پلیس هوشمند در گریزگاه جرائم

- در گرفتن موج پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک، ساحت‌های مختلف حیات بشری را زیر ضربات فناورانه خود گرفته و سویه‌های هویتی و الگو‌های زیست جمعی را با پدیداری تازه دستخوش تحولی پایه‌ای کرده است. این میان هم اثرگذاری کارکرد‌های تازه‌تر فناوری‌ها بر موضوعات امنیتی به پا گرفتن شرایطی انجامیده تا هر جامعه‌ای در مسیر اهداف توسعه خواهانه خود دستیابی به سطوح بالاتری از امکانات تکنولوژیک امنیتی را به مثابه هدفی زیربنایی ببیند.

آنچه هم که برای نیروی پلیس در مقام کارگزار نظم و امنیت به عنوان رسالتی نهادی در مواجهه با خیزش موج‌های به روز شده جرائم در نظر آورده می‌شود همین است که با مجهز شدن به انواعی از ابزار‌های هوشمند در مقابله با متخلفان و مجرمان جبهه مبارزه را به میدان هماوردی الکترونیک فرا ببرد.

در هر حال ضرورت در پیش گرفتن رویکرد‌های تحول گرایانه در زمینه بهره گیری از فناوری‌های نوین در حوزه اقدامات پلیسی به سر و شکل گرفتن فضایی انجامیده که وجود اشراف اطلاعاتی، هوشمندسازی تجهیزات و تربیت نیرو‌های متخصص به هدفی آرمانی در راستای توانمندسازی حداکثری پلیس بدل شده است. چرا که سوق دادن ترتیبات امنیتی جامعه به سمت کارآمدی بهینه و کامیابی در پیشگیری از وقوع جرائم بدون الزامات مربوط به هوشمندسازی تجهیزات و ابزار‌های مورد نیاز میسر نخواهد شد.

این بین، اما گزاره‌ای خلاف واقع نخواهد بود اگر ادعا شود بیشترین حجم توسعه ابزار‌های الکترونیکی و هوشمند پلیس کشورمان مربوط به حوزه راهنمایی و رانندگی بوده است. در همداستانی با چنین مدعایی محمد رنجبر رییس مرکز فرماندهی و کنترل هوشمند پلیس راهور تهران بزرگ شاید بیش از همه از خود همدلی نشان می‌دهد. وقتی از او درباره ارتقاء تجهیزات پلیس راهور برای رصد ترافیک شهری می‌پرسیم در پاسخ به میزان به توانمندی‌های پلیس کشورمان نمره‌ای بیش از پلیس کشور‌های همسایه می‌دهد: از زمانی که مرکز کنترل ترافیک راه اندازی و به روزرسانی شده می‌توانیم بگوییم که حتی امروز ما از کشور‌های حاشیه خلیج فارس هم در این زمینه به لحاظ استفاده از سامانه‌ها و قابلیت‌های جدیدی که دارند به روز‌تر شده ایم. به عنوان مثال افسر پلیسی را در نظر بگیریم که در میدان انقلاب در سر یکی از تقاطع‌ها و در کف خیابان ایستاده و در حال مدیریت وضعیت ترافیکی آن محیط است. در نظر بگیریم که انتهای بار ترافیکی جنوب به شمال یا شمال به جنوب خیابان کارگر میدان انقلاب را درگیر می‌کند. آن افسر مورد نظر ما حداکثر شاید بتواند تا پنجاه متر جلوتر از محل استقرارش را رصد کند. اما با آن دوربین‌هایی که در چهار طرف میدان انقلاب استقرار پیدا کرده همکاران ما در مرکز کنترل ترافیک بر روی نقاط مختلف میدان انقلاب زوم می‌کنند و شاید تا فاصله ۵۰۰ متری آن محل را هم بتوانند ببیند.

 

امکانات جدید پلیس برای تشخیص تصادفات ساختگی

رنجبر که مثالی از نحوه عمل یک افسر پلیس مستقر در میدان انقلاب را مطرح کرده، امکان رصد محیطی از طریق نیرو‌های مرکز کنترل ترافیک را پشتوانه حمایتی این نیروی میدانی می‌بیند: با این امکانی که برای رصد وجود دارد علت بروز حوادث یا ایجاد گره ترافیکی در آن محیط برای همکاران ما در مرکز کنترل مشخص خواهد بود. اما برای آن افسری که در همان محل و در کف خیابان مشغول مدیریت ترافیک است علت این اتفاقات مشخص نیست. ما اعلام می‌کنیم یک دستگاه اتوبوس در ایستگاهی دویست متر بالاتر یا پایین‌تر در ایستگاه به صورت دوبله ایستاده است. چون در آن ایستگاه یک خودروی سواری ایستاده و فضا را اشغال کرده است. برای یک اتوبوس هر نوبت پیاده و سوار کردن مسافران حداقل به پنج دقیقه زمان نیاز خواهد بود. وقتی این نوبت‌های مسافرگیری برای اتوبوس‌ها به صورت پشت سر هم اتفاق بیفتد و تکرار بشود یک ترافیک بسیار سنگینی را رقم می‌زند.

مرکز کنترل ترافیک با سازوبرگ الکترونیکی اش مهار‌های نیروی میدانی اش را به دست گرفته و از طریق ابزار‌های ارتباطی اش کنترل اوضاع را در دست دارد: ما وضعیت ترافیکی را از طریق بی سیم و تلفن و تجهیزاتی از این قبیل با فرمانده آن افسر مستقر در میدان انقلاب ارتباط برقرار می‌کنیم و در میان می‌گذاریم. با اعلام ما آن افسر به سرعت به سیصد یا چهارصد متر پایین‌تر از محل استقرارش می‌رود و، چون علت این ترافیک توقف دوبله آن اتوبوس بوده خودرو‌هایی که ایستگاه اتوبوس را اشغال کرده اند را از آن محل خارج می‌کند تا اتوبوس‌ها مجبور به ایستادن دوبله در آن مکان نشوند. این مساله یک کمک بسیار مطلوبی برای روان سازی ترافیک خواهد بود که از طریق هم افزایی میان بخش‌های مختلف پلیس راهور اتفاق می‌افتد. یا درمورد تصادفاتی که روی می‌دهد ما از طریق تجهیزات و امکانات به روزرسانی شده‌ای که در اختیار داریم در لحظه تصاویر این تصادفات را رصد می‌کنیم. این رصد‌ها هم به صورت شبانه روزی انجام می‌شود.

آن طور که رییس مرکز کنترل هوشمند پلیس راهور مدعی است قابلیت‌های به روز شده پلیس راهور به گونه‌ای است که برای رسیدن به محل یک حادثه ثانیه‌ها هم از دست نمی‌روند: وقتی در یکی از معابر تصادفی رخ می‌دهد درحالی که هنوز سرنشینان خودرو‌ها فرصت پیاده شدن و تماس با سامانه فوریت‌های پلیسی ۱۱۰ را پیدا نکرده اند ما در مرکز کنترل در جریان این حادثه قرار گرفته ایم. در این شرایط پیش از تماس حادثه دیدگان با پلیس، افسر ما برای رفتن به محل حادثه به راه افتاده است. در هنگام وقوع این تصادفات دقایق و لحظات بسیار مهم خواهد بود. ما از طریق تلفن هات لاین با اورژانس، آتش نشانی، شرکت واحد اتوبوسرانی و حتی مدیریت بحران -که اگر مورد خاصی اتفاق افتاده باشد و نیاز به هماهنگی در سطح بالاتری باشد- تماس برقرار می‌کنیم. درواقع ما با همه این مجموعه‌ها از طریق تلفن هات لاین در ارتباط هستیم تا بتوانیم کار‌ها و ماموریت‌ها را با سرعت بیشتری به انجام برسانیم.