سند ۲۰ ساله تهران - کاراکاس؛ گام جدید روابط ایران و ونزوئلا

- کشورمان در ماه‌های اخیر فصل جدیدی از سیاست خارجی خود را سپری می‌کند. همانطور که سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان به آن اشاره کردند، راهبرد سیاست خارجی در دولت سیزدهم، سیاستی متوازن، فعال، پویا و هوشمند با اولویت توجه به همسایگان و کشور‌های آسیایی است.

با وجود این که اولویت جمهوری اسلامی ارتباط با همسایگان و کشور‌های آسیایی است، اما این به معنای نادیده گرفتن بقیه نقاط جهان نیست و توجه به کشور‌های عربی و اسلامی، کشور‌های آفریقایی، کشور‌های آمریکای لاتین و اروپا و غرب، بخشی از این سیاست خارجی فعال و پویا را تشکیل می‌دهد.

در دولت گذشته به دلیل توجه به برخی از کشور‌های خاص و گره زدن بسیاری از موضوعات داخلی به برجام، توجه به ظرفیت‌های کشور‌های دیگر برای توسعه روابط به ویژه روابط اقتصادی، مورد غفلت قرار گرفت؛ اما دولت فعلی در صدد احیای بسیاری از این ظرفیت‌هاست.

توجه به کشور‌های آمریکای لاتین به ویژه ونزوئلا، از دیگر ظرفیت‌های مغفول مانده در دولت یازدهم و دوازدهم است.

روابط ایران و ونزوئلا قدمتی دیرینه دارد. آن‌طور که در تارنمای سفارت ایران در کاراکاس اشار شده، از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۷۷، روابط عادی سیاسی بین دوکشور برقرار بود. ازسال ۱۳۷۷ (برابر با سال ۱۹۹۸) با روی کار آمدن هوگو چاوز و انتخاب او به عنوان رئیس جمهوری بولیواری ونزوئلا، فصل جدیدی در روابط فی‌مابین دو کشور گشوده شد و با نزدیک‌تر شدن مواضع دو کشور بخصوص در عرصه بین‌المللی، به تدریج تحرک و پویائی بیشتری در مناسبات و همکاری‌های دوجانبه موجود، پدید آمد.

روز دوشنبه فلیکس پلاسنسیا گونسالس وزیر امور خارجه ونزوئلا به ایران سفر  و در سفر خود با وزیر امور خارجه، رئیس جمهور و مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در پایان این این دیدار از برگزاری کمیسیون اقتصادی بین دو کشور در ماه‌های آینده در تهران خبر داد.

حسین امیرعبداللهیان همچینین ضمن اعلام حمایت ایران از مردم و رئیس جمهور ونزوئلا، گفت که سند راهبردی همکاری‌های بلند مدت ۲۰ ساله در سفر آینده نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا به تهران، بین رؤسای جمهور دو کشور به امضاء خواهد رسید.

در دو دهه گذشته مجموعا ۸ دور نشست از کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور به طور متناوب در کاراکاس و تهران برگزار شده است. همچنین در پرتو اراده سیاسی طرفین، تا کنون گام‌های بلندی در راستای تقویت همکاری‌های دوجانبه از جمله در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برداشته شده است که تجلی این همکاری‌ها را می‌توان در قرارداد‌های متعدد همکاری‌های علمی - فرهنگی و اقتصادی مشاهده کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در کنفرانس خبری مشترک با همتای ونزوئلایی، با توجه به ظرفیت‌های این کشور در بخش انرژی و معادن، از بخش خصوصی کشورمان برای سرمایه‌گذاری در این کشور دعوت به عمل آورد.

آیت‌الله رئیسی در دیدار با وزیر امور خارجه ونزوئلا با تحسین همراهی ونزوئلا با ایران در مجامع بین‌المللی افزود: با برنامه همکاری‌های بلند مدت میان دو کشور، چشم‌انداز روشنی برای گسترش و تعمیق روابط وجود دارد.

رئیسی با بیان اهمیت دولت ونزوئلا در سیاست خارجی ایران، ابراز امیدواری کرد با سفر رئیس جمهور ونزوئلا به تهران در آینده نزدیک، گام‌های جدیدی برای همکاری‌های بلندمدت دو کشور برداشته شود.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در دیدار وزیر خارجه ونزوئلا با تاکید بر لزوم تلاش برای توسعه همکاری‌های اقتصادی گفت: وظیفه دولت‌ها و پارلمان‌های دو کشور است که با نزدیک کردن بخش‌های خصوصی دو کشور زمینه رشد همکاری‌ها را فراهم کنند.

سید جعفر هاشمی درباره سفر وزیر امور خارجه ونزوئلا به تهران و امضای سند ۲۰ ساله همکاری دو کشور، به میزان گفت: این سند، نقشه راه ۲۰ ساله است که جمهوری اسلامی مصمم شده با برخی از کشور‌های دوست مثل چین امضا و با روسیه تجدید امضا کند. دولت سیزدهم درصدد است که با کشور‌های دوست دیگر نیز سندی را به امضا برساند که نقشه راهی برای همکاری‌های بلندمدت دو کشور باشد.

سفیر پیشین ایران در برزیل اضافه کرد: بدیهی است که سفر وزیر خارجه ونزوئلا به ایران هم در همین راستا است و مقرر شده که کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور که قطع به یقین در یکی دو ماه آینده برگزار می‌شود با سفر رئیس جمهور ونزوئلا با ایران مصادف شود تا این سند و نقشه راه به امضای رؤسای جمهور دو کشور برسد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه در دولت قبل به دلیل اینکه همه اهتمام به برجام بود و سعی و تلاش بر این بود تا برجام را به نتیجه برسانند، افزود: بدیهی بود که از روابط دوجانبه و کار با همسایگان غفلت صورت گرفت و منجر به این شد که در روابط دوجانبه با همسایگان افتی به وجود بیاید.

هاشمی بیان داشت: من اراده دولت را در این می‌بینم که درصدد است تا روابط خود را گسترش بدهد؛ این گسترش روابط چه با همسایگان، چه با کشور‌های دوست و چه با کشور‌های در حال توسعه خواهد بود که کشور‌های آمریکای لاتین هم جزء دسته‌ای از دوستان و کشور‌هایی هستند که می‌توانیم رابطه برد - برد با آن‌ها داشته باشیم.

سفیر پیشین ایران در برزیل با بیان اینکه ما و ونزوئلا روابطی را تحت عنوان روابط برد - برد در دست اقدام داریم، اضافه کرد: آن مسئله نفت سنگین و سبکی است که دو کشور در اختیار دارند و آن را با هم مخلوط کرده و محصول جدیدی به وجود می‌آورند که این محصول جدید ارزش افزوده دارد و طبیعتاً یک معامله مشروع بین‌المللی است که چندین مورد آن به‌رغم تحریم‌های آمریکا علیه این دو کشور شکل گرفته است و می‌تواند ادامه دار باشد.

این دیپلمات پیشین کشورمان اظهار داشت: با توجه به اینکه من در برزیل سفیر بودم می‌دانم که کالا‌های ایرانی در کشور‌های آمریکای لاتین من‌جمله ونزوئلا طرفدار دارد این کشور نسبت به دارو‌ها و صنایع ایران راغب است.

وی با یادآوری جنگ اقتصادی شکل گرفته علیه ونزوئلا از طرف آمریکا، بیان داشت: خدمات فنی و مهندسی جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در ونزوئلا بسیار کاربرد داشته باشد. کما اینکه در گذشته هم کاربرد داشت؛ ضمن اینکه خودروسازی ما هم در آنجا می‌تواند مشتریان خاص خودش را داشته باشد.

هاشمی با تاکید بر اینکه ما تجربه بسیار خوبی در روابطمان با آمریکای لاتین داشتیم، خاطرنشان کرد: ضمن اینکه ما با این کشور‌ها در سازمان‌های بین‌المللی روابط سیاسی و همکاری‌های خوبی داریم و جمهوری اسلامی می‌تواند نقش خوبی را در اورهال (بازآماد) بسیاری از صنایع آن‌ها بازی کند. به همین خاطر تصور می‌کنم باید از بخش خصوصی دعوت کنیم که به صورت فعال‌تر در بخش معدن و سایر بخش‌های در ونزوئلا و بعضی کشور‌های آمریکای لاتین نقشی ایفا کنند که به نفع هر دو کشور است.