کلاف پیچیده جذب نیروی انسانی در آموزش و پرورش / چرا سرباز معلم‌ها استخدام نمی‌شوند؟

- ایسکانیوز نوشت: دو سال تدریس می‌کنند، در دانشگاه فرهنگیان دوره‌های آموزشی را می‌گذرانند، گزینش می‌شوند و در مناطق محروم در قامت یک معلم فعالیت می‌کنند، اما بعد از آن رها شده و از نظام آموزشی کشور حذف می‌شوند؛ این نیرو‌های موقت و آموزش دیده سرباز معلم‌ها هستند که با حقوق ناچیز و بدون هیچ ارزش افزوده‌ای دو سال به نظام آموزشی کشور کمک می‌کنند.

مصافت طولانی، کار زیاد و درآمد کم

بیشترشان تحصیل کرده‌های دانشگاهی و از خانواده فرهنگیان هستند و انتخاب کرده‌اند که با آموزش و کمک به دانش‌آموزان مناطق محروم به کشورشان خدمت کنند. آن‌ها معمولا ناچارند که هر روز مصافت‌های طولانی تا رسیدن به منطقه مورد نظر را طی کنند و تفاوتی هم میان کاری که انجام می‌دهند با کار معلمان رسمی وجود ندارد و دقیقا مطابق همان اصول آموزش و پرورش کار می‌کنند. حقوقی هم که دریافت می‌کنند به اندازه‌ای زحمتی که می‌کشند نیست، معمولا بین ۴۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان حقوق می‌گیرند که حتی کفاف حداقل‌های زندگی‌اشان را هم نمی‌دهد و مجبورند که آخر هفته‌ها به کار دیگری مشغول شوند.

دوری مصافت و حقوق ناچیز تنها بخشی از مشکلات آن‌ها است و نگاه تبعیض آمیزی که برخی مدیران مدارس و معلمان رسمی به سرباز معلم‌ها دارند هم آن‌ها را آزار می‌دهد. نفس کار یک سرباز معلم تفاوتی با کرا معلم رسمی ندارد و هر دو به یک شیوه در آموزش و پرورش مشغول به کار هستند، اما معمولا نگاه تحقیرآمیز نسبت به سرباز معلم‌ها وجود دارد.

نگاه تحقیرآمیز به سرباز معلم‌ها

برخی از آن‌ها هم گلایه می‌کنند که چرا تصور بر این است که ما بار علمی مناسبی نداریم؟ این درحالی است که یک سرباز معلم دوره‌های متعدد می‌گذراند و برای تدریس آماده می‌شود، در واقع فن معلمی می‌آموزد؛ شاید یک سرباز معلم به اندازه معلم باسابقه بار علمی نداشته باشد و برخی هم در این میان پیدا شوند که در کار خود کوتاهی کنند، اما بیشترشان از جان و دل مایه می‌گذارند. کماینکه در دوران کرونا و قرنطینه هم دانش‌آموزان را رها نکرده و مانند دیگر معلمان به صورت مجازی و حضوری فعالیت کردند.

ضعف دیگر مربوط به این است که معمولا منطقه خدمت سرباز معلم‌ها را بر اساس نیاز مناطق مختلف به معلم مشخص می‌کنند و در این میان به رشته تحصیلی آن سرباز معلم توجهی نمی‌شود، درحالی که برای مثال یک مهندس برق که حالا سرباز معلم است شاید در یک هنرستان و رشته الکترونیک مفیدتر باشد تا به عنوان معلم ادبیات.

بیکاری بعد از دوسال تدریس

علاوه بر این موارد با توجه به اینکه آموزش و پرورش با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه است، می‌تواند از میان سرباز معلم‌ها که دوره دیده، تدریس کرده و گزینش شده‌اند و در این کار مستعد هستند، کمبود نیروی خود را جبران کند تا هم نیرویی استخدام شود که دو سال سابقه تدریس مستقیم دارد و هم سرباز معلم‌ها بعد از اتمام دوره خدمت خود بیکار نشده و مجبور نباشند که از صفر شروع کنند.

طرح‌های روی زمین مانده

چند سالی است که طرحی تحت عنوان تبدیل وضعیت معلمان مطرح شده که بر اساس آن با توجه به همکاری، کسب تجربه و مهارت کافی این گروه‌ها در مدارس مناطق محروم و صعب العبور کشور که با تعلق کم‌ترین مزایا و عدم امنیت شغلی همراه بوده است و همچنین در جهت رفع کمبود نیروی انسانی در وزارت آموزش و پرورش، استخدام گروه‌های ذیل در راستای بسط عدالت است و این گروه‌ها شامل معلمین حق التدریس، مربیان پیش دبستانی غیردولتی، نیرو‌های دارای کد پرسنلی و دوره دیده در دانشگاه فرهنگیان، معلمین مدارس زیر نُرم، نیرو‌های خرید خدمات (برون سپار در هنرستان‌ها)، آموزش دهندگان نهضت سوادآموزی و نیرو‌های خرید خدمات آموزشی می‌شوند.

مجلس و کمیسیون آموزش معتقد است که باید سرباز معلم‌ها را براساس ماده ۲۸ یعنی با گرفتن آزمون عمومی استخدام کرد و علیرضا منادی رییس کمیسیون مجلس در این باره می‌گوید: بعد از سال ۹۱ عده‌ای از سربازمعلمان، خرید خدمتی‌ها و تعداد کمی از حق التدریس‌ها وجود دارند و تلاش می‌کنیم بخشی از این‌ها برای آخرین بار براساس ماده ۲۸ قانون دانشگاه فرهنگیان به سمتی بروند که بخشی از آن‌ها و نه همه از طریق آزمون به دانشگاه فرهنگیان بیایند و آموزش ببینند و باید کم کم این مسئله را به صفر برسانیم. در ۴۰ سال پس از انقلاب اکثر جذب نیرو‌ها در آموزش و پرورش بدین شکل بود و باید به تدریج افول پیدا کند و امیدواریم آموزش و پرورش نیز نیروی جدیدی به این شیوه نگیرد تا بتوانیم یک جایی این مسئله را فیصله دهیم.

این درحالی است که سرباز معلم‌ها می‌گویند که ما دو سال تدریس کرده‌ایم و اگر قرار است آزمونی گرفته شود باید آزمون داخلی باشد نه براساس ماده ۲۸، سرباز معلم‌ها بر این باورند که آموزش و پرورش در استخدام نیرو‌های جدید باید این نکته را درنظر داشته باشد که نیرویی که استخدام می‌شود آموزش دیده بوده و سابقه کار داشته باشد و این ویژگی‌ها در سرباز معلم‌ها وجود دارد. تامین نیروی انسانی موضوع پیچیده و مشکلی است که آموزش و پرورش سال‌ها با آن درگیر است و تاکنون تکلیف نهایی در مورد طرح‌های پیشنهادی برای جبران این کمبود‌ها مشخص نشده است و به نظر می‌رسد که آموزش و پرورش بیش از آنکه به دنبال جذب نیروی جدید باشد به دنبال بازگرداندن بازنشسته‌ها به کار است که طبیعتا این شیوه و عدم تمایل به جذب نیرو‌های جوان و خلاق این وزارت‌خانه را با مشکلات دیگری مواجه خواهد کرد.