تقویم تاریخ؛ از شهادت آیت الله مصطفی خمینی تا روز ملی آمار در ایران

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (یکم آبان) به شرح زیر است:

شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی در نجف اشرف

۴۴ سال پیش در چنین روزی، اول آبان سال ۱۳۵۶ هجری شمسی آیت الله «سید مصطفی خمینی»، فرزند ارشد حضرت امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران، در منزل خویش در نجف - از شهر‌های مقدس عراق - با توطئه ماموران امنیتی رژیم شاه به شهادت رسید.

حاج آقا مصطفی در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی درشهر قم، متولد و پس از اتمام دروس ابتدایی، در حوزه علمیه این شهر به فراگیری علوم اسلامی مشغول شد. وی به سبب هوش و استعداد سرشار در فراگیری علوم دینی، مدارج علمی را طی کرد و در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید و آنگاه به مدت ده سال در حوزه علمیه نجف به تدریس پرداخت. سید مصطفی خمینی در سال‌های سخت مبارزه همواره در کنار پدر بزرگوارش امام خمینی (ره) قرار داشت تا اینکه سرانجام در چنین روزی توسط عمال رژیم شاه، به شهادت رسید.

روز ملی آمار در ایران

اول آبان ماه در تقویم کشورمان روز ملی آمار و برنامه ریزی نام گذاری شده، اگر چه در تقویم جهانی ۲۰ اکتبر مقارن ۲۸ آبان ماه، روز جهانی آمار است.

درسال ۱۲۹۷ هجری شمسی به منظور ثبت وقایع چهارگانه، اداره ثبت احوال کشور تاسیس شد. با ثبت اطلاعات مرتبط با تولد، فوت، ازدواج و طلاق توسط اداره مذکور، ضرورت اطلاع از جمعیت کشور و تعیین سازمانی که به جمع آوری این اطلاعات بپردازد مورد توجه قرار گرفت و منجر به آن شد که در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی آیین نامه‌ای به تصویب برسد و در این آیین نامه اداره ایی مسول آمار، و وظایف آن مشخص شود. براساس این مصوبه مسئولیت جمع آوری و متمرکز کردن آمار‌های مورد نیاز به عهده وزارت کشور گذاشته شد. در خرداد ماه سال ۱۳۱۸ هجری شمسی اولین قانون سرشماری در مجلس شورای ملی تصویب شد. در سال ۱۳۷۹ سازمان برنامه و بودجه کشور با سازمان امور اداری و استخدامی کشور ادغام شده و تحت عنوان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالیت خود را ادامه داد. در سال ۱۳۸۶ سازمان مدیریت و برنامه ریزی به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تغییر کرد. هم اکنون مرکزآمار ایران وابسته به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری است.

اعطای پروانه اقامت به شاه فراری توسط آمریکا

۴۴ سال پیش در چنین روزی برابر با اول آبان ۱۳۵۸ هجری شمسی دولت امریکا به محمدرضا پهلوی پروانه اقامت اعطا کرد. با فرار محمدرضا پهلوی از ایران و پیروزی انقلاب اسلامی، وی به عنوان یک مزاحم برای اکثر کشور‌ها تلقی می ‏شد چرا که ورود شاه به هر کشور، منافع داخلی و خارجی آن کشور را در معرض خطر قرار می‏ داد. از سوی دیگر آمریکا که هنوز به داشتن روابط با ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی امیدوار بود، نمی‏ خواست با پذیرش شاه، به اعتبار و جایگاه خود لطمه بزند. با این حال، در اواخر مهرماه ۱۳۵۸ که سفر محمدرضا به آمریکا اعلام شد و مسأله مداوای پزشکی و نیاز به استراحت عنوان گردید، جیمی کارتر رییس جمهور وقت آمریکا با فرستادن یک پروانه اقامت در آمریکا برای وی و همراهانش تلاش نمود حضور شاه در این کشور را به مشکلات جسمی و بیماری وی ارتباط دهد نه مسائل سیاسی. این عمل در موقعیتی صورت گرفت که مسؤولان نظام اسلامی، برای محاکمه شاه، تقاضای استرداد وی را از دولت ‏ها داشتند. حضور شاه در آمریکا یکی از دلایل به وقوع پیوستن اشغال لانه جاسوسی آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام در ۱۳ آبان آن سال به شمار می ‏رود.

برگزاری نخستین نماز جمعه در اسلام

۱۴۴۲ سال پیش در چنین روزی، شانزدهم ربیع الاول سال اول هجری قمری بنابر برخی روایات، نخستین نماز جمعه توسط پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) پس از هجرت ایشان از مکه، اقامه شد.

پیامبر اکرم (ص) هنگامی که به نزدیکی مدینه رسید، در محل قبیله بنی سالم بن عوف که قبا نام داشت، هنگام ظهر جمعه، خطبه خواند و نماز جمعه را برگزار کرد. به نقل راویان تاریخ، این نخستین نماز جمعه‌ای بود که خوانده شد. این موضوع حاکی از اهمیت فریضه سیاسی، عبادی نماز جمعه است که پیامبر اسلام (ص) در اولین فرصت، آن را برگزار کرد. گفتنی است که در محل برپایی اولین نماز جمعه توسط پیامبر (ص)، بعد‌ها مسجدی ساخته شد که هم اکنون نیز موجود است.

نبرد العلمین میان بریتانیا و آلمان در مصر

۷۹ سال پیش در چنین روزی، بیست و سوم اکتبر سال ۱۹۴۲ میلادی در جریان جنگ جهانی دوم، نبرد تاریخی «العلمین» (Al-alamein) در شهری به همین نام واقع در شمال مصر میان سپاهیان بریتانیا و ارتش آلمان نازی آغاز شد.
در این نبرد، فرماندهی قوای بریتانیا به عهده فیلد مارشال مونتگُمری بود و ارتش آلمان نیز تحت فرماندهی مارشال ادوین رومل، در جنگ شرکت داشت. سرانجام نبرد العلمین با شکست قوای آلمان نازی خاتمه یافت. اما جنگ میان این دو کشور در سایر نقاط شمال آفریقا همچنان ادامه یافت و سرانجام با شکست قطعی آلمان در جنگ، در آفریقا نیز صلح و آرامش برقرار شد.

تولد شهید عبدالعزیز الرنتیسی

۷۴ سال پیش در بیست و سوم اکتبر ۱۹۴۷ میلادی "عبدالعزیز رنتیسی" رهبر جنبش مقاومت اسلامی فلسطین در روستای یبنا متولد شد.

عبدالعزیز رنتیسی پس از جنگ ۱۹۴۸، شش ماهه بود که خانواده اش به نوار غزه پناه برده و در اردوگاه آوارگان خان یونس ساکن شدند. پس از ترور شیخ احمد یاسین رهبر حماس نیرو‌های رژیم صهیونیستی، رهبری حماس در داخل جنبش به رنتیسی سپرده شد. در حالی که رنتیسی تنها ۲۶ روز پس از شیخ احمد یاسین رهبری حماس را بر عهده داشت، در شب شنبه ۷ آوریل ۲۰۰۴، اتومبیل او را در خیابان جلاء در منطقه الغفری در شمال غزه به وسیله موشک هلفایر بالگرد‌های ارتش رژیم صهیونیستی مورد هدف قرار گرفته و رنتیسی به همراه ۳ تن از همراهان خود در سن ۵۷ سالگی به شهادت رسیدند.

تولد نگارنده فرهنگ لاروس

۲۰۴ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و سوم اکتبر ۱۸۱۷ میلادی "پیر لاروس" (Pierre Larousse) ادیب و لغت‏ شناس فرانسوی در خانواده‏‌ای فقیر در شهر پاریس متولد شد.

او تا ۱۵ سالگی در کارگاه پدرش به عنوان شاگرد آهنگر، اسب را نعل می ‏کرد. لاروس سپس تحصیلات خود را در ورسای ادامه داد و در این زمان، کتب منتشر شده در فرانسه و سایر نقاط جهان را مطالعه می ‏کرد. وی از این زمان، درصدد تهیه فرهنگی جامع برآمد و با پشتکار فراوان، فرهنگ خود را به نام لاروس تکمیل کرد. تا اینکه با اتمام تحصیلات وی، فرهنگ او نیز کامل شد و انتشار یافت. پیِر لاروس فقط مبدع دایره ‏المعارف نیست بلکه او نخستین کسی است که کتاب‏‌های تدریسی آموزشگاه ‏ها را تدوین و روش آن‌ها را عوض کرده و به صورت امروزی درآورده است. لاروس بر اثر کار مداوم بیمار شد تا اینکه در سوم ژانویه ۱۸۷۵ م در ۵۸ سالگی درگذشت.

روز استقلال لائوس

۶۸ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و سوم اکتبر ۱۹۵۳ میلادی "لائوس" از استعمار فرانسه استقلال یافت.

لائوس کشوری است در جنوب شرقی آسیا با وسعت ۲۳۶/۸۰۰ کیلومتر مربع که بین کشور‌های ویتنام، کامبوج، تایلند و برمه قرار گرفته است. پایتخت لائوس وین ‏تیان است. واحد پول این کشور کیپ و نوع حکومت آن جمهوری تک حزبی خلق با یک مجلس قانون‏گذاری است. اکثریت مردم لائوس پیرو آیین بودا هستند و مذاهب بومی و مسیحی در اقلیت ‏اند. لائوس در طول تاریخ گذشته خود غالباً تحت سلطه همسایگان نیرومند خود قرار داشته است. در قرن ۱۹ لائوس تحت سلطه تایلند بود، ولی در سال ۱۸۹۳ فرانسوی‏ ها، تایلندی‏‌ها را وادار به تخلیه این سرزمین کرده و لائوس را تحت الحمایه خود قرار دادند. در سال ۱۹۴۹ فرانسوی‏‌ها استقلال داخلی لائوس را به رسمیت شناخته و با استقرار رژیم سلطنتی در این کشور موافقت کردند. لائوس سرانجام در ۲۳ اکتبر سال ۱۹۵۳ به استقلال کامل رسید و نظام پادشاهی در آن ادامه یافت. در اواسط دهه ۱۹۷۰ م، مبارزه علیه دولت مرکزی به نتیجه رسید و با سقوط رژیم پادشاهی، جمهوری دموکراتیک خلقْ جای‏گزین آن شد.