اصلاحات امیدوار کننده قاضی القضات
- علی مجتهد زاده، وکیل پایه یک دادگستری در بخشی از یادداشت خود پیرامون عملکرد حجت السالام و المسلمین محسنی اژه‌ای و نتایج نشست‌های تخصصی رئیس دستگاه قضا با فعالان سیاسی و اجتماعی در هفته نامه صدا نوشت: رئیس دستگاه قضا برخلاف بسیاری از تصوراتی که از وی در ذهن‌ها وجود داشت حداقل طی سه دهه اخیر در بین روسای قوه قضائیه و حتی مجموعه دیگر مقامات عالی این دستگاه، استانداردترین تصویر را از سیستم قضایی ارائه می‌دهد.
به عبارتی، حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای به محدوده وسیع تری از استاندارد‌های قضایی روز مورد قبول در دنیا معتقد است؛ به همین اعتبار باید گفت اگر اظهارات حجت الاسلام و المسلمین اژه‌ای در عمل در سیستم قضایی ایران اجرا شوند، هرچند باز هم نمیتوان گفت که کشور صاحب یک نظام قضایی مطابق استاندارد‌های جهانی شده، اما بدون شک می‌توان مدعی شد که نظام قضایی ما بیش از قبل توانسته خود را به این استاندارد‌ها نزدیک کند.
حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای در مدت چهار ماه گذشته در هر محفل و مجالی کوشیده که این مواضع خود را درباره چارچوب اصلاحی که برای قوه قضائیه در نظر دارد، تبیین کند. آخرین مورد هم نشست مشترک او با برخی فعالان مدنی و سیاسی منتقد بود که سخنانی کاملا پیشرو در قیاس با اظهارات معمول مقامات قضایی از زبان او شنیدیم.
سخنانی که بخشی از آن‌ها مواضع قدیمی منتقدان دستگاه قضایی بودند. حتی نباید از حق گذشت که رئیس دستگاه قضایی در این مدت بخشی از نظراتی که توسط منتقدان به دفتر وی منتقل شده را نیز در مواضع و حتی برنامه‌های خود اعمال کرده است. او حتی در اظهارات خود چند بار اشاره داشته که زدن این حرف‌ها به تنهایی کافی نیست و باید سراغ عملیاتی کردن آن رفت. همین جاست؛ آیا حجت الاسلام و المسلمین اژه‌ای می‌تواند سخنان امیدوارکننده خود را عملیاتی کند؟
به عبارت دقیق‌تر از اینجا به بعد مسئله مهم این نیست که آیا آقای اژه‌ای مشکلات سیستم قضایی را می‌شناسد یا نه؟ سخنان چهارماه گذشته او نشان از آن دارد که شناخت وی در این قابل قبول است. مسئله، گره کار در اجراست.
انجـام اصلاحات در هر سیستمی نیازمند یک نیروی اجتماعی است. چراکه اصلاحات بنیادین در سیستم‌هایی نیاز است که دارای اشکالات بنیادین هستند و وجود اشکالات بنیادین به طور طبیعی به معنای وجود حجم سنگینی از نیرو‌های خواهان وضع موجود است.
حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای و دیگر طرفداران اصلاحات قضایی بیشــتر در یک مواجهه استدلالی و اقناعی با طرف مقابل هستند و به همین اعتبار نیروی اجتماعی مورد نیاز آن‌ها هم باید از جنس نیروی کارآمـد در چنین صحنه‌ای باشد.
از همینجاست که می‌توان به نشست اخیر رئیس قوه قضائیه با برخی چهره‌های مدنی به چشم دیگری نگریست؛ حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای بدون شک نیازمند همراهی این افـراد و چهره‌های به مراتب بیشتری بــرای یک مفاهمه عمومی در سطح نخبگان و نیرو‌های مؤثر جهت عملیاتی کردن اصلاحات قضایی است.
نشست اخیر آقای اژه‌ای با فعالان مدنی حرکتی مثبت بود، اما اگر در تعیین یک سـازوکار استراتژیک برای گرفتن نتیجه از آن و همینطور ایجاد تنوع و استمرار در آن فکری نشـود، نمیتوان به تأثیر آن ایمان داشت.
مواضع و سخنان آقای اژه‌ای آنقدر‌ها نشان از اعتقاد وی به تغییرات منطقی دارد که بتواند طیف‌های مختلف از سیاسیون، دانشگاهیان، حقوق‌دانان، وکلا و صاحب‌نظران را با خود همراه و امیدوار کند. به شرط آنکه برنامه و اهتمامی برای ایجاد این همراهی وجود داشته باشد.