انتقال پایتخت راه فراری برای تعدیل انتظارات تورمی و بازار مسکن تهران

_ فارس نوشت: انتقال پایتخت از تهران موضوعی است که در طول دهه‌های گذشته هر از چند گاهی مطرح شده، واکنش‌های بسیاری را برانگیخته و معمولاً به دلیل ابهامات به‌وجود آمده پس از مدتی مسکوت مانده است. اولین بار زمزمه‌های تغییر پایتخت از تهران به شهر‌های همجوار در سال‌های پایانی جنگ تحمیلی مطرح شد. در آن دوران نهایتاً مقرر شد که بجای «انتقال»، تهران را «ساماندهی» کنند.

در طول سالیان گذشته نیز بار‌ها موضوع انتقال پایتخت در دولت و مجلس شورای اسلامی مطرح شده است؛ اواسط زمستان سال ۱۳۹۱ بود که طرحی تحت عنوان «انتقال پایتخت اداری- سیاسی» با هدف مواجهه با چالش‌های کلان‌شهر تهران مطرح شد و طی آن چند مصوبه دولتی که با اعمال آن‌ها قرار بود «شبه‌انتقال» از پایتخت اتفاق بیفتد نیز به اجرا درآمد. در قالب این مصوبات که در دولت دهم به تصویب رسیدند مقرر شده بود کارکنان یکسری از دستگاه‌ها، نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی مستقر در تهران به شهر‌های دیگر منتقل شوند ضمن اینکه در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴ در صحن علنی مجلس مطرح شد که در مرتبه دوم منجر به تصویب قانون «امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران» شد.

تعدیل انتظارات تورمی و بازار مسکن تهران با انتقال پایتخت

ترافیک، آلودگی هوا و احتمال وقوع زمین‌لرزه از مهم‌ترین دلایل این طرح بود. با این حال در شرایط فعلی می‌توان به این فهرست، تمرکز جمعیتی، اداری و اقتصادی و مشکلات اجتماعی، امنیتی، و خدمات رسانی ناشی از آن، گسترش حاشیه‌نشینی و افزایش سکونت‌گاه‌های غیررسمی، افرایش بی‌رویه قیمت در بازار مسکن پایتخت و مشکلات زیست محیطی مانند فرونشست زمین را هم اضافه کرد.

از سوی دیگر حوزه مسکن یکی از بخش‌هایی بود که در جریان رقابت‌های انتخاباتی توسط سید ابراهیم رئیسی مورد تاکید قرار گرفت. آیت الله رئیسی، در جریان رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرد که نخستین اولویت دولت او ساخت مسکن خواهد بود. ایده‌ای که در راستای طرح «جهش تولید و تامین مسکن» مجلس یازدهم هم وجود دارد.

در صورت تصویب طرح انتقال پایتخت سیاسی-اداری و اجرای طرح جهش تولید مسکن تهران در منطقه تعیین شده به‌عنوان پایتخت، می‌توان انتظار داشت ضمن تمرکز زدایی و دیگر مزایای مترتب بر انتقال پایتخت، تامین مالی طرح جهش تولید مسکن با هزینه کمتر و در نتیجه فشار کمتر به منابع و تسهیلات بانکی میسر گردد. علاوه بر این، به‌دلیل تعدیل انتظارات تورمی، بازار مسکن تهران و سایر کلان شهر‌ها نیز به شکل معنادار و موثرتری سر و سامان می‌یابد.

دولت روحانی عزم انتقال پایتخت را نداشت

در همین راستا با ابوالفضل ابوترابی عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس گفتگو کردیم.

وی درباره آخرین وضعیت طرح انتقال پایتخت اظهار داشت: برای انتقال پایتخت با آقای وحیدی وزیر کشور صحبت کردم و به او گفتم که ما در این زمینه قانونی داریم، ضمن اینکه در این قانون شورای عالی انتقال پایتخت باید تصمیم بگیرد.

وی افزود: در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی شورای عالی انتقال پایتخت ۴ بار تشکیل شد، اما جمع بندی لازم صورت نگرفت، البته عزم این انتقال را هم نداشتند.

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس اظهار امیدواری کرد که با تعییر دولت و مجلس و روی کار آمدن افراد انقلابی و جهادی انتقال پایتخت سیاسی و اداری سریع‌تر صورت گیرد و شهر دیگری جایگزین پایتخت جمهوری اسلامی ایران شود.

وی با بیان اینکه تهران مساوی ایران است و ایران هم مساوی با تهران است و باید این ۲ را با یکدیگر نگریست، گفت: بنا داریم که با انتقال پایتخت مشکل ایران حل شود نه مشکل تهران.

طرح انتقال پایتخت به هیچ وجه هزینه ندارد

ابوترابی با بیان اینکه با انتقال پایتخت ایران قطعا بخشی از مشکل تهران هم حل خواهد شد افزود: تهران گنجایش لازم و زمین لازم برای توسعه بیشتر ندارد.

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس تأکید کرد: طرح انتقال پایتخت به هیچ وجه هزینه ندارد، زیرا برآورد‌های ما نشان می‌دهد که این کار هزینه‌ای برای دولت نداشته و ندارد، این در حالی است که قرارگاه خاتم الانبیاء در نامه‌ای رسمی به حسن روحانی رئیس جمهور وقت ایران به صراحت اعلام کرد که حاضر است پایتخت را انتقال دهد و یک ریال هم پول نمی‌خواهد، ولی بعد از این انتقال، فضا‌های خالی تهران که پیش‌تر مراکز و ساختمان‌های اداری در آنجا مستقر بودند، کارشناسی شوند و به این قرارگاه واگذار شده و از این محل تسویه شود.

ابوترابی گفت: برآورد ما این است که انتقال پایتخت برای دولت هیچ هزینه‌ای ندارد بلکه با خالی شدن فضا‌های دولتی در تهران درآمدزایی زیادی هم برای دولت به وجود می‌آید و حتی بخشی از درآمد‌های حاصله هم به پایتخت جدید می‌رود و بخشی هم برای دولت باقیم می‌ماند.

معماری فاخر بین المللی در ایران نداریم، ولی باید در پایتخت جدید بسازیم

وی اضافه کرد: انتقال پایتخت خیلی امر پیچیده‌ای نیست، زیرا در کشور‌های همسایه مانند قزاقستان، ترکیه و پاکستان هم این کار صورت گرفته است و امری مرسوم برای رفع خیلی از مشکلات محسوب می‌شود.

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس اظهار داشت: قانونی تحت عنوان جهش تولید و ساخت مسکن در مجلس یازدهم به تصویب رسیده است که یکی از مهم‌ترین حسن‌های اجرای این قانون آن است که در کنار اجرای این قانون، پایتخت ایران را هم تغییر دهیم.

ابوترابی افزود: در حال حاضر هم معماری فاخر بین المللی هم در پایتخت نداریم که ان‌شاءالله در آینده نزدیک با تکمیل مصلای تهران این ساختمان به عنوان معماری فاخر شناخته شود؛ به غیر از برج میلاد و پل طبیعت معماری فاخری در ایران نیست، اما در پایتخت ایران که قصد ساخت آن را داریم می‌توانیم یک معماری فاخر ایرانی ـ اسلامی به دنیا عرضه کنیم.