تقویم تاریخ؛ از رحلت آیت الله سیدمرتضی لنگرودی تا نخستین مناظره انتخاباتی

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (چهارم مهر) به شرح زیر است:

درگذشت آیت الله حاج سید مرتضی لنگرودی از آیات عظام

۶۰ سال پیش در چنین روزی، نوزدهم صفر سال ۱۳۸۳ هجری قمری؛ آیت الله حاج «سید مرتضی لنگرودی» از آیات عظام و مدرسین بزرگ علوم اسلامی، درگذشت. وی در سال ۱۳۰۶ هجری قمری در حومه لنگرود از شهر‌های شمالی ایران متولد شد و در جوانی برای ادامه تحصیل به قزوین رفت. آیت ا... لنگرودی سپس در تهران از محضر آیات عظام همچون آیت الله تنکابنی، علوم دینی و فقه را آموخت. وی در سال ۱۳۳۸ هجری قمری به شهر نجف ـ در عراق ـ سفر کرد و سال‌ها از حوزه درس آیت ا... نائینی بهره‌مند شد، تا اینکه به درجه اجتهاد نایل آمد و در زمره مدرسین حوزه علمیه نجف قرار گرفت. آیت ا... لنگرودی مدت‌ها نیز در حوزه قم به تدریس اشتغال داشت و کتاب‌هایی را نیز به رشته تحریر درآورد.

درگذشت رضا مافی هنرمند برجسته ایرانی

۳۹ سال پیش، در روز چهارم مهر سال ۱۳۶۱ هجری شمسی؛ استاد «رضا مافی»، هنرمند برجسته و خطاط صاحب سبک معاصر درگذشت. وی در شهر مشهد مقدس متولد شد. مافی به هنر خطاطی علاقمند بود و نزد استاد اعتصامی، تعلیم خط را آغاز کرد. مافی تعلیمات خود را نزد اساتید برجسته انجمن خوشنویسان ایران ادامه داد. استاد مافی نخستین هنرمند خطاط بود که خط و نقاشی را به صورت تابلو عرضه کرد و خط نستعلیق را به شکل نقاشی - خطاطی، ترسیم کرد. این هنرمند خطاط، بیش از هشتصد تابلو خلق کرد و تعدادی نمایشگاه از آثار خود، در داخل و خارج از ایران برپا کرد. آخرین نمایشگاه استاد مافی در سال ۱۳۵۸ هجری شمسی برای بزرگداشت شهیدان راه آزادی در تهران برپا شد.

تولد ابومعشر بلخی، منجم مشهور ایرانی

۱۲۷۲ سال پیش بنا بر اقوال تاریخی معتبر، در چنین روزی، نوزدهم صفر سال ۱۷۱ هجری قمری به روایت‌های متعددی، «ابومعشر بلخی» منجم ایرانی متولد شد. وی به خاطر علاقه به ستاره شناسی به بغداد رفت و به تحصیل در این رشته پرداخت. وی از منابع مختلفی که به زبان‌های عربی، هندی، یونانی و سریانی نوشته شده بود، استفاده کرد تا آنکه مشهورترین منجم عصر خویش شد. آثار علمی او تا قرن‌ها پس از مرگش، در جهان اسلام و غرب، معتبر بود. براساس دیدگاه ابومعشر، همه معارف، منشاء الهی دارد و نشانه‌های وحی خداوندی در هر علمی، به چشم می‌خورد. آثار ابومعشر به دلیل دربرداشتن بخش‌هایی از متون کهنی که اصل آن‌ها از بین رفته، قابل توجه است. از مهمترین آثار به جای مانده از این منجم مسلمان می‌توان به کتاب‌های «المدخل الکبیر» و «الموالید الصغیره» اشاره کرد.

استقلال زلاند نو

۱۱۴ سال پیش، در روز بیست و ششم سپتامبر سال ۱۹۰۷ میلادی کشور زلاندنو در شرق استرالیا، استقلال خود را به دست آورد. جزایر زلاندنو در سال ۱۷۶۹ میلادی مستعمره انگلیس شد. در قرن نوزدهم، همراه با مهاجرت وسیع انگلیسی‌ها به این سرزمین، استعمار زلاندنو شدت یافت. به همین دلیل، مائوری‌ها - بومیان اصلی زلاندنو - که زمین‌های خود را در اشغال بیگانگان می‌دیدند، در سال ۱۸۴۰ قراردادی با انگلیس امضا کردند. براساس این قرارداد، حکومت انگلیس بر زلاندنو به رسمیت شناخته شد، مشروط به آنکه مهاجران انگلیسی به اراضی آن‌ها تعرض نکنند. نقض این قرارداد توسط انگلیسی ها، موجب دو جنگ خونین میان مائوری‌ها و انگلیس در سال‌های ۴۸ - ۱۸۴۵ و ۷۰ - ۱۸۶۰ شد که در آن‌ها مائوری‌ها سرکوب شدند، اما سرانجام زلاندنو در سال ۱۹۰۷ با حکومت فرمانداری کل مستقل شد. زلاندنو، متشکل از دو جزیره اصلی و تعدادی جزیره کوچک در اقیانوس آرام جنوبی قرار گرفته است و بیش از ۲۶۸ هزار کیلومترمربع مساحت دارد.

برگزاری نخستین مناظره تلویزیونی در آمریکا

۶۱ سال پیش در چنین روزی ۲۶ سپتامبر ۱۹۶۰، اولین مناظره انتخاباتی میان دو نامزد ریاست جمهوری آمریکا یعنی ریچارد نیکسون و جان اف کندی برگزار شد. این مناظره، بین ۸۵ تا ۱۲۰ میلیون بیینده داشت. مناتظره تلویزیونی جان اف کندی و ریچارد نیکسون در چهار جلسه برگزار شد. نیکسون که از شانس بالایی برخوردار بود، هر چند در بین شنوندگان رادیویی این برنامه پیروز شد، اما در میان بینندگان تلویزیون به دلیل عرق کردن بیش از حد شکست خورد. در آن زمان، این مناظره‌ها به دوئل انتخاباتی معروف شد. از سال ۱۹۷۶ به بعد این مناظره به مهمترین بخش انتخابات آمریکا تبدیل شد.

تولد هایدگر، فیلسوف مشهور آلمانی

۱۳۲ سال پیش در بیست و ششم سپتامبر ۱۸۸۹ میلادی "مارتین هایْدْگِر" (Martin Heidegger) فیلسوف برجسته آلمانی، در شهرِ بادن آلمان به دنیا آمد. وی بعد از تحصیل در رشته فلسفه، به تدریس در این رشته روی آورد. هایدِگِر پس از مدتی به ریاست دانشگاه فرایْبورْگْ آلمان دست یافت و به تمجید از آدولف هیتلر، رهبر حزب نازی پرداخت. به نظر او، شخص پیشوا و تنها خود او واقعیتِ موجود و آینده آلمان و قانون آن است. با این حالْ هایْدِگر بعد‌ها از این تعاریف درباره هیتلر نادم شد. هایْدِگر پس از سالیانی از ریاست دانشگاه کناره‏ گیری کرد و به مطالعه و تحقیق مشغول شد. او فلسفه خود را پژوهش وجود توصیف کرد و معتقد بود که توجه اصلی او به وجود، در معنای واقعی و مطلق آن است نه وجود شخصی.

وی در تشریح وجود حاضر، مقوله پس از مرگ را زیر سوال برد و بر این عقیده بود که آگاه شدن از این امر که گذشتهْ پوچ بوده و آینده نیز پوچ خواهد بود، می‏ تواند به انسان روحیه مبارزه با پوچی و پذیرش مسئولیت برای هستی خویش اعطا کند. هایدگر خود را فیلسوفی می‏داند که وظیفه‏ اش نجات تمدنی است که خود را به تکنولوژی، علم و عقلانیت حساب شده، ارزان فروخته است. نوشتار‌های هایدگر را معمولاً بسیار پیچیده و مبهم می ‏دانند. این پیچیدگی و ابهام از یک سو به علت نفوذ اندیشه او در مسائل غایى و انتزاعی است و از سوی دیگر ناشی از شیوه کاملاً خاص اوست که در زبان خود به کار می‏ گیرد. وی در برخی از کتب خود، خواننده را به مرداب پیچیدگی ‏ها و ابهامات می‏ کشاند که راه پیدا کردن از آن به سرزمین عقل تقریباً غیرممکن است. از هایدِگر آثار متعددی بر جای مانده که وجود و زمان، متافیزیک چیست، تفکر چیست و سرچشمه کار هنر، از آن جمله است. مارتین هایْدِگِر سرانجام در ۲۶ مه سال ۱۹۷۶ م در ۸۷ سالگی درگذشت.

تولد تی اس الیوت، نویسنده سرزمین ویران

۱۳۳ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم سپتامبر سال ۱۸۸۸ میلادی «توماس استرنز الیوت» (Thomas Stearns Eliot) معروف به «تی اس الیوت»، ادیب و شاعر معاصر انگلیسی متولد شد.

وی در سال ۱۹۲۲ با انتشار اثر منظوم خود به نام «سرزمین ویران» شهرت یافت. این شاعر انگلیسی آثار متعددی از خود برجای گذاشته که در آن‌ها گرایش وی به مذهب آشکار است. از دیگر کتاب‌های الیوت می‌توان به «جنگ بیهوده»، «جنگل مقدس» و «جنایت در کلیسا» اشاره کرد. وی در سال ۱۹۶۵ درگذشت.