سوء استفاده از پازن‌های نر در فصل جفتگیری+فیلم

- دامپروری سنتی، همواره به عنوان یکی از اساسی‌ترین تهدیدات علیه حیات وحش به شمار رفته که بقای وحوش را از ابعاد مختلف، به چالش می‌کشد. از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش علوفه، انتقال بیماری‌های مهلکی مانند طاعون و تب برفکی از دام‌های اهلی به وحوش، تعارضات مرگ‌بار میان انسان و وحوش، کشتار گونه‌های متعدد جانوری به ویژه نوزادان آنها توسط سگ‌های گله، جفتگیری سگ‌ها با گرگ و تولد دورگه‌هایی درنده به نام گرگاس‌ به عنوان اصلی‌ترین مخاطرات دامپروری سنتی برای حیات وحش شناخته می‌شوند.

اما اخیرا شاهد جلوه‌ای سودجویانه از این مخاطرات هستیم: هدایت دام‌های اهلی ماده به سوی زیستگاه‌های وحوش در فصل جفتگیری.

در ادامه، فیلمی از بزهای اهلی صالح‌آباد بستک واقع در استان هرمزگان را مشاهده می‌کنید که به سوی زیستگاه‌های پازن هدایت شده‌اند تا بخشی از سهم طبیعت منطقه از نسل جدید این گونه را برای سودجویان به ارمغان ببرند. اقدامی که سبب می‌شود برخی از کل‌ها به جای جفتگیری با بزهای وحشی در ارتفاعات، در پایین‌دست با بزهای اهلی جفتگیری کنند. بزهای اهلی باردار، پس از بازگشتن نزد دامدار، بزغاله‌هایی دورگه شبیه به کل و بزهای وحشی به دنیا می‌آورند که با قیمتی به مراتب بیشتر از بزغاله‌های عادی معامله می‌شوند.

حاصل جفتگیری‌ بزهای اهلی با کل‌ها، کاهش شانس جفتگیری بزهای وحشی و کاهش موالید در نسل بعدی است. به علاوه در صورتی که بزهای اهلی باردار در طبیعت بمانند با زایمان بزغاله‌های هیبرید سبب از بین رفتن خلوص ژنتیکی در گله خواهند شد.

پازن، زیرگونه‌ای از گونه بز کوهی است. پاژن‌‌ها در بالا‌رفتن از صخره‌های صعب‌العبور مهارت شگفت‌انگیزی دارند. به همین سبب، به آن‌ها سلطان صخره‌ها نام داده‌اند. پازن‌های نر، که کَل نامیده می‌شوند، شاخ‌های بلند شمشیر مانند و ریش‌سیاه رنگ دارند. پازن‌ها در مناطق کوهستانی و صخره‌ای (تا ارتفاعات ۴ هزار متری) زندگی می‌کنند. آن‌ها در پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، ترکیه، یونان و قفقاز دیده می‌شوند و در ایران، در تمام نقاط به جز مناطق کویری مرکزی پراکنده اند. هنگام پریدن و بالا‌رفتن پازن‌ها از صخره‌ها، با برخورد پاهایشان به هم و به صخره‌ها، صدا ایجاد می‌شود. به همین سبب، به آن‌ها پازَن می‌گویند. کل‌ها و بز‌ها از اجداد بز‌های اهلی هستند و می‌توانند با آن‌ها جفت‌گیری کنند. اما تفاوت‌های مشخصی مانند شاخ‌های بلند و شمشیر مانند، آن‌ها را از بز‌های اهلی جدا می‌کند.