پیام وزیر بهداشت به مناسبت بزرگداشت روز جهانی سالمند

-  طبق اعلام وبدا، بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پیامی روز جهانی و هفته ملی سالمند را تبریک گفت.

متن این پیام بدین شرح است:

بسمه تعالی

ضمن تبریک روز جهانی و هفته ملی سالمند از تلاش‌های ارزشمند و بی شائبه همکارانم در حفظ سلامت و رفاه جامعه و اعتلای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به ویژه در شرایط پر چالش پاندمی کووید ۱۹، قدردانی می‌نمایم.

افزایش سن و سالمند شدن بیانگر جاری شدن مهر خداوند و برخورداری از اکسیر حیات است، اما چگونه سالمند شدن چیز دیگریست و نیازمند تامل. عوامل متعددی راهگشای برخورداری از سالمندی موفق هستند از جمله به تعویق انداختن بیماری، معلولیت و ناتوانی در سالمندان، اجتناب از تنهایی و جداماندگی، به فعل رساندن تمام استعداد‌ها و توانایی‌های درونی آنان و از همه مهمتر حفظ منزلت، کرامت و عزت نفس آنان؛ لذا بیش از کمیت کیفیت زندگی سالمندان با اهمیت جلوه می‌کند.

بهبود شرایط زندگی، افزایش طول عمر و امید به زندگی منجر به افزایش جمعیت سالمند در تمامی جهان شده است و ایران نیز از این امر مستثنی نیست. بطوریکه پیش بینی شده است که تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۲۶ میلیون نفر از جمعیت ایران در سنین بالای ۶۰ سال خواهند بود. در واقع ایران با انبوهی از سالمندان مواجه خواهد بود که توجه به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنان بسیار حائز اهمیت است. همانطور که جامعه سالمندی در حال رشد است تکنولوژی دیجیتال نیز با سرعتی وسیع در حال حرکت است. سرعت بالای نوآوری‌های دیجیتالی منجر به چهارمین انقلاب صنعتی شده است که بر تمامی ابعاد جوامع تاثیر گذار بوده است، بر اینکه چگونه زندگی کنیم، کار کنیم و با یکدیگر ارتباط برقرار کنید. در واقع توسعه تکنولوژی راه را برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار هموارتر کرده است. شعار امسال روز جهانی سالمند "برابری دیجیتالی برای همه سنین" نیز موید آن است که سالمندان نیز بایستی نظیر دیگر گروه‌های سنی به دیجیتال دسترسی و مشارکت هدفمندی در دنیای دیجیتال داشته باشند.

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، تمایل به استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی- دیجیتالی افزایش یافته است. بهره گیری از این فناوری‌ها در حوزه‌ی سلامت، نیز به طور فزاینده‌ای در حال گسترش است بطوریکه سلامت الکترونیک نقش موثری در سیستم بهداشت و درمان ایفا می‌کند. گزارشات بیانگر آنند که تجارب موفقیت آمیزی از به کارگیری اپلیکیشن‌های سلامت در زمینه بهداشت و درمان به دست آمده است نظیر استفاده از این اپلیکیشن‌ها در مدیریت کنترل وزن، رژیم غذایی، فعالیت جسمانی، بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، تشخیص بیماری ها، نظارت و پایش وضعیت سلامت سالمندان و پایبندی دارویی. در واقع علاوه بر نسل جوان، سالمندان نیز تمایل به استفاده از این اپلیکیشن‌ها برای دسترسی به اطلاعات بهداشتی و مدیریت سلامت خود دارند. انواع اپلیکیشن‌هایی که برای سالمندان به کار رفته، عمدتا مواردی نظیر آگاهی، مهارت‌های ارتباطی، خودمراقبتی، غربالگری، اصلاح سبک زندگی و مداخلات درمانی را مورد هدف قرار می‌دهند. در این میان بحران کووید-۱۹ استفاده از فناوری در مراقبت‌های بهداشت روان را نیز به سرعت پیش برده است. به دلیل همه گیری کنونی و اقدامات فاصله اجتماعی، احتمالاً ظهور روزافزونی از احساس تنهایی اجتماعی وجود دارد. در واقع کووید-۱۹ به جز مرگ ومیر، مشکلات روانشناختی، رفتار‌های ناسازگار، پریشانی عاطفی و پاسخ‌های دفاعی نظیر اضطراب، ترس، ناامیدی، احساس تنهایی، عصبانیت، بی‌حوصلگی، افسردگی و استرس را نیز برای سالمندان با خود به همراه داشته است. در واقع فناوری‌های دیجیتال می‌توانند نقش اساسی در بهبود روابط اجتماعی این جمعیت داشته و رویکرد مناسبی برای فائق آمدن بر چالش‌های روانشناختی این پاندمی باشند.

این در حالیست که امروزه بیش از نیمی از جمعیت دنیا به این تکنولوژی دسترسی ندارند که این امر در کشور ما نیز دیده می‌شود. در این میان نابرابری دیجیتالی در زنان و سالمندان بیش از گروه‌های دیگر مشهود است، آنان یا به تکنولوژی دسترسی ندارند و یا از مزایای آن بطور کامل بهره نمی‌برند. موانعی نظیرعوامل زیر در این مقوله بی تاثیر نیستند: بیشتر عمری را که سالمند تاکنون گذرانده است رایانه شخصی در منازل وجود نداشته است، عدم امکان مالی و یا کم سوادی، مشکلات جسمی، روانی و شناختی، ترس از موارد ناشناخته و عواقب احتمالی مانند جرائم سایبری. اگرچه در مجموع امروزه تعداد سالمندانی که از اینترنت استفاده می‌کنند رو به افزایش است و انتظار می‌رود با کاهش قیمت رایانه و هزینه اتصال به اینترنت و نیز برگزاری کارگاه‌های آموزشی این میزان بیشتر نیز بشود. خوشبختانه نسل آینده سالمندی که هم اکنون دوران میانسالی را می‌گذرانند بیشتر با این پدیده آشنایند به همین دلیل این موانع تعدیل خواهند شد.

پیشرفت در تکنولوژی‌های دیجیتالی به همراه وسعت نحوه استفاده از اینترنت، تغییرات همه جانبه‌ای در نحوه زندگی سالمندان، اشتغال، اوقات فراغت و ارتباطات آنان ایجاد کرده است. استفاده از تکنولوژی می‌تواند راهی برای افزایش احترام و تقویت اعتماد به نفس سالمندان، و تغییر نگرش سالمندستیزانه و دید کلیشه‌ای نسبت به آن‌ها در سطح جامعه شود. البته دسترسی به این امر نظیر یک شمشیر دو لبه عمل می‌کند به نحوی که امروزه سالمندان در معرض خطر بیشتری از جرائم سایبری، اطلاعات نادرستی که حقوق فردی را به خطر می‌اندازد، سالمندآزاری، از دست دادن حریم شخصی، و عدم امنیت هستند. در این میان جهت کاهش چالش‌های موجود و به حداقل رساندن این نابرابری، تامل در برخی موارد بسیار با اهمیت به نظر می‌رسدبه طور مثال از بین بردن نگرش منفی نسبت به سالمندی و سالمندگریزی، همراه سازی سالمندان با این تکنولوژی، افزایش سواد رسانه‌ای آنان و ترمیم شکاف نسلی موجود، افزایش دسترسی و توانمندسازی سالمندان به دیجیتال از طریق دسترسی آسان، اتصال به شبکه و اطمینان حاصل کردن از رعایت حریم خصوصی و امنیت سالمند. به امید فردایی بهتر برای جامعه عزیز سالمندی کشور.