تاثیر ۲۰ سال اشغالگری آمریکا بر تشدید تولید مواد مخدر در افغانستان

– سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۲۴ هزار هکتار اعلام شد؛ یکی از بالاترین سطوح کشت خشخاش در افغانستان؛ کشت خشخاش در این کشور در ۲۰ سال اشغال آن توسط آمریکا به شکل قابل توجهی رشد یافت.

 

به گزارش «کانورسیشن، سی ان ان و بروکینگز»، اگرچه کشت خشخاش و تولید مواد مخدر در افغانستان، پدیده جدیدی نیست، اما موضوعی است که رشد قابل توجهی پس از سال ۲۰۰۱ داشت.

 

در سال ۲۰۱۷، رکوردی بی سابقه از عواید ناشی از فروش مواد مخدر در افغانستان دستکم در دوره پس از جنگ جهانی دوم به ثبت رسید.

 

کشت خشخاش در افغانستان در دهه ۱۹۸۰ به دلیل ویرانی‌های ناشی از مداخله نظامی اتحاد جماهیر شوروی و بحران اقتصادی رشد قابل توجهی یافت.

 

این رشد به دلایل مشابه و با وجود اعلام ممنوعیت کشت خشخاش توسط طالبان در دهه ۱۹۹۰ نیز ادامه یافت.

 

اما کشت خشخاش و تولید مواد مخدر در افغانستان از سال ۲۰۰۱، سال حمله آمریکا به این کشور به بهانه مبارزه با تروریسم، وارد مرحله جدیدی شد.

 

عوامل ساختاری متعددی در شکل گیری اقتصاد مواد مخدر در افغانستان نقش دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به ناامنی، نبود قدرت مرکزی و نبود جایگزین‌های اقتصادی اشاره کرد.

 

اما یکی از مهم‌ترین عوامل رشد این بحران در افغانستان، حضور آمریکا در این کشور در ۲۰ سال گذشته بوده است؛ آمریکا از راه‌های مختلف در تشدید این بحران نقش داشته است.

 

ارتش آمریکا مدعی بود که در صورت مبارزه در مسیر نابودی خشخاش نمی‌تواند اطلاعاتی درباره القاعده به دست بیاورد؛ ضمن اینکه جنگ سالاران افغانستانی که با آمریکا همکاری داشتند، به اقتصاد مواد مخدر وابسته بودند.

 

در عین حال، هماهنگ کننده حمله نیرو‌های زمینی آمریکا به افغانستان، در سال ۲۰۰۲ اعلام کرده بود که ما نیروی مبارزه با مواد مخدر نیستیم و این مأموریت ما نیست؛ این اظهارات، پیامی آشکار مبنی بر عدم مداخله آمریکا در کشت و تولید مواد مخدر بود.

 

دولت «باراک اوباما»، رئیس جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۰۹، ضمن لغو سیاست مخالفت ادعایی با کشت خشخاش در افغانستان که با ادعای وابستگی کشاورزان افغانستانی به اقتصاد مواد مخدر صورت گرفت، از ارائه استراتژی جایگزین خودداری کرد.

 

آمریکا حتی در توافق نامه «دوحه»، با طالبان در فوریه ۲۰۲۰ نیز متعهد شد که از بمباران مزارع، آزمایشگاه‌ها و کامیون‌های حمل مواد مخدر خودداری کند؛ این در حالی است که آمریکا در سال‌های اشغال افغانستان سبب تشدید ناامنی و فقر در افغانستان و تسهیل کشت و تجارت مواد مخدر در این کشور شده بود.

وعده‌های بین المللی در مورد مبارزه با کشت خشخاش و تولید مواد مخدر در افغانستان، در پی حمله ائتلاف ضد تروریسم به این کشور، بی نتیجه ماند.

 

انگلیس، کشوری که در این ائتلاف مسئول مبارزه با مواد مخدر در افغانستان بود، یک سال پس از اعلام برنامه ریشه کنی کشت خشخاش در سال ۲۰۰۲، به بهانه‌هایی مانند فساد و گستردگی کشت خشخاش این برنامه را لغو کرد.

 

در واقع باید گفت که سیاست‌های ادعایی آمریکا و متحدانش در جنگ علیه افغانستان مبنی بر منع کشت خشخاش تنها تبلیغاتی بودند که نه سیستم‌های ساختاری خشخاش و نه اقتصاد و جنایت سازمان یافته مواد مخدر را تغییر ندادند.

 

نکته مهم پایانی این که، در هیچ کجای جهان، ریشه کنی کشت و تولید مواد مخدر در چارچوب جنگ موثر و ماندگار نبود و صلح و امنیت پیش شرط اجتناب ناپذیر اقدام‌های موفقیت آمیز بوده‎اند.