طالبان و توان مقابله با داعش؛ ضعف یا مصلحت‌اندیشی؟

پیرمحمد ملازهی در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به توان نظامی طالبان در جلوگیری از بروز حوادث تروریستی همچون انفجار مسجد شیعیان قندهار یک هفته پس از حادثه تروریستی مسجد شیعیان قندوز، اظهار داشت: اینکه طالبان توانایی ایجاد امنیت در افغانستان را ندارد یا نمی‌خواهند در افغانستان امنیت ایجاد کند باید در آن تأمل کرد. طالبان تنها یک گروه از گروه‌هایی است که در دوره حکومت اشرف غنی با دولت می‌جنگیدند.

وی بابیان اینکه افغانستان ساختار قومی دارد و هر کدام از این گروه‌ها به نوعی وابسته به گروه قومیتی بوده و از پشتوانه آن‌ها برخوردار هستند، گفت: بنابراین طالبان تنها یک طرف قضیه بود، اما امروز داعش هم به این جریان اضافه شده و اهداف خاص خود را دنبال می‌کند.

ملازهی ادامه داد: بنابراین اینکه طالبان واقعاً توان نظامی ندارند یا مصلحت خود را در این می‌بیند که فعلا با این گروه‌ها درگیر نشوند، متفاوت است. آن‌ها نگران هستند که ممکن است جنگ داخلی در بگیرد و شرایط بدتر از این شود. به نظر می‌رسد که اگر واقعا تصمیم بگیرند به شکل جدی با این گروه‌ها برخورد کنند، توان نظامی دارند.

کارشناس ارشد مسائل افغانستان اضافه کرد: واقع بینانه این است که به هر حال این در این نوع عملیات‌ها که ممکن است قدرت نظامی طالبان را دچار مخاطرات جدی کند، سعی می‌کنند خودشان را به طور مستقیم درگیر نکنند. به خصوص با داعش که انگیزه بسیار قوی و توان انتحاری دارد و به دنبال خلافت اسلامی و اختلاف‌افکنی بین شیعه و سنی هستند.

ملازهی تصریح کرد: در واقع حمله به مساجد اهل تشیع برای این است که آن‌ها را علیه اهل تسنن تحریک کنند و با استفاده از تنش به وجود آمده از فضا را برای بقای خودشان آماده کنند؛ بنابراین اگر واقع بینانه قضاوت کنیم، طالبان توان نظامی برای کنترل اوضاع را دارند، اما باید توجه داشته باشیم که به لحاظ تأمین امنیت بی‌تجربه هستند؛ یعنی نمی‌داند که چطور می‌توان مساجد را کنترل کرد.

این کارشناس ارشد مسائل افغانستان تصریح کرد: به نظرم مسئله پیچیده است ما باید بین توان طالبان، اراده طالبان و امکانات واقعی طالبان برای کنترل اوضاع تفاوت‌های قائل شویم تا بتوانیم یک قضاوت منصفانه‌تری داشته باشیم.

ملازهی با بیان اینکه داعش و طالبان به لحاظ ایدئولوژیک یک جریان را دنبال می‌کنند و اختلافی با هم ندارند، افزود: اختلاف آن‌ها بر سر دو مسئله است؛ یکی اینکه طالبان یک گروه محلی است و به دنبال این است که افغانستان را اسلامی کند. اما داعش جهانی فکر می‌کند و معتقد است که باید خلافت را در سطح دنیای اسلام بازسازی کند.

این کارشناس ارشد مسائل افغانستان ادامه داد: مسئله دیگر این است که طالبان بعد از اینکه مناطقی را تحت کنترل خود درآوردند، نمی‌خواهد گروه دیگری بر مناطق تحت کنترلش مسلط شود. در حالیکه داعش در نظر دارد دو منطقه را تحت کنترل بگیرد و خلافت اعلام کند؛ یکی منطقه ننگرهار در شرق و دیگری منطقه بدخشان در شمال.

وی خاطرنشان کرد: طبیعتاً طالبان اجازه چنین کاری را به داعش نمی‌دهند و بحثشان این است که ما حکومت را به دست گرفتیم و شما نباید منطقه‌ای را از کنترل ما خارج کنید. پس براین اساس طالبان و داعش درگیر هستند.

ملازهی در پایان با تاکید براینکه به نظر می‌رسد که افغانستان به طرف یک بحران جدی‌تر می‌رود، اظهار داشت: طالبان نمی‌توانند این بحران را به سادگی کنترل کنند، مگر اینکه دولتی به وجود بیاید که با پشتوانه همه اقوام و جریانات سیاسی و حزبی روبه‌رو شود و یک آشتی ملی شکل بگیرد که در آن صورت ممکن است خود مردم بتوانند اوضاع را کنترل کنند.