دست آمریکا در برجام برای بازگشت تحریم ها باز است

به گزارش ، منوچهر متکی وزیر امورخارجه اسبق کشورمان در جمع اعضای شورای مرکزی کانون فارغ التحصیلان شبه قاره هند درباره ابعاد مختلف برجام سخن گفت.

برپایه این خبر متکی با اشاره به روند پرونده‌های جمهوری اسلامی در طول سال‌های گذشته گفت: موضوع هسته‌ای و مذاکراتی که به خصوص در دوسال گذشته صورت گرفت در عداد پرونده‌های خاص بعد از انقلاب اسلامی جای می‌گیرد.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم اجزاء پرونده هسته‌ای را با پرونده گروگانگیری سفارت آمریکا مقایسه کنیم شباهت‌هایی دارد تصریح کرد:‌ در این روند از یک سو ایران و از سوی دیگر آمریکا طرفین اصلی پرونده هستند و دیپلمات‌های کشورمان نیز در دوسال گذشته به خوبی درک کردند که در پرونده هسته‌ای نیز طرف اصلی آمریکاست و به همین جهت نیز بیشتر وقت مذاکره کنندگان کشورمان بیش از هر هیئت دیگری به مذاکره مستقیم با هیئت آمریکایی اختصاص یافت. البته باید توجه کرد که آمریکایی‌ها در این مذاکرات هربار مسائل جدیدی را مطرح کردند و در حقیقت بازی را در مقاطع مختلف بر هم زدند به همین جهت باید دقت مذاکره کنندگان کشورمان از هر جهت بیشتر می‌بود.

وزیر امور خارجه اسبق کشورمان با اشاره به تلاش تیم مذاکره کننده فعلی گفت: ما تلاش‌هایی که در دو سال گذشته توسط تیم مذاکره کننده کشورمان صورت گرفته را نباید فراموش کنیم چراکه این افراد مذاکرات سخت و فشرده‌ای را دنبال کرده‌اند. مجموعه مذاکره کنندگان کشورمان بیش از 100 سال تجربه دیپلماتیک تنها در کار بین‌المللی دارند و از نظر فنی و حقوقی و بین المللی اهلیت و تجربه لازم را برای مذاکره داشته‌اند. پس ما فراموش نمی کنیم کاری را که دوستان در سال‌های گذشته انجام دادند اما حتما آنها هم نباید فراموش کنند که اگر طرف مقابل و به خصوص آمریکایی‌ها به مذاکره، گفت‌وگو و گرفتن ژست توافق نهایی کردن مذاکرات تمکین کردند حاصل مقاومتی است که در کشور در بیش از یک دهه گذشته صورت گرفته است.

وی ادامه داد:‌ آنها باید بدانند که این مذاکرات حاصل شعار «انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست» و منطق شعار «انرژی هسته‌ای برای همه و سلاح هسته‌ای برای هیچ‌کس» بود. بنابر این اگر چنین مقاومتی صورت گرفت و غنی سازی توسط دانشمندان ما به سطح 20 درصد رسید حتما یکی از عوامل مهمی است که آنها متوجه شدند ما توانمندی این کار را داریم.

متکی به اشاره به اینکه نباید فراموش کنیم آرایش صحنه چگونه شکل گرفته است اضافه کرد: همانگونه که آنها می‌خواهند تحلیل و فکت شیت خودشان را از صحنه القا کنند و بگویند تحریم‌ها اثرگذار بوده است باید در این سوی قصه ابتدا خودمان واقعیت را درست بدانیم و سپس در دنیا مطرح و به آن افتخار کنیم. اگر زمینه برای حل و فصل موضوع در این مقطع فراهم شد و اراده سیاسی در طرف مقابل به وجود آمد مقدماتی این موضوع را محقق کرده است که شامل مقاومت و دستاوردهاست که هر دو در سایه هدایت‌های دقیق و هوشمندانه رهبری به دست آمده است.

وی تصریح کرد:‌ دوستان نباید فراموش کنند ما یک بار با نگاه خوش بینانه و اعتماد به طرف‌های مقابل تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای را به کشور تحمیل کردیم .البته به فرمایش رهبری که فرمودند اگر تعلیق را نمی‌پذیرفتیم نسل‌های آینده طلبکار می‌شدند که اگر تعلیق را می پذیرفتید مشکلات کشور حل می‌شد هم توجه داریم اما بیش از دوسال تعلیق تحقیرانه را پذیرفتیم که در اواخر آن بسیاری از دانشگاه‌ها و افراد علمی به سطوح آمده بودند و نتیجه اعتمادی بود که می خواستیم با تعلیق حق غنی سازی را دریافت کنیم و موفق نشدیم.

رئیس اسبق دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین تصریح کرد: در اواخر تیرماه 1384 اروپایی‌ها در بسته‌ای که به ما ارائه داشتند تنها حول محور کنارگذاشتن غنی سازی توسط ایران صحبت به میان آوردند. پس ما یک بار توسط این نگاه و رویکرد مذاکراتی به مسلخ رفتیم. این بار باید توجه داشته باشیم که داستان هنوز تمام نشده است. شاید صادقانه‌ترین و متواضعانه‌ترین برخورد را با برجام مقام معظم رهبری داشتند و به صراحت فرمودند در جاهایی کوتاه آمدیم و در جاهایی امتیاز دادیم.

وی با بیان اینکه  آقایان باید توجه داشته باشند در برخورد صادقانه با مردم باید همه ابعاد موضوع و واقعیت‌ها را برای مردم بازگو کنند تصریح کرد:‌ تمام کسانی که با ابتدایی‌ترین چارچوب‌های حقوقی و بین‌المللی آشنایی داشته باشند می‌دانند دست آمریکا برای بازگشت باز است و می‌تواند همه تحریم‌ها را با هر بهانه‌ای باز گرداند.

متکی ادامه داد: دوستان ما تنها استدلالشان در موضوع اعتماد به این حرف آمریکایی‌ها این است که از نظر آبرو برای آمریکا مناسب نیست که در سطح جهان از حرف خود بازگردند اما من به آنها می‌گویم که آمریکا در کدام موضوع بین‌المللی آبروی خودش را مبنا قرار داده است؟ آمریکایی‌ها همه جا نشان دادند اگر موضوعی با منافع شان سازگاری نداشته باشد هر کاری را مرتکب می شوند.

وی گفت:‌ دوستان انرژی اتمی به جای بهانه‌گیری و فرافکنی درباره راکتور اراک و توجیه و تفسیر باید واقعیت آشکار را بپذیرند که در یک برخورد مبتنی بر صداقت جمهوری اسلامی امتیاز بزرگی را درباره آب سنگین اراک واگذار کردند، چیزی که نقد است همین است که پذیرفته‌اند و آنچه بناست به سازی بشود وعده های نسیه است و بعدها شروط خاص خود را دارد.

وزیرخارجه دولت‌های نهم و دهم در ادامه تصریح کرد: جمهوری اسلامی اراده جدی مذاکرات و آمادگی رسیدن به یک توافق جامع الاطراف را به نمایش گذاشت اما باید از تاریخ هم درس عبرت گرفت چراکه ما مثلاً در ماجرای گروگان‌ها کلاه گشادی سرمان رفت ولی استدلال این بود که ما آن موقع کار را بلد نبودیم. اینکه یک صندوقی برای آمریکایی‌ها از سوی ایران تعبیه بشود که یک میلیارد دلار دائما در آن پول باشد و هر حکمی که صادر شد بدون اراده ایران از آن صندوق بردارند برخورد متوازن این بود که همین صندوق را آمریکایی‌ها هم بگذارند اما آمریکایی‌ها چنین کاری نکردند.

متکی در ادامه اظهار داشت: دوستان ما در تبلیغ برجام خیلی عجله نکنند. همانگونه که در ابتدای توافق ژنو نوعی ذوق زدگی وجود داشت که با موضع صریح رهبری هم مواجه شد باید بدانیم آنچه در برجام وجود دارد بخش‌های قابل توجهی از امتیاز دادن را تیم ایرانی انجام داده است و البته برخی امتیازها را هم به دست آورده اما زمان برای بررسی توازن امتیاز ها زود است. اما نکته مهم تر روح حاکم بر دیپلماسی این مذاکرات است. آمریکایی‌ها دقیقاً صحنه را در دست داشته‌اند یعنی تلاش کرده‌اند در این مدت جمهوری اسلامی را به عنوان BAD BOY به جهانیان معرفی کنند و القا کنند که تنها یک پرونده ما در آستانه حل شدن است و به ادعاهای شرارت و حقوق بشر و ... ادامه دهند این اصلاً با روح حاکم بر یک توافق بین‌المللی بعد از 12 سال همخوانی ندارد پس معلوم است به دنبال موضوع دیگری هستند.

نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های اول و هفتم گفت: برخی شعار این را دارند که «گر یار ناز کند تو نیاز کن» و لذا ما باید با آمریکایی‌ها همراهی کنیم. ما در دیپلماسی برجام به نظرم میدان را به غربی‌ها واگذار کردیم. اگر پرونده هسته ای و پرونده گروگان‌ها با هم شباهت هایی دارند تعامل و برخورد با آن هم باید شبیه به هم باشد. حضرت امام (ره) پرونده گروگان‌ها را پس از افتتاح مجلس اول به خانه ملت واگذار کردند .

وزیر خارجه اسبق کشورمان درخصوص موضوع ارسال برجام به مجلس افزود: این چه زمزمه‌ای بود که برخی دیپلمات‌هایی که باید از ورود به حوزه سیاست داخلی پرهیز کنند تاکید کردند که نیازی نیست پرونده به مجلس برود و مجلس می خواهد چه کار کند؟ برخی بنا دارند مجلس را به توپ ببندند. در منطقه ما دو بار در تاریخ این حادثه اتفاق افتاده است یکی در دوره محمدعلی شاه و دیگری در شوروی سابق که یلتسین دومای روسیه را به توپ بست. آقایان بنا دارند با جلوگیری از بررسی برجام در مجلس در جایگاه سومین کسانی باشند که مجلس را به توپ می بندند. این مشی و سیره امام و رهبری است که چنین پرونده های مهمی به دست نمایندگان ملت بررسی شود اما آقایان فقط صبر می کنند حضرت آقا اظهار نظر کنند . این امر کاملا بدیهی است. شما یک تعهد بسیار سنگینی دارید برای کشور ایجاد می کنید. شما یک حقوق مسلمی از کشور را دارید نیمه متوقف می کنید. از جمله در بندهای مرتبط با فردو، تعداد سانترفیوژها، بازگشت پذیری تحریم‌ها، آب سنگین اراک، بازرسی‌ها و غیره تلقی عمومی این است که نسبت به حقوق ما خدشه‌های جدی وارد شده. حتی در مابه ازای ادعایی آقایان در رفع تحریم‌ها ما در تفسیرهای طرف غربی مواضع دیگری مشاهده می‌کنیم. حداقل ما ذوق زدگی و شتاب زدگی نباید نشان دهیم.

متکی با اشاره به مخفی کاری‌ها در طول این مذاکرات هم اضافه کرد: از آغاز این روند مخفی کاری‌هایی که از مردم صورت گرفت بسیار مورد انتقاد است. اگر از ابتدا از مردم می‌پرسیدند حاضرید ما همکاری‌هایی را آغاز کنیم که 10 سال دیگر پرونده هسته‌ای بسته شود یعنی طولانی‌ترین تاریخ برای بسته شدن یک پرونده در طول مذاکرات هسته ای حتما مردم مخالفت می کردند. ژاپنی ها وضعیت مشابه ما را داشتند و حتی به طرف بمب هسته‌ای حرکت کرده بودند اما پرونده شان در زمان کوتاه تری بسته شد و تعلیق هم نکردند. اینکه شعار دادند ما می خواهیم کشور عادی باشیم و برخورد متفاوت با ما نشود جای جای برجام نشان می‌دهد که با ما برخورد متفاوتی شده است. در موضوع محرمانه کردن مذاکرات ظاهر ماجرا این بود که می‌خواستند صهیونیست‌ها و افراد مخالف در منطقه از جزئیات خبردار نشوند اما آنها که در جریان ریز مذاکرات بودند و اصلا رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا و وظیفه خود می دانستند صهیونیست ها را نسبت به آخرین وضعیت مذاکرات توجیه کنند اما در این میان مردم ما بی‌خبر بودند. تازه در همین 10 سال ادعایی هم منافذی در متن وجود دارد که بسیار قابل تمدید است. چرا آمریکایی ها صحبت از 25 سال می‌کنند؟! صهیونست‌ها هم خواستند از این عدد سو استفاده کنند که با پاسخ قاطع رهبری مواجه شدند.

متکی ادامه داد: یک مدیرکل و یا یک معاون وزارت خارجه باید یک دیپلمات حرفه‌ای باشد و حق تصمیم گیری سیاسی ندارد. رفتن پرونده به مجلس یک بحث آن اهمیت این موضوع و تعهدات ایران است. فرض کنیم آمریکایی‌ها این طرح را تصویب کنند. آمریکا 35 سال است ما را تحریم کرده و ما علی رغم تحریم‌ها به اینجا رسیدیم. این یک دیپلماسی پارلمانی است که آمریکایی‌ها خیلی خوب بازی می‌کنند و ابتدایی‌ترین هدفشان تحقیر طرف مقابل است و هدف دیگر ده‌ها شرط و شروطی است که فشار را افزایش دهند. مجلس شورای اسلامی علاوه برجایگاه حق قانونی برای تصویب حتی اگر وارد تصویب و یا عدم تصویب هم نشود به تعداد بندهایی که آنها در تحقیر سازی و دیپلماسی پارلمانی علیه ایران سعی می‌کنند مصوبه مانند درست کند باید وارد شود. این خیلی بی‌تدبیری است که ما خودمان به دست خودمان خودمان را خلع سلاح کنیم. آن جایگاهی که می‌تواند توی دهن کنگره آمریکا بزند مجلس شورای اسلامی است. توجیه اینکه آقایان می‌گویند کشورهای دیگر به مجالسشان نمی‌برند هم قابل قبول نیست، آنها چه محلی از اعراب دارند؟ این دوئل دو طرفه است و ما باید حرکت‌های طرف مقابل را دقیق رصد کنیم.

متکی همچنین گفت: برجام قطعاً جای بررسی بیشتر دارد و باید بدانیم که به هیچ وجه این موضوع را نباید سیاسی کرد و له و یا علیه گروه خاصی از آن استفاده کرد. از ابتدای پرونده هسته‌ای هم همینگونه بود. پرونده هسته‌ای یک پرونده ملی است که در مجلس هفتم و در اولین مصوبات مجلس همه از هر سلیقه و گروهی مصوبات آن را امضا می‌کردند و بعدها هم در دولت نهم ما تاکید کردیم نباید با آن برخورد سلیقه‌ای شود.

وزیر خارجه اسبق کشورمان در پایان اشاره کرد: آمریکایی‌ها از اواخر دولت دهم تصمیم شان را برای حل موضوع هسته‌ای گرفته بودند به این دلیل که در همه پرونده‌های منطقه‌ای دچار شکست شده بودند. در اواخر دولت دهم بعد از گفت‌وگوی‌های قزاقستان آمریکایی‌ها به نوعی نشان دادند که مایل نیستند با دولت دهم به تفاهم برسند. همان زمان مقاله‌ای در 6 ماه قبل از انتخابات در روسیه چاپ شد که آمریکا نگاهش به نتیجه انتخابات است اما باید بدانیم که آمریکا قطعاً به دنبال حل و فصل نهایی بوده است اما همین آمریکایی‌ها هم با همه نیازشان و همه حالت های نمایشی مذاکرات و . . . هیچ‌گاه اصل داشتن ابتکار عمل را فراموش نکردند این رویکرد آمریکایی هاست که اگر کشوری بخواهد عقب نشینی کند چگونه باید برخورد کند. دیپلمات‌های ما باید توجه کامل را به این موضوع داشته باشند.