تقویم تاریخ؛ از روز حافظ تا کشف قاره آمریکا

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (بیستم مهر) به شرح زیر است:

روز بزرگداشت حافظ

امروز، بیستم مهر ماه، در تقویم ایرانی روز بزرگداشت خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی شاعر پرآوازه ایران است. وی در حدود سال ۷۲۷ هجری شمسی در شیراز ـ از شهر‌های جنوبی ایران ـ متولد شد. حافظ، تفسیر قرآن، حکمت و ادبیات عرب را به خوبی می‌دانست و از آنجا که قرآن را با چند قرائت از حفظ داشت، به حافظ شهرت یافت. وی عارفی بزرگ، حکیمی متفکر و ادیبی زبردست بود که با استفاده از استعداد سرشار خود، اشعاری جاودانه سروده است. حافظ با الهام از تعالیم اسلامی و مفاهیم قرآنی و به کارگیری استعارات و کنایات منحصر به فرد، ناب‌ترین غزل‌های تاریخ ادبیات ایران را سروده است. به همین دلیل، آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در کنگره ششصدمین سال وفات حافظ، بزرگداشت حافظ را بزرگداشت فرهنگ اسلامی و ایرانی و اندیشه ناب دانست و وی را درخشانترین ستاره فرهنگ ایران نامید. تاکنون شرح‌های گوناگونی بر دیوان حافظ نگاشته اند و این دیوان به زبان‌های متعدد ترجمه شده است. خواجه حافظ شیرازی درسال ۷۹۲ هجری شمسی وفات یافت.

امضای توافق ننگین گلستان میان ایران و روسیه

۲۰۸ سال پیش در چنین روزی بیستم مهر سال ۱۱۹۲ هجری شمسی قرارداد ننگین "گلستان" میان ایران و روسیه در پی شکست ایران از روسیه امضاء شد. این قرارداد پس از پایان دوره اول جنگ‌های ایران و روس که ده سال به طول انجامید و با دخالت دولت انگلستان، میان دو کشور به امضاء رسید. به موجب این قرارداد، تمامی شهر‌هایی که تا آن تاریخ به تصرف روسیه در آمده بود، جزو خاک روسیه باقی ماند و مالکیت روسیه بر شهر‌های قره باغ، باکو، دربند، لنکران و بخشی از تالش نیز پذیرفته شد. ایران نیز پذیرفت از همه دعاوی خود در مورد مناطق داغستان، گرجستان و ارمنستان چشم بپوشد. همچنین حق کشتیرانی در دریای خزر از ایران سلب گردید و در عوض، دولت روسیه تعهد سپرد که تنها نیابت سلطنت عباس میرزا ولیعهد را پذیرفته و به قدرت رسیدن او را تضمین کند. در این قرارداد، مرز‌های دو کشور دقیقاً معین نشد و همین نامعلوم بودن مرز‌های دو کشور و مقررات عهدنامه گلستان موجب شد که دولت ایران از این عهدنامه سربتابد و روسیه را به نیرنگ متهم سازد. این عوامل باعث شد که جنگ دوم ایران و روسیه در سال‌های بعد شکل گیرد و عهدنامه سیاه دیگری با نام ترکمانچای به ایران تحمیل شود.

افتتاح دارالفنون به همت امیرکبیر

۱۷۵ سال پیش در چنین روزی، پنجم ربیع الاول سال ۱۲۶۸ هجری قمری «دارالفنون»، اولین دانشگاه ایرانی به سبک نوین افتتاح شد. این مدرسه در آغاز دوران پادشاهی ناصر الدین شاه قاجار و به همت و پشتکار میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم با درایت وی، دایر شد. هدف از ایجاد این مدرسه، دستیابی به صنایع و علوم جدید در آن عصر بود. فعالیت فرهنگی مدرسه دارالفنون ابتدا در رشته‌های پیاده نظام، سواره نظام و سایر رشته‌های نظامی، طب و جراحی، معدن شناسی و داروسازی بود. این مدرسه طی سال‌های فعالیت خود، فارغ التحصیلانی داشت که تعدادی از آنان به مقام‌های بالای حکومتی دست یافتند. تاسیس این مرکز فرهنگی، نقطه عطفی در تاریخ آموزش ایران به شمار می‌رود.

کشف قاره آمریکا توسط اروپایی‌ها

۵۲۹ سال پیش در چنین روزی دوازدهم اکتبر سال ۱۴۹۲ میلادی قاره امریکا توسط "کریستف کلُمْبْ" (Christopher Columbus) مکتشف و دریانورد ایتالیایی کشف شد. در سوم اوت ۱۴۹۲ م کریستوفر کلُمبوس معروف به کریستف کلُمْبْ، سفر دریایی خود را به وسیله یک کشتی، از بندر پالوس اسپانیا آغاز کرد و به سمت اقیانوس اطلس حرکت نمود. کلمب برخلاف بسیاری از مردم زمان خود معتقد بود که زمین گرد است و اطمینان داشت که با سفر دریایی به سوی غرب می‌تواند راهی تازه را برای تجارت سودآور اروپاییان به خاور دور پیدا کند. او نمی‌دانست و نمی‌توانست هم بداند که دو قاره بزرگ امریکای شمالی و جنوبی در سر راه او قرار گرفته‌اند؛ لذا هنگامی که در دوازدهم اکتبر ۱۴۹۲ م پس از هفتاد روز دریانوردی، از دور خشکی‌های مربوط به قاره امریکا را دید، تصور کرد که به خاک آسیا نزدیک شده است و لذا جزایری را که کشف کرده بود، هند غربی نام نهاد.

کودتا علیه نواز شریف در پاکستان

۲۲ سال پیش، در روز دوازدهم اکتبر سال ۱۹۹۹ میلادی ارتشبد «پرویز مشرف» (Mosharraf) رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان در کودتایی بدون خونریزی، محمد نواز شریف نخست وزیر وقت این کشور را برکنار کرد و قدرت را در دست گرفت. این کودتا یک روز بعد از آن انجام شد که ارتشبد مشرف توسط نواز شریف، برکنار شده بود. پرویز مشرف که ریاست جمهوری پاکستان را در دست گرفته بود، با تغییر برخی از مواد قانون اساسی و افزایش اختیارات ریاست جمهوری، به قدرت اصلی در پاکستان تبدیل شد، اما در اثر فشار‌های داخلی و خارجی، مشرف در نوامبر سال ۲۰۰۷ مجبور به کناره گیری از ریاست ستاد ارتش شد. با از سرگیری فعالیت احزاب مخالف و پیروزی آن‌ها در انتخابات، سرانجام پرویز مشرف در ژوئیه سال ۲۰۰۸ به طور کامل از قدرت کنار رفت.

روز ملی اسپانیا

دوازدهم اکتبر روز ملی در اسپانیا نامگذاری شده است. کشور اسپانیا با ۵۰۴/۷۸۲ کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی اروپا، در کنار اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه و در همسایگی کشور‌های پرتغال، آندورا و فرانسه واقع شده است.

اسپانیا از مناطقی است که از قدیم‌الایام، محل سکونت اقوام مختلفی بوده و در قرون قبل از میلاد، فینیقی‌ها و کارتاژ‌ها نیز در آن سکنی گزیدند. زمانی جزئی از امپراتوری روم بود و در قرن هفتم میلادی پذیرای لشکریان اسلام شد و از این زمان، دوره اسلامی تاریخ اسپانیا آغاز شد. دوره جدید اسپانیا با کشف قاره امریکا توسط کریستف کلمب در سال ۱۴۹۲ آغاز می‌شود. اسپانیا در طی قرون بعدی به امپراتوری وسیع و قدرت‌مندی تبدیل شد که در بسیاری از نقاط جهان مستعمره داشت. در قرن نوزدهم، این امپراتوری رو به انحطاط نهاد. تا بعد از جنگ جهانی اول حکومت سلطنتی در این کشور ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۹۳۱ جمهوری‌خواهان به پیروزی رسیدند. در سه دهه میانی قرن بیستم، حکومت دیکتاتوری ژنرال فرانکو در اسپانیا برقرار بود. حکومت اسپانیا، مشروطه سلطنتی با دو مجلس قانون‌گزاری است. دوازدهم اکتبر ۱۴۹۲ سال‌روز کشف امریکا توسط کریستف کلمب روز ملی اسپانیا نام گرفته است.