سالمندان ۳ برابر بیشتر از بقیه گروه‌های سنی بستری می‌شوند
- بنا بر اعلام روابط عمومی نظام پرستاری علی دادگری گفت: تغییرات رخ داده در سطح بین المللی ناشی از پیشرفت‌های روز افزون دنیا در زمینه دیجیتال و به دنبال آن رخداد پاندمی کووید ۱۹ باعث شکل گیری انقلاب صنعتی چهارم تحت عنوان عصر دیجیتال شد.
وی گفت: پیشرفت‌های دیجیتال دستیابی به اهداف توسعه پایدار را میسرتر کرده است. با وجود این سالمندان در بسیاری از کشور‌های دنیا به ویژه در کشور‌های در حال توسعه تا حدود زیادی از دسترسی به فناوری‌های تکنولوژیک محروم هستند.
عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری شاهرود ادامه داد: تحولات چند سال اخیر به دلیل پاندمی بیماری کووید-۱۹ سیستم‌های متعددی از جمله سیستم‌های آموزشی، حمایتی و مراقبتی را تحت تأثیر قرار داده است و سالمندان به عنوان یکی از ارکان اساسی جامعه بیشترین تاثیر را از این تغییرات پذیرفتند.
وی گفت: سالمندان به عنوان استفاده کنندگان خدمات بهداشتی و درمانی تقریباً سه برابر بیش از سایر گروه‌های سنی از خدمات بهداشتی درمانی استفاده می‌کنند و طول مدت بستری حدود دو برابر سایر گروه‌های سنی در بیمارستان دارند.
دادگری افزود: با توجه به آنکه سالمندان یکی از سریع الرشدترین گروه‌های سنی در همه جوامع در دنیا هستند مشخص شده است که از سال ۲۰۲۰ به بعد برای اولین بار در طول تاریخ بشریت تعداد سالمندان دنیا از تعداد کودکان زیر ۵ سال فزونی یافته است. به همین دلیل مراقبت و حمایت از سالمندان به عنوان یکی از پر مراجعه‌ترین گروه‌های سنی به خدمات بهداشتی و سلامت موضوع مهمی در پرستاری است. پرستاران در حوزه‌های سلامت جامعه آموزش دهندگان سلامت عمومی جامعه، مشاوره دهندگان تخصصی سلامت به جامعه، مراقبان تخصصی سلامت در جامعه و گروه حرفه‌ای حمایت طلب در مورد همه اقشار سنی از جمله سالمندان است.
عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری شاهرود گفت: شاید تصور عمومی آن باشد که سالمند در بیمارستان یا سرای سالمندان بستری می‌شوند، اما دیدگاه علمی پرستاری امروز می‌گوید که سالمندان افراد سالم جامعه هستند و بنابر توصیه‌ها راهبرد‌های سازمان بهداشت جهانی، سالمندی سالم، سالمندی موفق و به ویژه سالمندی همراه با شادکامی و بهروزی از جمله اهداف قابل دسترسی برای سالمندان جامعه است. به همین دلیل پرستاری امروز، سالمند را فردی ناتوان و بیمار تلقی نمی‌کند، بلکه عنصری فعال با نقشی مهم برای مشارکت، فعالیت‌های اجتماعی و زیستی در جامعه می‌داند.
دادگری افزود: با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص تکریم سالمندان در سیاست‌های ابلاغی جمعیتی، در بند ۷ تحت عنوان «فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت و نگهداری آن‌ها در خانواده پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره مندی از تجارب و توانمندی سالمندان در عرصه‌های مناسب» دستور داده شده است.
وی ادامه داد: در همین یک بند موضوعات بسیار روزآمد برای سالمندان مطرح شده است. موضوع ویژه تکریم و احترام سالمند و زندگی در کنار خانواده از مهمترین اولویت هاست. علاوه بر این، بنا بر توصیه سازمان ملل متحد همه جوامع موظفند «سلامت»، «امنیت» و «مشارکت» را به عنوان سه رکن اساسی در برخورد با سالمندان جامعه تامین کنند.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شاهرود افزود: برای رسیدن به سلامت حداکثری در سالمندی در مدل بهداشتی سازمان بهداشت جهانی، توجه به مولفه‌های متعددی ذکر شده است از جمله رفاه اجتماعی، رفاه اقتصادی، برخورداری و دسترسی به خدمات سلامت در محیط امن خانه و خانواده. با توجه به این موارد پرستاران نقش ویژه‌ای در ارتباط با سالمندان چه در حوزه مراقبت‌های پرستاری اجتماعی و چه در حوزه مراقبت‌های پرستاری بالینی در موسسات برای سالمندان و بیمارستان دارند.
۳۰ درصد جمعیت ایران سالمند می‌شود
دادگری گفت: خوشبختانه از چندین سال پیش در دانشگاه‌های مختلف علوم پزشکی کشور تربیت نیروی انسانی تخصصی در «پرستاری سالمندی» آغاز شده است و وظیفه تربیت نیروی حرفه‌ای تخصصی کار با سالمندان را عهده دار هستند. اهمیت این موضوع جایی مشخص می‌شود که بدانیم بر اساس پیش بینی سازمان بهداشت جهانی در ۲۵ سال آینده نرخ جمعیت سالمندی در ایران به حدود ۳۰ درصد خواهد رسید و در صورتی که راهبرد‌های اساسی برای جایگزینی جمعیت جوان تا آن سال اتفاق نیفتد بیش از یک سوم افراد کشور در سنین سالمندی خواهند بود.
استادیار دانشکده پرستاری شاهرود از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی سالمندی جمعیت، یک موفقیت بهداشتی جهانی و در عین حال یک چالش بزرگ پیش روی جوامع است. از این رو برای مقابله با این چالش بشری توجه به موضوعات مربوط به سلامت آحاد جامعه از جمله سلامت سالمندان از طریق توجه به تربیت نیروی انسانی و به ویژه پرستاران اهمیت اساسی دارد.
وی ادامه داد: پرستاران سالمندی هم قادرند در حوزه ارائه خدمات سلامت جامعه و هم در حوزه ارائه خدمات بالینی در بیمارستان و موسسات نگهداری سالمندان ایفای نقش کنند.
علاوه بر این پرستاران در حوزه آموزش و مشاوره افراد جامعه آموزش دیده و تربیت شده اند. به یاد داشته باشیم که سلامت در جامعه از طریق توجه به یک حرفه به تنهایی محقق نخواهد شد و لازم است در کنار تربیت نیروی انسانی متخصص پرستاری در حوزه‌های هم راستا مانند تخصص طب سالمندی و رشته‌های وابسته نیز اقداماتی صورت گیرد.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شاهرود گفت: شایستگی‌های اصلی/مهارت‌های مورد نیاز برای پرستاری از سالمندان را می‌توان شامل مهارت در طراحی و اجرای برنامه‌های درمانی بیماری‌های حاد و مزمن؛ توانایی ارائه پشتیبانی، آموزش و مشاوره برای خانواده ها؛ درک نیاز‌های ویژه سالمندان و روند سالمندی؛ مهارت در هماهنگی مراقبت‌ها و اخذ مدرک کارشتاسی ارشد یا گذراندن دوره کوتاه مدت پرستاری سالمندی با تایید معاونت پرستاری و سازمان نظام پرستاری است.
دادگری افزود: هفته سالمندی بدین شکل برای سالمندان نامگذاری شده است سه شنبه ۶ مهر روز رسانه آگاهی‌بخشی مطالبه گری، روز چهارشنبه ۷ تیرماه آموزش و توانمندسازی، روز پنجشنبه ۸ تیر حمایت اجتماعی رفاهی و اقتصادی، روز جمعه ۹ تیر سرمایه و مشارکت اجتماعی خانواده و جامعه، روز شنبه ۱۰ مهر ماه مراقبت و سلامت جسمی روانی اجتماعی و معنوی، روز یکشنبه ۱۱ مهر قانونگذاری و سیاستگذاری و راهبری امور سالمندان و روز دوشنبه ۱۲ مهرماه روز محیط دوستدار سالمند نامگذاری شده است.
از سال ۱۹۹۰ سازمان ملل متحد روز نهم ماه مهر مصادف با اول اکتبر هر سال را به عنوان روز جهانی سالمند نامگذاری کرده است و هر سال یک موضوع در زمینه سلامت سالمندی به افتخار «شهروندان ارشد جامعه» را مطرح می‌کند. در سال ۲۰۲۱ عنوان سال سالمندی «برابری دیجیتال برای همه سنین» نامگذاری شده است.