دفاع مقدس و مدیران جوان/ مسیر مقاومت؛ «آهن داشتن» یا «آهن بودن»؟

- علی پژوهش - روز پایانی شهریور ماه بار دیگر فرار سید تا بهانه‌ای باشد برای شروع یک هفته‌ای آیین پاسداشت مجدد ۸ سال مقاومت دلیرانه ملت ایران اعم از زن، مرد، پیر و جوان در جنگ شبه جهانی ۸ ساله‌ای که دشمنان این مرز و بوم به ایران اسلامی تحمیل کردند.

دفاع مقدس همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند؛ گنجینه تمام ناشدنی است که هر مقدار به آن پرداخته شود، بازهم جای خالی بسیاری از روایت‌ها احساس می‌شود؛ چرا که مثنوی عرفانی و عاشقانه ملت ایران است در رثای مقاومت برابر دژخیمان، مقاومتی که ایرانیان از نهضت عاشورا آموخته‌اند و یگانه راه عزت و سرافرازی برای ملت‌ها است.

 

موسیولینی رهبر فاشیست‌های ایتالیا معتقد بود که برای بهره‌مند شدن از نعمت نان (رفاه و آسایش مادی) باید آهن داشت به این معنا که رفاه مادی فقط در صورتی محقق می‌شود که جنگ‌افزار‌های قوی در اختیار داشته باشیم، اما انقلاب اسلامی با ادبیات متفاوتی به این مسئله می‌پردازد، علامه شهید مرتضی مطهری در پاسخ به موسیولینی نقلی از اقبال لاهوری مطرح می‌کنند که برای داشتن نان، باید آهن بود، جمله‌ای کوتاه که بیانگر دقیق تفاوت جهان‌بینی اسلامی با پارادایم فکری غربی است.

 

مقاومت از ابتدای بعثت پیامبر اسلام (ص) گفتمان غالب مسلمانان بوده است؛ چرا که قرآن کریم وعده فتح و آسانی را بعد از سختی‌ها می‌دهد، دوران صلح حدیبیه، محاصره اقتصادی شعب ابی‌طالب، غزوات رسول الله (ص)، عاشورای حسینی و ... به خوبی موید این واقعیت هستند، البته که مقاومت باید برای همه باشد تا مردم همراهی کنند، مانند دوران محاصره اقتصادی شعب ابی‌طالب در صدر اسلام، دوران دفاع مقدس یا همراهی نیرو‌های نظامی با مردم در بحران‌ها مانند سیل، زلزله و کرونا، مقاومت باید در همه سطوح جامعه ریشه بدواند، این که امام جامعه و مردم یک مسیر را بروند، اما برخی از خواص در قصر فتوای مقاومت بدهند، جامعه را دچار خطای ادراکی می‌کند، اما به هر صورت جنگ تحمیلی ویژگی‌هایی داشت که علیرغم همه سختی‌ها به قوام انقلاب اسلامی کمک شایانی کرد.

رئیس جمهور، فرماندهان عالی و بزرگان، در لباس رزم
بکی از ویژگی‌های خاص دوران دفاع مقدس رنگ باختن مناصب و موقعیت‌های اجتماعی در این جنگ بود، ملت ایران نشان داد که هرگاه پای کیان انقلاب و ایران اسلامی به میان بیاید، فارغ از اختلاف نظر‌های داخلی با انسجامی خاص دشمن را عقب می‌راند، واقعیت میدانی دفاع مقدس حاکی از این واقعیت بود که به هنگام خطر تمام ایرانیان در یک صف قرار می‌گیرند.

سال‌ها است که در کتاب‌های معارف مدارس می‌خوانیم در اسلام فقط تقوا است که انسان برتر را مشخص می‌کند، راهبردی که دفاع مقدس به صورت عملی آن را ترسیم کرد. مردم ایران در آن دوران همه یک رنگ برای آرمان‌های بلند خود می‌جنگیدند، تاکتیک جنگی فرماندهان ایرانی برای مقابله با دشمن جایگزین کردن واژه بیایید به جای بروید بود به این که همواره خود در خط مقدم حضور داشتند، رزمنده‌ای که رئیس جمهور وقت(حضرت آیت‌الله خامنه‌ای) را در لباس خاکی و حاضر در خط مقدم می‌دید با اشتیاق نامزد گلوله‌ها می‌شد اگر رئیس جمهور جای این که خود را سرباز بخواند، لباس خاکی بپوشد و با خودروی معمول به میان رزمندگان بیاید، ردای میلیونی اجنبی می‌پوشید، دستانش جای اسلحه در جیب بود و از درون ماشین زرهی به جبهه‌ها نظارت می‌کرد و این لحظه‌ها پخش می‌شد، خیلی با واژه مقاومت بیگانه می‌شدتد، اما آن‌روز‌ها مقاومت یگانه ارزش جامعه اسلامی بود و همه عوامل میدانی و پشتیبانی دفاع مقدس به آن پایبند بودند.

دوران ۸‌ساله دفاع مقدس مملو از لحظاتی است که این حضور بی‌آلایش و میدانی را نمایش می‌دهد، آنجا که پیکر بی سر حاج همت ساعت‌ها ناشناس می‌ماند، جایی که شیطان سینه نادر مهدوی را بر عرشه ناو آمریکایی از هم می‌درد، لحظه‌ای که چمران در میدان نبرد به شهادت می‌رسد، بزنگاهی که عباس بابایی درجه دنیایی از دوش می‌کند، شمایلی بسیجی بر خود می‌گیرد و پادگان را تمیز می‌کند یا بین مردم حاشیه اصفهان می‌رود تا مرهمی بر زخم آن‌ها باشد، دست آخر هم در بلندای آسمان جای می‌گیرد، آری در میان مردم بودن از راهبرد‌های همیشگی انقلاب اسلامی بوده است که هرچند برخی در ۸ سال گذشته برخی زیر پا گذاشتند، اما اکنون روسای قوه، مدیران کشوری و لشگری در حال احیای یکی از رموز مقاومت ملت ایران در نبرد ۸ساله هستند.

صندلی‌هایی که برای جوانان خالی بود
رمز بعدی پیروزی مقاومت مردم ایران در نبرد ۸ساله خالی بودن صندلی‌ها برای مدیران جوان بود، نگاهی گذرا به شناسنامه مدیران کشور در دوره دفاع مقدس نشان می‌دهد که بسیاری از فرماندهان جنگ تحمیلی و مدیران آن مقطع میانگین سنی حدود ۲۵ سال داشتند، سنی که متاسفانه امروز بسیاری از تصمیم‌گیران سیستم اداری کشور واهمه دارند تا حتی صندلی‌های کارشناسی را در اختیار آن‌ها بگذارند چه برسد به پست‌های مدیریتی که دشواری بیشتری دارد، اما دوران دفاع مقدس مملو از مدیرانی، چون شهیدان تندگویان، باقری، همت، زین‌الدین، کاوه، دوران، سلیمانی و ... که در آن مقطع دوران جوانی را می‌گذراندند، اما سن کم آن‌ها مانع از خلق حماسه‌هایی همچون بیت‌المقدس، فتح‌المبین، والفجر۸، ثامن الائمه، فتح فاو و ده‌ها پیروزی دیگر نشد بنابراین راهبرد جوان‌گرایی، امروز هم می‌تواند چاره‌گشای بسیاری از مشکلات فعلی کشور خواهد بود.

دفاع مردمی، اصلی‌ترین رکن عبور از بحران
اغلب فرماندهان دفاع مقدس معتقدند که تکیه بر توان داخلی مهم‌ترین رکن موفقیت جمهوری اسلامی ایران برای عبور از بحران جنگ تحمیلی حزب بعث علیه جمهوری اسلامی ایران بود. مردم در عرصه‌های مختلف به یاری نظام اسلامی آمدند، بر کسی پوشیده نیست که روز‌های ابتدایی جنگ تحمیلی، تکیۀ صرف بر توان نیرو‌های رسمی نظامی کشور، ایران را دچار مشکلات قابل ملاحظه‌ای برای دفاع سرزمینی کرد، اما ورود نیرو‌های مقاومت مردمی تحت سازماندهی بسیج مستضعفین عرصۀ نبرد را متحول کرد تا جایی که رویای فتح چند روزۀ تهران برای صدام و حزب بعث بدل به کابوسی ۸ ساله شد که تمام توان آن‌ها را فرسوده کرد و آن‌ها را مجاب کرد که شروط اصلی ایران را بپذیرند و جنگ تحمیلی خاتمه پیدا کند.

میزان فرصتی که در بحران‌ها وجود دارد، در خود فرصت‌ها نیست
یکی دیگر از برگ‌های زرینی که در تاریخ دفاع مقدس ثبت شد، تکیه بر توان بومی کشور برای عبور از بحران بود. فرماندهان دفاع مقدس بار‌ها تصریح کرده‌اند که ایران در آن مقطع تحریم‌هایی حتی فراتر از شرایط فعلی کشور را تجربه می‌کرد به خصوص که جنگ تحمیلی در شرایطی به وقوع پیوست که شوروی به عنوان سردمدار بلوک شرق خود از حامیان جدی حزب بعث بود، کشور‌های متحد و مشترک المنافع فعلی با ایران نیز در آن مقطع تأثیر کم‌تری بر روابط بین‌الملل داشتند بنابراین جمهوری اسلامی با اکتفاء به داشته‌های موجود و همراهمی چند کشور متحد آن‌هم به صورت محدود دفاع مقدس را مدیریت کرد، مصداق بارز این محدودیت و همکاری‌های کوچک در فروش و آموزش تکنولوژی موشکی به ایران توسط دو کشور سوریه و لیبی بود که مشخصاً در مورد لیبی محمولۀ کوچکی وارد ایران شد، اما برای همان واردات کوچک نیز شرط کردند که افسران لیبیایی برای شلیک باید در ایران حاضر باشند، محدودیت‌هایی که جوانان ایران را مترسد عبور از بحران با تکیه بر توان خود کرد و سبب تأسیس واحد موشکی سپاه با مدیریت شهید طهرانی‌مقدم شد که داستان آن بار‌ها در ر سانه‌ها نقل شده است. شهید سلیمانی تعبیر زیبایی دربارۀ نحوۀ مواجهۀ کشور با بحران‌ها دارند که «من با تجربه این را می‌گویم که میزان فرصتی که در بحران‌ها وجود دارد در خود فرصت‌ها نیست. اما شرط آن این است که نترسید و نترسیم و نترسانی.

بحرانی که در دورۀ دفاع مقدس حتی برای خریداری سیم خاردار به عنوان ابتدایی‌ترین ابزار دفاعی بشر در عصر جدید نیز وجود داشت، اما جوانان ایرانی از این بحران فرصت بی بدیلی ساختند که امروز حاصل آن بذر کاشته شده امروز خودکفایی اغلب بخش‌های صنعتی کشور و مطرح بودن جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قدرت‌های نظامی برتر جهان است که اگر در عرصه‌های دیگر تسری پیدا کند به طور قطع موتور پیشرانی برای موفقیت‌های روزافزون انقلاب اسلامی خواهد بود.

 

متاسفانه، اما امروز برخی در داخل کشور این راهبرد اساسی را فراموش کرده‌اند و البته توصیۀ رهبری به حمایت و مانع زدایی از تولید که استفاده و اعتماد به توانمندی‌های داخلی یکی از اصلی‌ترین ارکان برآورده شدن آن است تا جایی که وقتی مدیری در جمهوری اسلامی در رسانه‌ها اعلام می‌کند که گوشی ایرانی استفاده می‌کند مورد هجمه رسانه‌ای قرار می‌گیرد و بدون این‌که دلایل شکست برخی از پروژه‌های گذشته و البته تجربیات موفق ذکر شود با طعنه و کنایه به صنعتی خاص، لاجرم ورود ایران به صنایع ارتباطی را متجر به شکست قطعی معرفی می‌کنند، در حالی که راهبرد مقام معظم رهبری و امام خمینی (ره) بر خلاف این رفتار است.

 

رهبر انقلاب از تکنولوژی پیشرفته پهبادی تا فناوری سادۀ تولید خودکار به جوان ایرانی اعتماد می‌کنند، تولید کنندۀ ایرانی در سیرۀ ایشان دلسرد نمی‌شود؛ چرا که مورد حمایت عملی رهبر انقلاب قرار دارد به طور قطع اگر روز اول که موشک‌های اسکاد ایرانی به سمت رژیم بعث شلیک شد، نقطه زن نبودن آن‌ها دانشمندان ایرانی را دلسرد می‌کرد اکنون با تکنولوژی‌های پیشرفته دفاعی در کشور روبرو نبودیم و موشک‌های ایرانی امکان مورد هدف قرار دادن نقطه به نقطۀ حضور دشمنان علیه منافع ملت ایران را نداشتند بنابراین بر خلاف القا برخی در داخل و خارج از کشور اعتماد به جوانان ایران راهبرد اشتباهی نیست و یکی از اساسی‌ترین رکن‌های استقرار نظام اسلامی در کشور است.

در پایان باید از نقش مردم کوی و برزن در دفاع پیروزمندانه از انقلاب اسلامی در دوران دفاع مقدس با تقدیم بیش از ۲۲۰ هزار شهید گفت، نقشی که بعد از دفاع مقدس در دفاع از امنیت کشور، حرم و سلامت ادامه پیدا کرد و سبب شد تا علیرغم همۀ فشار‌های خارجی به سوی تحقق گام دوم انقلاب اسلامی پیش برود.