ورود به پیک کرونا چگونه قابل تشخیص است؟
_ روزنامه ایران نوشت: طی دو هفته اخیر و همزمان با افزایش شهر‌های قرمز کرونایی و تداوم روند افزایشی کرونا بویژه در شاخص مربوط به مراجعات سرپایی و بستری، در برخی استان‌ها احتمال ورود چراغ خاموش پیک ششم کرونا شدت گرفته است؛ هر چند که روند بستری در اغلب نقاط کشور نزولی است و هنوز شواهد متقنی درباره آغاز پیک ششم کرونا در کشور وجود ندارد، اما هشدار‌ها و توصیه‌های وزیر بهداشت و متخصصان حوزه سلامت از محتمل بودن ورود به پیک ششم کرونا در آینده نزدیک حکایت دارد گرچه که پیش‌بینی‌ها متوجه این موضوع است که با توجه به اثربخشی واکسیناسیون و تزریق دو دوز واکسن به نیمی از جمعیت بالای ۱۲ سال و دارای اولویت تزریق، دامنه پیک بعدی در زمینه میزان ابتلای شدید و مرگ‌ومیر حداقل ممکن خواهد بود. با این حال نشانه‌هایی از موج جدید بیماری در برخی از استان‌های شمال غربی و غربی کشور آغاز شده و همان‌طور که داده‌های اپلیکیشن ماسک نشان می‌دهد آخرین رنگ‌بندی کرونایی کشور حاکی از افزایش مجدد شهر‌های قرمز کرونایی است و در طول یک هفته ۶ شهر به شهر‌های قرمز افزوده شده است.
هم اینک ۲۲ شهرستان قرمز، ۱۱۴ شهرستان نارنجی، ۲۰۱ شهرستان زرد و ۱۱۱ شهرستان آبی است. در پایتخت نیز طبق گزارش‌های ستاد فرماندهی عملیات مقابله با کرونا سیر کاهش آمار در تهران در طول هفته گذشته، نسبت به هفته قبل از شیب ملایم‌تری برخوردار بوده است. اولین شاخصی که زنگ خطر شرایط شکننده و ناپایدار را در تهران به صدا درمی‌آورد تعداد مراجعین سرپایی است که اکنون بین ۱۰ تا ۱۱ هزار نفر در روز به مراکز درمانی در تهران مراجعه می‌کنند و چنانچه ۳ هزار بیمار دیگر آلوده شوند لیست خطر ۱۵ هزارتایی کرونایی‌ها در تهران تکمیل می‌شود. طبق آنچه نادر توکلی معاون درمان ستاد کرونا در تهران می‌گوید: اگر مراجعین سرپایی از عدد ۱۵ هزار نفر در روز بالاتر رود یکی از جدی‌ترین علائم اولیه برای شدت گرفتن بیماری کرونا در تهران است.
گرچه که تعداد موارد شناسایی بیماران دارای تست مثبت از اول هفته جاری به زیر ۷ هزار بیمار جدید و آمار مرگ و میر نیز به‌طور متوسط کمتر از ۱۵۰ مورد گزارش شده است، اما بررسی‌های اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد؛ پس از سرعت گرفتن تزریق واکسن؛ برخی از افراد سوار بر موج بی‌خیالی شده‌اند و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به پایین‌ترین سطح از ابتدای شیوع کرونا رسید این وضعیت به افزایش مراجعات سرپایی و تغییر شاخص‌های بستری در برخی استان‌ها منجر شده است. طبق گفته علیرضا زالی میزان رعایت پروتکل‌ها به زیر ۵۰ درصد سقوط کرده است این یعنی بیش از نیمی از ایرانی‌ها ماسک نمی‌زنند، فاصله‌گذاری را رعایت نمی‌کنند؛ در تجمعات و مراسم عروسی و عزا شرکت می‌کنند و البته در کنار سفر به استان‌های شمالی و جنوبی تور‌های سفر به ترکیه نیز به راه است.
شاخص ورود به پیک‌ها چیست؟
حمید سوری اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر اینکه شاخص‌های ورود به پیک‌ها چیست؟ می‌گوید: شاخص‌هایی که می‌تواند بگوید آیا وارد پیک بعدی بیماری شدیم یا نه؟ متفاوت است. عمده ترینش این است؛ روند صعودی رخداد پیامد‌ها مثل ابتلا، مرگ و بستری نسبت به میانگین دو هفته قبل چگونه است؟ چون ممکن است تغییراتی داشته باشیم که پیک نیست بلکه نوسان است. پیک یعنی طی دو هفته نسبت به میانگین قبل روند افزایشی را حس می‌کنیم، شاخص‌های کلی کشور در مورد ابتلا و مرگ این مسأله را نشان می‌دهد.
سوری در ادامه با بیان اینکه میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی بشدت کاهشی شده است؛ می‌افزاید: رخداد متغیر‌های دیگر منجربه طغیان‌های پراکنده در کشور می‌شود. متأسفانه این طغیان‌ها در کشور بویژه در استان‌های غربی و شمال غربی و مناطق مرکزی قابل مشاهده است. درست است رنگ‌بندی شهر‌ها شاخص گمراه کننده است، ولی در حال حاضر ۲۲ شهر قرمز داریم. نکته دیگر شاخص سخت‌گیری در رعایت پروتکل‌ها است. رعایت پروتکل‌ها بسیار پایین آمده و در عین حال سخت‌گیری و اعمال مقررات و قوانین هم کم شده است. هیچ نظارتی برای فاصله‌گذاری اجتماعی نیست و سفر‌ها نیز مدیریت نمی‌شوند.
این اپیدمیولوژیست با اشاره به اینکه برخی تجمعات کنترل نشده و سفر‌های شمال و ترکیه به خیز پیک بعدی کرونا کمک می‌کند؛ می‌افزاید: هنوز درباره ورود واریانت جدید به کشور نمی‌توان اظهارنظر کرد چرا که سیستم مراقبت سکوئنسینگ نداریم به‌نظر می‌آید همچنان واریانت غالب دلتا است نکته مهم و قابل تأسف این است که برخی افراد بعد از تزریق یک دوز واکسن کرونا شرایط را عادی تلقی کرده‌اند و همین وضعیت رعایت شیوه نامه‌ها شرایط را ناپایدار و شکننده می‌کند.
سوری با بیان اینکه حدود ۴۰ درصد مردم دو دوز واکسن کرونا را زده‌اند؛ عنوان می‌کند: سرعت تزریق واکسن قابل تحسین است، اما نباید در بازگشایی‌ها شتاب زده عمل کنیم از طرفی هیچ واکسنی ادعا نکرده ایمنی صددرصدی در افراد ایجاد می‌کند افرادی که یک دوز واکسن زده اند این برداشت اشتباه را دارند که ایمنی ایجاد شده در حالی که افرادی هم که دو دوز واکسن زده‌اند تا مدتی ایمن هستند و به مرور سطح ایمنی پایین می‌آید برای همین است دنیا به فکر تزریق دوز بوستر است. مسلم است که واکسیناسیون یک مسئولیت اجتماعی است تا زمانی که به اشباع مورد نظر در واکسیناسیون یعنی حداکثر ۸۵ درصد جمعیت کامل باید واکسینه شوند، نرسیم همچنان ویروس میزبان کافی در جامعه در اختیار دارد و مبتلا می‌کند.
نیاز جامعه به دوز یادآور
مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و رئیس کمیته راهبری مطالعات عوارض واکسیناسیون وزارت بهداشت ضمن اذعان به توقف روند کاهشی ابتلا به کرونا در کشور درباره آغاز موج ششم کرونا می‌گوید: ما باید هر زمان فرض کنیم آماده موج جدید هستیم. او در پاسخ به این سؤال که چرا بازگشایی‌ها پیش از بررسی نهایی نتایج پایلوت مدیریت هوشمند کرونا در کشور اجرا شد؟ عنوان می‌کند: هنوز نتایج پایلوت مدیریت هوشمند کرونا گزارش نشده اینکه آیا این طرح عملیاتی شده یا خیر و توانسته موفق عمل کند برای ما روشن نیست. پیش‌بینی مجریان طرح بر این است مدیریت هوشمند در مقیاس وسیع اجرا شود که البته نیاز به زیرساخت‌های الکترونیک، اتصال سامانه‌های رهگیری و هماهنگی بین دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف دارد بنابراین بازگشایی‌ها پیش از اجرای مدیریت هوشمند اقدامی شتاب زده است.
دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کرونای وزارت بهداشت در ادامه ضمن انتقاد نسبت به بازگشایی‌ها بدون مدیریت هوشمند در ادامه می‌افزاید: انتقاد دوم همزمانی بازگشایی چندین فعالیت بدون اولویت‌بندی است. تأکید می‌کنم که اگر به پوشش واکسیناسیون بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد برسیم، می‌توانیم بسیاری از محدودیت‌هایمان را بتدریج برداریم. منتها اولاً باید به پوشش بالای دو دوز واکسن کامل برسیم، دوماً باید دو هفته از رسیدن به این هدف گذشته باشد و سوم هم اینکه بازگشایی‌ها و رفع محدودیت‌های ما باید مرحله به مرحله باشد. اینکه اعلام می‌شود بزودی کنسرت‌ها برگزار می‌شوند یا فاصله فیزیکی در سفر‌های هوایی حذف شده و سینما‌ها باز شده‌اند، دورکاری لغو شده، مدارس باز شده‌اند و دانشگاه‌ها هم در آینده نزدیک بازگشایی می‌شوند، در این صورت اگر افزایشی ایجاد شود، دقیقاً نمی‌توانیم متوجه شویم که کدام یک از بازگشایی‌ها منجر به آن شده است.
او می‌گوید: مهم‌ترین نکته‌ای که به مسئولان مدیریت کرونا مکرراً اعلام کردیم و باید ستاد تصمیم بگیرد، برداشتن تدریجی محدودیت‌ها است؛ اینکه در شرایط حاضر کدام یک از فعالیت‌ها اولویت بازگشایی دارند حتی می‌تواند مستقل از عملیاتی شدن سامانه هوشمند اجرایی شود، البته با راه‌اندازی سامانه بهتر می‌توان مدیریت کرد؛ در حالی که اگر بین هر یک از این اقدامات دو تا چهار هفته فاصله بگذاریم و آن‌ها را رصد کنیم اگر موجی شکل بگیرد، می‌توانیم متوجه شویم که کدام تصمیم ما منجر به آن شده و همان یک تصمیم را برگردانیم. به گفته یونسیان؛ با آنکه سرعت واکسیناسیون در کشور بخوبی پیش می‌رود، اما هنوز نسبت مناسبی از جمعیت دو دوز واکسن کرونا را دریافت نکرده‌اند و دو هفته از زمان دریافت دوز دوم‌شان نگذشته است بنابراین هنوز درجات بالایی از ایمنی در جامعه ایجاد نشده و نباید شتاب زده عمل کنیم.