شمارش معکوس از سرگیری آموزش حضوری دانشگاه‌ها از چه زمانی آغاز می‌شود؟
- باشگاه خبرنگاران نوشت: حدود ۴ ترمی از آموزش‌های مجازی می‌گذرد و دانشگاه‌ها همواره تلاش خود را در بهتر برگزار کردن آن‌ها کرده اند.
با وجود اینکه خیلی از دانشجویان و استادان نسبت به نحوه آموزش‌های مجازی و اختلالات موجود در آن‌ها گلایه‌مند بوده اند، اما چاره‌ای جز ادامه دادن این نوع از آموزش‌ها وجود ندارد.
جامعه دانشگاهی معتقد است که آموزش‌های مجازی می‌توانند بخشی از دروس را پوشش دهند، اما نه اینکه تمامی مباحث تدریس شده واحد‌های آموزشی به شیوه غیر الکترونیکی باشند.
وزارت خانه‌های علوم و بهداشت در تلاش هستند تا برای رهایی از چالش‌های آموزش مجازی مانند: قطعی اینترنت، قطعی برق، اختلال در سامانه و ... هر چه سریع‌تر واکسیناسیون جامعه دانشگاهی را به اتمام برسانند تا دانشجویان همانند ترم‌های قبل از کرونا مجدد پشت صندلی‌های دانشگاه و آموزش‌های چهره به چهره با یک دیگر باشند.
آموزش‌های حضوری بعد از تزریق دو دوز واکسن کرونا
علی خاکی صدیق معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری زمان برگزاری کلاس‌های حضوری را بعد از تزریق دو دوز واکسن دانشجویان اعلام کرد و گفت: دانشگاه‌ها احتمالا اواسط یا اواخر ترم جاری بازگشایی می‌شوند.
او درباره زمان بازگشایی دانشگاه‌ها اظهار کرد: بازگشایی دانشگاه‌ها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تابع سیاست کلی ستاد ملی مبارزه با کروناست و برای عملیاتی شدن آمورش حضوری، تابع این است که واکسیناسیون دو دوز دانشجویان، هیئت علمی و کارکنان به صورت کامل انجام شود.
خاکی تصریح کرد: در حال حاضر واکسیناسیون دو دوز اکثر قریب به اتفاق اعضای هیئت علمی و کارکنان انجام شده، زیرا دانشگاه‌ها واکسیناسیون را از مرداد شروع کرده‌اند، در حالی که واکسیناسیون دانشجویان هنوز تکمیل نشده و تا زمانی که دوز دوم واکسیناسیون تکمیل نشود بازگشایی کلاس‌ها به صورت حضوری فعلا در دستور کار نیست و همان آموزش الکترونیکی را خواهیم داشت.
او در پاسخ به این سوال که شروع حضوری کلاس‌ها از آبان یا آذر چقدر محتمل است؟ گفت: این موضوع برای شرایط خاصی است، به عنوان مثال برخی دانشگاه‌ها یا موسسه‌های آموزش عالی عمدتا از دانشجویان بومی تشکیل شده که هم کارگاه و آزمایشگاه دارند و هم نیازی به خدماتی مثل خوابگاه و سلف سرویس ندارند که بخواهد مشکل ایجاد شود، در این حالت می‌توانند با تصویب ستاد کرونا در آن منطقه، کلاس حضوری برگزار کنند.
معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: اگر قرار باشد همین رویه نیز محقق شود احتمالا برای اواسط و اواخر ترم است و در کل قاعده کلی آموزش الکترونیکی است.
او در واکنش به مدیریت دانشجویانی که قرار است با آموزش حضوری از شهر‌های مختلف به تهران بیایند، گفت: یکی از دغدغه‌های اصلی از سرگیری آموزش حضوری در دانشگاه‌هایی که بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد دانشجویانشان غیربومی هستند، مسئله سکونت در خوابگاه‌ها و بحث خدمات رفاهی است.
خاکی صدیق اشاره کرد: طبیعتا با توجه به شرایط شکننده‌ای که بیماری کرونا و شیوع آن در کشور دارد، اینکه بتوانیم به صورت صددرصد همه دانشجویان را به دانشگاه بیاوریم و به آن‌ها آموزش حضوری بدهیم فعلا کمی بعید است، لذا این اقدام به صورت برنامه ریزی شده توسط دانشگاه‌ها انجام خواهد شد.
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: دانشگاه‌ها شرایط متفاوتی دارند، زیرا امکانات خوابگاهی، امکانات غذاخوری و رفاهی آن‌ها با هم فرق می‌کند. در دانشگاه‌ها درصد دانشجویان بومی و غیربومی، ترکیب دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با هم متفاوت است، از این رو کلاس‌ها با جمعیت بیشتر و کمتر مواجه است، به همین علت نیازمند برنامه ریزی در داخل خود دانشگاه‌ها برای این موضوع هستیم.
او اضافه کرد: برنامه‌ریزی از جهت اینکه با چه کلاسی، آموزش حضوری شروع شود و چند درصد از دانشجویان را می‌توان برای آموزش حضوری پوشش داد، در هر دانشگاهی متفاوت است. نکته کلیدی این برنامه ریزی‌ها حفظ سلامت دانشجویان، کارکنان و استادان دانشگاه‌هاست.
خاکی صدیق در پاسخ به این سوال که حدود ۱۷ ماه از شیوع کرونا می‌گذرد، در این مدت دانشجویان کاردانی و کارشناسی ارشد که دو سال دوره آموزشی دارند، چه میزان آموزش مطلوب را کسب کردند؟ گفت: تا کنون که آموزش‌ها الکترونیکی بوده، ولی کلاس حضوری برای برخی کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها به صورت محدود در برخی از دانشگاه‌ها برگزار شده است.
معاون وزیر علوم گفت: در تابستان ۱۳۹۹ یک سری دوره‌های حضوری برای کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها داشتیم و دانشجویان کاردانی اگر کارگاه یا آزمایشگاه داشته باشند، ممکن است این دوره‌ها را حضوری شرکت کرده باشند، اما برای درس‌های نظری کلاس حضوری نداشتیم و به صورت الکترونیکی آموزش دیدند. قطعا این یک مشکل بوده و به این موضوع اذعان می‌کنیم، ولی نمی‌توانستیم بگوییم دانشجویان کاردانی با وجود شرایط کرونا در دانشگاه حضور یابند.
او توضیح داد: طبق برنامه ریزی که هر دانشگاه دارد؛ دانشجویان کارشناسی ارشد سال ۱۳۹۸ که دانشگاه‌ها را ندیدند و همین طور دانشجویان کاردانی در اولویت حضور خواهند بود. واقعا راه دومی وجود نداشته مگر این که بگوییم علی رغم تمام مخاطرات حضور، دانشجویان کاردانی حتما حضور پیدا می‌کردند که این سیاست وزارت علوم نبود.
باید انتظار افت تحصیلی دانشجویان را در دوران کرونا داشته باشیم
خاکی صدیق در پاسخ به این سوال که آیا گزارش افت تحصیلی از دانشجویان کاردانی و کارشناسی ارشد ورودی ۹۸ دارید؟ گفت: وقتی آموزش مجازی جایگزین آموزش حضوری می‌شود، در حالی که زیرساخت‌ها به صورت کامل آماده نیست، باید انتظار افت را داشته باشید و قطعا این افت تحصیلی وجود دارد.
معاون آموزشی وزارت علوم تاکید کرد: در کشور ما و سایر کشور‌های دنیا حتی در بهترین دانشگاه‌های جهان به این خاطر افت آموزش وجود داشته است، کسی نمی‌تواند این را کتمان کند و یک امر بدیهی است که راه حلش اصلا راه حل ساده‌ای نیست. وقتی سلامت دانشجویان و استادان از اولویت برخوردار است طبیعتا این خط قرمز هم برای آموزش حضوری وجود خواهد داشت، لذا باید درصدی از افت در آموزش را بپذیریم.
خاکی صدیق گفت: کاری که در ستاد وزارت علوم انجام شده، این است که ما در سه نوبت ارزیابی و نظرسنجی راجع به آموزش الکترونیکی از دانشجویان و استادان را داشتیم. ارزیابی‌های کلان ما نشان می‌دهد وضعیت آموزش الکترونیکی در سطح کشور به صورت کلی رشد مثبت داشته است.
او درباره آمار ارزیابی آموزش مجازی گفت: رضایتمندی از آموزش الکترونیکی در بهار ۱۳۹۹ تا سال ۱۴۰۰ خیلی با هم متفاوت بود، به این دلیل که همه دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ زیرساخت‌های نسبتا قابل قبولی داشتند. همچنین اعضای هیئت علمی با ابزار‌های آموزشی آشنا شده و کارشناس‌های خوبی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تربیت شدند.
معاون آموزشی وزارت علوم گفت: طبیعتا تا آموزش مطلوب خیلی فاصله داریم، ما زمان زیادی برای این که روی آموزش الکترونیکی کار کنیم نداشتیم، اما این نقیصه در سال‌های آینده برطرف خواهد شد. اگر آموزش الکترونیکی در کنار آموزش حضوری داشته باشیم و تقویتش کنیم، ترم به ترم بر کیفیت آموزش الکترونیکی افزوده می‌شود.
رشته‌های علوم انسانی نباید به صورت مجازی آموزش داده شوند
رضا مهدی معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور درباره رضایت جامعه دانشگاهی از آموزش‌های مجازی اظهار کرد: دو الی سه دهه‌ای می‌شود که برخی از دانشگاه‌ها در دنیا به ارائه آموزش‌های مجازی می‌پردازند.
او افزود: رسالت اولیه دانشگاه پیام نور آموزش‌های مجازی و در نهایت امتحانات پایان ترم بود، اما حضوری بودن آموزش‌ها بولد کرد. ادامه یافتن آموزش‌های مجازی حتی در دوران پسا کرونا بستگی به رسالت هر دانشگاه و تعریف آموزش از همان دانشگاه دارد.
مهدی تصریح کرد: تمامی مطالب برخی از دانشگاه‌ها ممکن است به صورت غیر حضوری ادامه پیدا کند، ولی یکی از بهترین تجربه‌های خوب دنیا این بوده که به سمت آموزش‌های ترکیبی یعنی حضوری و مجازی سوق پیدا کند.
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور ادامه داد: آموزش‌های مجازی باعث کاهش هزینه دانشگاه، هزینه دانشجو و هزینه استادان می‌شود و به اینصورت جامعه دانشگاهی می‌تواند در هر زمان و مکانی که تمایل داشت در جلسات و کلاس‌های دانشگاهی شرکت کند.
مهدی گفت: بخشی از دروس مانند: کارگاه ها، صنایع دستی، کارگاه‌ها و آزمایش‌ها نیازمند حضور دانشجو در سر کلاس درس بوده و مجازی بودن آن‌ها اهمیت ندارد.
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور اضافه کرد: بخشی از مطالب دروس علوم انسانی باید حتما حضوری برگزار شوند؛ چرا که مجازی بودن آن‌ها امکان پذیر نیست و دانشجویان و استادان باید حتما به صورت چهره به چهره و حضوری و چالشی برای درک مطالب بیشتر با یک دیگر تمایل داشته باشند.
مهدی بیان کرد: آموزش‌های مجازی در رشته‌های علوم انسانی فرصت مباحث چالشی را از استادان و دانشجویان می‌گیرد؛ بنابراین آموزش‌های ترکیبی یعنی حضوری و مجازی در این زمینه الزامی است.
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور افزود: آموزش‌های آنلاین و آفلاین و معرفی کتاب‌ها و جزوه‌ها هم برای شناخت بیشتر استادان و دانشجویان از مباحث کتاب امری لازم و ضروری است. مجازی تنها یک شکل نبوده و با روش‌های گوناگون و نوین می‌توان آموزش دانشجویان را ارتقا داد.
مهدی اضافه کرد: تجربه دنیا نشان می‌دهد که دانشگاه‌ها و مدارس بخشی از مطالب دروس خود را باید به صورت حضوری، آموزشی و ترکیبی برگزار کنند و درصد هرکدام از آن‌ها برای نوع آموزش‌های ارائه شده باید از سوی مدیران آموزشی تعیین شود.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور افزود: مرکز IT دانشگاه ما بیش از ۳۰ آزمایشگاه مجازی راه اندازی کرده که این روش کمک زیادی به پیشبرد دروس عملی می‌کند، اما در هر صورت برگزاری کلاس‌های حضوری در اولویت دانشگاه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
مهدی تصریح کرد: اگر استادان ترجیح دهند که دانشجویان نیازمند حضور در کلاس‌ها هستند، باید زمینه حضور آن‌ها در کلاس‌های درس فراهم شوند.