تبیین ۵ گام لازم برای تحول انقلابی در ساختار فرهنگی کشور

- طبق اعلام مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشست خبری روز فرهنگ عمومی با عنوان برنامه‌های تحولی دولت سیزدهم در حوزه فرهنگ عمومی صبح دیروز، سه‌شنبه با حضور سیدمجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و اسماعیل شفائی مدیرکل شورای فرهنگ عمومی کشور در ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

دبیر شورای فرهنگ عمومی، اوضاع فرهنگی کشور را نامطلوب دانست و اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب تعبیر تحول انقلابی در ساختار فرهنگی کشور را به کار بردند که این تعبیر نشاندهنده یک وضعیت روزمره شده و غیرقابل تحمل است.

امامی با بیان این که دردشناسی ۵۰ درصد راه حل است توضیح داد: وضعیت ساختاری فرهنگی کشور علیرغم همه ظرفیت‌ها و زیبایی‌های جامعه ایرانی، دیگر قابل تحمل نیست. در فرهنگ نه هزینه می‌کنیم و نه از هزینه‌ای که می‌کنیم راضی هستیم. این دوره از اصلاحات اوضاع فرهنگ عمومی کشور را باید فصل تحول و امید نامید و برای دستیابی به آن، پنج اتفاق باید رخ دهد. در دوره جدید با تعاملی که در میان بازیگران نظام فرهنگی کشور وجود دارد، امید‌ها زنده شده است.

وی افزود: اگر دنبال کارآمدی عینی شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گشتیم باید سراغ شورای فرهنگ عمومی می‌آمدیم. چون این شورا مانند یک سلسله اعصاب، در بیش از ۳۰۰ شهرستان کشور فعال است.

زنده کردن روح تحول‌گرایی، جوان‌گرایی و تخصص‌گرایی در نظام فرهنگی

امامی زنده کردن روح تحول‌گرایی، جوان‌گرایی و تخصص‌گرایی در نظام فرهنگی را ضروری دانست و گفت: گام بعدی رفع خلاء اختیارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است. مدیریت و راهبری نظام فرهنگی کشور، توان، اختیارات و اقتدار کافی را ندارد. وزیر فرهنگ در حوزه مسئولیت‌های دولت به اندازه وزیر اقتصاد اختیارات در عمل ندارد. این خلا‌ها باید رفع شود و به زودی خبر‌های جالبی را برای اولین بار خواهید شنید.

وی با اشاره به سازمان‌های موازی در حوزه فرهنگ افزود: برخی سازمان‌ها باید رویه شان عوض شود. چندین سازمان موازی داریم و همچنین سازمان‌هایی که در جای خودشان نیستند. در دولت جدید همدلی شکل گرفته که باید بتوانیم از این فرصت برای ایجاد اعتماد و پایان اختلافات استفاده کنیم.

امامی با اشاره به ضرورت مردمی گرایی در نظام فرهنگی و حکمرانی فرهنگی کشور اظهار داشت: مردم صاحبان این نظام هستند. مفیدترین فعالیت‌های فرهنگی در زندگی روزمره توسط مردم اتفاق می‌افتد و مثال بارز آن برگزاری بزرگترین رویداد‌های فرهنگی مثل محرم و نوروز است. جبهه مردمی کم توقع‌ترین و پراثرترین نهاد فرهنگی در کشور است در این رابطه باید جایگاه اصناف و سازمان‌های مردم نهاد را به رسمیت بشناسیم.

وی با بیان این که در خلا ایده و نوآوری نمی‌توانیم تحول فرهنگی را رقم بزنیم توضیح داد: باید مراکز رشد و نوآوری فرهنگ عمومی برای ایجاد خلاقیت در الگو‌های سبک زندگی تاسیس بشوند. یکی از سیاست‌های جدی‌مان، تاسیس مراکز رشد و نوآوری فرهنگ عمومی در استان‌هایی است که توانش را دارند. ما مخالف ارسال حجم انبوه بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌ها به استان‌ها هستیم.

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور افزود: باید فرهنگ را چرخه بدانیم. چون هیچ امر فرهنگی در قهر از بازار، اقتصاد و صنعت محقق نمی‌شود. حدود ۱۵ سال است که گله می‌کنیم این وضع پوشش برخی از گروه‌ها زیبنده ایران اسلامی نیست. در واقع ما هم در فرهنگ لباس و هم در بازار و کسب و کار و صنعت مشکل داریم. تا این چرخه را با هم نبینیم، فقط کلی گویی می‌کنیم.

امامی با اشاره به تاریخچه تاسیس شورای فرهنگ عمومی اظهار داشت: دبیرخانه این شورا از همان آغاز آگاهانه در سال ۱۳۶۴ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده است. اگر حاکمیت در عرصه فرهنگ ورودی دارد، این کمک باید از طریق نهادی رسمی و پاسخگو انجام شود و این نهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این وزارتخانه پاسخگوست و اگر در اجرای وظایف خود موفق نباشد، در مجلس مورد سوال قرار می‌گیرد. بیش از ۲۷ دستگاه در این شورا عضو هستند و هر دو هفته یک بار با هم گفتگو می‌کنند و این شورا یک پارلمان فرهنگی کم نظیر است.

میزان توجه دولت سیزدهم به وزارتخانه فرهنگ بی‌نظیر است

وی با تاکید بر این نکته که عضویت وزارت فرهنگ در شورای عالی انقلاب فرهنگ باید یک عضویت همدلانه و همکارانه باشد، توضیح داد: ما در سیاست‌های کلی تابع شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم و به این تابعیت افتخار می‌کنیم. میزان توجهی که دولت سیزدهم به وزیر فرهنگ و وزارتخانه فرهنگ دارد، در چهار دوره اخیر بی‌نظیر است. می‌توانیم انتظار داشته باشیم که بین دو شورای انقلاب فرهنگی و فرهنگ عمومی هم هماهنگی و هم اقتدار در عمل وجود داشته باشد. به عنوان مثال بودجه حمایت فرهنگی در کشور ضعیف است. یک وزارتخانه برای امور فرهنگی وجود دارد که می‌تواند با همدلی و اقتدار حق و سهم نظام فرهنگی را از سبد بودجه بگیرد.

طرفدار هدفمندسازی و بهینه‌سازی فضای مجازی هستیم

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور درباره طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی و موضع شورای فرهنگ عمومی در این رابطه گفت: این طرح رویکرد حقوقی بسیار قوی دارد. اتفاق خوبی که در کمسیسون فرهنگی مجلس افتاده را باید تحسین کنیم. آن‌ها به جای واکنش‌های روزمره، بر چند کار محدود، اما اثرگذار متمرکز شده اند. پیش نویس آنچه امروز تنظیم می‌شود قبل از فعالیت این دوره از شورای فرهنگ عمومی تدوین شده است. ما در شورای فرهنگ عمومی به شدت نیازمند همراهی سیاستگذاران فضای مجازی هستیم و در این رابطه از مرکز فضای ملی مجازی نماینده‌ای را دعوت کردیم تا در جلسات ما شرکت کند.

امامی افزود: به مجلس قول دادیم تا برای بسترسازی فرهنگی و حوزه استانی این قانون بعد از تصویب، تمام ظرفیت شورای فرهنگ عمومی را به خدمت بگیریم. ما نه موافق محدودسازی و نه موافق رهاسازی فضای مجازی هستیم. به جای آن طرفدار هدفمندسازی و بهینه سازی کاربری فضای مجازی هستیم. در زمینه سرعت و قیمت اینترنت مشکل داریم و به همان میزان هم با مشکل فقدان سواد فضای مجازی در خانواده‌ها مواجه هستیم. همچنان که نگران قطع و وصل اینترنت هستیم، نگران ارزش‌های فرهنگی، عرفی و خانوادگی فرزندان مان هم هستیم. ما موافق ساماندهی فضای مجازی هستیم. منتظریم که مصوبه مجلس به دست ما برسد و ما بتوانیم در عرصه رفتارسازی و فرهنگ سازی برایش زمینه سازی و بسترسازی کنیم.

اصناف و صنایع به اهمیت زبان فارسی دقت نکردند

امامی در پاسخ به سوالی درباره ظهور واژه‌های ناملموس روی تابلو‌های تبلیغاتی شهری گفت: به‌روز نبودن قوانین و سیاست‌ها یکی از مشکلات این حوزه است. در خیابان‌ها که عبور می‌کنید، در عنوان مغازه‌ها و تبلیغات محیطی انواع و اقسام عدول از سیاست‌های فرهنگی را مشاهده می‌کنید. در این حوزه به شدت نیازمند همکاری اصناف هستیم. چون انواع گریزگاه‌های قانونی درست شده است. وقتی نشان و آرمی غیرفارسی است، نمی‌توانیم آن را عوض کنیم. اصل ماجرا دو طرفه است. اصناف و صنایع به اهمیت زبان فارسی دقت نکردند و همزمان در فرهنگ عمومی این رویکرد ایجاد شده که کالای خارجی بهتر است نام غیرفارسی داشته باشد. راه حل، اصلاح قانون و فعالیت فرهنگی است و در نهایت مردم باید تصمیم بگیرند زبان فارسی تخریب شود یا نه.

راه حل موازی کاری فرهنگی

وی درباره موازی کاری در حوزه فرهنگ اظهار داشت: راه حل درمان موازی کاری و تعدد دستگاه‌های فرهنگی خیلی پیچیده نیست. یک فرمانده میدان مورد نیاز است که چابک سازی و همنوا سازی را انجام دهد. این فرمانده میدان در دولت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است. در سال‌های گذشته بسیاری طرح‌ها برای اصلاح ساختار فرهنگی کشور بوده که در تعارفات متوقف می‌مانده است. در این موضوع باید تعارف را کنار بگذاریم.

امامی در پاسخ به سوالی درباره بودجه شورای فرهنگ عمومی بیان کرد: یکی از اصلی‌ترین ردیف‌های اخذ بودجه ردیف ارتقای شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور است. اما مشکل این است که مصوبات شورای فرهنگ عمومی به بودجه‌ها وصل نمی‌شده است. همچنین شاخص‌های عملیاتی قابل اندازه گیری برای اهداف فرهنگی وجود نداشته است که بتوان با کمک آن بودجه‌ها را ارتقا داد. ما به شدت مشکل بودجه داریم؛ ولی قبل از آن باید این دو مشکل را حل کنیم.

ساماندهی نمایش خانگی و صوت و تصویر برخط

وی درباره نظارت شورای فرهنگ عمومی بر شبکه نمایش خانگی توضیح داد: بخش بزرگی از مرجعیت رسانه‌های رسمی در حوزه سرگرمی را رسانه‌های برخط و وی. اُ. دی‌ها در اختیار می‌گیرند. ساماندهی نمایش خانگی و صوت و تصویر برخط اساسا در حوزه صلاحیت شورای عالی فضای مجازی است. یکی از مشکلات در این حوزه این است که بین معاونت سینمایی و ساترا بعضا رفت و برگشت‌هایی انجام شده است. قرار است این دوگانگی را کنار بگذاریم و هم سازمان سینمایی و هم ساترا نقش خودشان را در نظارت و کمک به وی. اُ. دی‌ها به درستی انجام دهند تا بیش از این شاهد شکایت خانواد‌ها و دغدغه‌مندان فرهنگی از محتوای موجود در این بخش نباشیم. این دو نهاد در سال‌های گذشته هر کدام کوتاهی‌ها را به گردن دیگری انداخته اند. ابهاماتی در وظایف این دو وجود دارد که امیدوارم حل بشود.