میراث سیاسی آنگلا مرکل؛ اتحادیه اروپا به سمت فروپاشی می‎رود؟

– انتخابات سراسری آلمان برای تعیین جانشین «آنگلا مرکل»، صدراعظم این کشور برگزار شد، اما تاثیر‌ها و پیامد‌های این انتخابات محدود به مرز‌های آلمان نبوده و سراسر اتحادیه اروپا را متاثر می‌کند.

 

 

برآیند تهدید‌های بیش از یک دهه و عبور از بحران‌ها پس از ۱۶ سال و تقریبا ۱۰۰ جلسه سران اتحادیه اروپا، اطلاق عنوان «ملکه سازش» و قدرتمندترین رهبر اروپایی به آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان بود.

 

مرکل در ۱۶ سال صدر اعظمی خود، شاهد رفت و آمد‌های بسیاری در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا بود؛ ۴ رئیس جمهور در فرانسه، ۵ نخست وزیر در انگلیس، هشت نخست وزیر در ایتالیا، ...

 

اقدام‌های وی همان قدر که ستایشگر دارد، منتقدانی نیز دارد؛ کُندی اقدام به دلیل تلاش برای جلب اجماع و اجتناب از درگیری، اعمال ریاضت اقتصادی، انداختن وزن بار سنگین قدرتمندترین اقتصاد اروپا بر دیگر کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، تلاش برای برجسته کردن نقش آلمان، جست و جوی شهرت از طریق مقابله با ترامپ، سیاست مهاجرتی آسان در سال ۲۰۱۵ و دامن زدن به بحران مهاجرتی، ... مواردی هستند که سبب می‌شود تا از مرکل انتقاد شود.

 

اکنون خارج شدن مرکل از صحنه قدرت آلمان، در خوش بینانه‌ترین حالت به معنای پایان یک دوره در اتحادیه اروپا و در بدبینانه‌ترین حالت، تسریع گام‌های این بلوک اقتصادی و سیاسی در مسیر فروپاشی است.

 

از این منظر، مرکل میراث دوجانبه‌ای برجای گذاشت؛ اگرچه اعتقاد بر این است که وی در بیش از یک دهه اتحادیه اروپا را از بحران‌های متغیری مانند منطقه یورو، مهاجرت، برگزیت، «دونالد ترامپ» و در نهایت شیوع کرونا حفظ کرد، اما سبب شد تا این اتحادیه به یک شخص و یک کشور وابستگی پیدا کند.

 

 

کنار رفتن مرکل از عرصه سیاسی و قدرت، فضا برای رقابت میان مدعیان هدایت اتحادیه اروپا را متشنج می‌کند.

 

توازن قوا در میان کشور‌های عضو شاهد تغییرات محسوسی خواهد بود و مدعیان در مسیر افزایش قدرت گام بر می‌دارند.

برخی از اروپایی‌ها نیز کنار رفتن مرکل را فرصتی برای اصلاح اساسی ساختار اتحادیه اروپا می‌بینند؛ چرا که از نظر آنان، دوران مرکل، اروپایی وابسته به آلمان را شکل داد و تغییر گرانش قدرت به سمت برلین، به نفع سایر کشور‌های عضو اتحادیه نبوده است.

 

 

در حالی که آلمان برای شناخت صدراعظم جدید خود انتخابات را برگزار کرد، اتحادیه اروپا خود را برای تغییر عمده سلسله مراتب غیررسمی سران آماده می‌کند.

 

عمده پیش بینی‌ها و تحلیل‎‏ها، نقش هدایت اتحادیه اروپا در دوران پس از مرکل را به فرانسه و رئیس جمهور این کشور می‌دهند.

 

مکرون سال هاست که برای ایفای چنین نقشی خیز برداشته است، اما انتخابات سال آینده فرانسه، چشم انداز پیش روی وی را تار کرده است.

 

اگر انگلیس از اتحادیه اروپا خارج نشده بود، «بوریس جانسون»، نخست وزیر این کشور نیز می‌توانست در فهرست مدعیان باشد.

 

جانشین مرکل، نخست وزیر اسپانیا، نخست وزیر هلند و نخست وزیر ایتالیا نیز می‌توانند گزینه‌هایی باشند که در مسیر حفظ سکان اتحادیه اروپا تلاش خواهند کرد.