوا تهران اعلام شد.

زهره عبادتی، معاون محیط‌زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران اخیرا اعلام کرد: با توجه به گزارش اداره کل هواشناسی استان تهران مبنی بر استمرار پایداری هوا و انباشت آلاینده‌ها در این هفته و همچنین بالا بودن شاخص کیفی هوا بر اساس داده‌های ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا، نخستین جلسه کارگروه هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوا در سال جاری سه‌شنبه ۱۱ آبان در محل استانداری تهران برگزار شد. وی در این باره اظهار داشت: در این نشست مقرر شد تمام دستگاه‌های عضو کارگروه ضمن لحاظ وظایف مشخص‌شده در دستورالعمل اعمال ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های موقت زمانی، مکانی و نوعی در شرایط اضطرار آلودگی هوا مربوط به وضعیت نارنجی یا همان ناسالم برای گروه‌های حساس، نسبت به اجرای مصوبات و تصمیمات اتخاذشده اقدامات لازم را به انجام برسانند. معاون محیط‌زیست استان تهران ادامه داد: در این جلسه همچنین مقرر شد نظارت بیشتری بر مراکز معاینه فنی خودرو‌های سبک و سنگین توسط اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان و شهرداری تهران شود.

وی کاهش یا جلوگیری از فعالیت‌های عمرانی تشدیدکننده آلودگی هوا توسط شهرداری تهران را از دیگر مصوبات این نشست برشمرد و تصریح کرد: استقرار پایگاه‌های سیار فوریت‌های پزشکی اعم از اورژانس و هلال‌احمر با جانمایی در مناطق پرتردد و نیز پایش ویژه و شناسایی منابع آلاینده هوا توسط اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران از جمله تصمیمات دیگر این نشست بود.