مرور تجربیات جهانی باشگاه‌های بورسی
- روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: به عنوان نمونه می‌توان به باشگاه‌های منچستریونایتد و آرسنال از انگلیس، یوونتوس، رم و لاتزیو از ایتالیا، بوروسیا دورتموند از آلمان، آژاکس از هلند، گالاتاسرای، بشیکتاش و فنرباغچه از ترکیه، سلتیک و رنجرز از اسکاتلند، بنفیکا، پورتو و اسپورتینگ از پرتغال و بالی یونایتد از اندونزی اشاره کرد. مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار تهران در گزارشی به قلم کامران سلمانی قرائی شرایط پذیرش برخی از این باشگاه‌های فوتبال همچون یوونتوس، دورتموند، آژاکس و گالاتاسرای را در بورس‌های اوراق بهادار مورد بررسی قرار داده و به آمار و اطلاعات مربوط به معاملات سهام این باشگاه‌ها از جمله ارزش بازاری، درصد سهام شناور آزاد، ارزش بازاری سهام شناور آزاد و ساختار سهامداری این باشگاه‌ها اشاره کرده است. در ادامه نیز به وضعیت سودآوری و منابع درآمدی این باشگاه‌ها پرداخته شده است.
«یوونتوس» ایتالیا
باشگاه یوونتوس در دسامبر ۲۰۰۱ در بورس اوراق بهادار ایتالیا پذیرفته شد و در بازار اصلی (MTA) این بورس قابل معامله است. از دیگر باشگاه‌های ایتالیایی که در بورس این کشور پذیرفته شده اند، «لاتزیو» و «رم» را می‌توان نام برد که مانند یوونتوس در بازار اصلی (MTA) این بورس معامله می‌شوند. طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در ۲۸ می ۲۰۲۱ از سایت مارکتواچ ارزش بازاری سهام باشگاه یوونتوس بالغ بر یک‌میلیارد یورو است. تعداد کل سهام منتشر شده این باشگاه حدود ۳۳/ ۱ میلیارد سهم است که تماما به صورت سهام عادی بوده و ۲/ ۳۶درصد آن یعنی ۴۸۲میلیون سهم به صورت سهام شناور آزاد قابل معامله برای عموم مردم است. همچنین میانگین حجم معاملات سهام باشگاه یوونتوس برابر با ۸۵/ ۶ میلیون سهم است. بازده سهام این باشگاه طی دوره‌های ۵ روز و یک ماه اخیر مثبت بوده و به ترتیب بازده ۸۴/ ۲ و ۰۳/ ۴درصدی داشته اند، اما بازده سه ماه و یک سال اخیر آن به ترتیب منفی۰۹/ ۸ و منفی۱۷/ ۱۸ درصد بوده است.
درآمد این باشگاه از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ همواره در مسیر صعودی قرار داشته، اما در سال ۲۰۲۰، درآمد یوونتوس نسبت به سال قبل کاهش یافته و نرخ رشد منفی۵۴/ ۱۳ درصدی را تجربه کرده و درآمد آن به حدود ۴۰۰میلیون یورو رسیده است. مهم‌ترین منبع درآمدی این باشگاه، درآمد ناشی از انتقال بازیکنان (حدود ۱۷۲میلیون یورو) بوده که معادل ۳۰ درصد از کل درآمد باشگاه است. همچنین درآمد‌های ناشی از حق پخش تلویزیونی با حدود ۱۶۶ میلیون یورو (۲۹درصد) و اسپانسرها و تبلیغات با حدود ۱۳۰ میلیون یورو (۶/ ۲۲درصد) در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
«دورتموند» آلمان
یکی دیگر از باشگاه‌های معتبر فوتبال که در بورس اوراق بهادار کشور خود پذیرفته شده است، باشگاه دورتموند آلمان است. سهام این باشگاه در بورس فرانکفورت آلمان و در بخش استاندارد برتر معامله می‌شود. بورس فرانکفورت دو بازار رسمی تحت عنوان بخش استاندارد برتر و بخش استاندارد جهانی دارد که بخش استاندارد برتر دارای سختگیرانه‌ترین الزامات گزارش دهی است.
سهام باشگاه دورتموند در صنعت سرگرمی/ اوقات فراغت و بخش رسانه پذیرفته شده که سهام آن از نوع سهام عادی است. مطابق با آمار و اطلاعات منتشر شده در سایت بورس فرانکفورت، ارزش بازاری سهام باشگاه دورتموند بالغ بر ۵۳۶میلیون یورو بوده و تعداد کل سهام آن ۹۲میلیون سهم است. حدود ۵۵میلیون سهم باشگاه دورتموند یعنی ۸/ ۵۹درصد کل سهام منتشره این باشگاه، به صورت سهام شناور آزاد است. بازده یکماهه، سه‌ماهه و ۶ماهه اخیر سهام این باشگاه مثبت، اما بازده سالانه و دوسالانه آن منفی است.
سال مالی باشگاه دورتموند ۲۹ ژوئن است. نتایج حاکی از آن است که درآمد‌های این باشگاه در سال ۲۰۲۰ با کاهش قابل‌توجهی روبه رو بوده و از ۴۸۹ میلیون یورو در سال مالی ۲۰۱۹ به ۳۷۰ میلیون یورو در سال مالی ۲۰۲۰ رسیده و حدود ۲۵درصد کاهش را تجربه کرده است. درآمد عملیاتی باشگاه در سال ۲۰۲۰ میلادی نیز منفی است. مهم‌ترین منبع درآمدی باشگاه دورتموند در سال ۲۰۲۰ حق پخش تلویزیونی است که ۹/ ۴۵ درصد از کل درآمد‌های باشگاه را به خود اختصاص داده است. همچنین ۵/ ۲۶درصد از منابع درآمدی نیز از طریق تبلیغات (اسپانسرها) به دست آمده است.
«آژاکس» هلند
سهام باشگاه آژاکس در بورس آمستردام یورونکست قابل معامله است [یورونکست، بازار‌های اوراق بهادار هفت کشور اروپایی شامل بازار‌های اوراق بهادار آمستردام، بروکسل، دوبلین، لیسبون، اسلو و پاریس را اداره می‌کند که جزو بازار‌های رسمی اتحادیه اروپا هستند.]مطابق با دستورالعمل پذیرش بورس، الزامات خاصی برای پذیرش باشگاه‌های فوتبال همچون آژاکس نسبت به سایر شرکت‌ها وجود ندارد و این باشگاه نیز باید مانند سایر شرکت‌ها، معیار‌های پذیرش بورس را رعایت کند.
طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در ۲۸ می ۲۰۲۱ از سایت مارکتواچ ارزش بازاری سهام باشگاه آژاکس بالغ بر ۲۸۱میلیون یورو است. تعداد کل سهام منتشر شده این باشگاه حدود ۳/ ۱۸میلیون سهم است که ۱/ ۱۸درصد آن یعنی حدود ۳/ ۳ میلیون سهم به صورت سهام شناور آزاد قابل معامله برای عموم مردم است.
طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در ۳۰ می ۲۰۲۱ بازده یکساله سهام این باشگاه مثبت بوده و حدود ۱۷/ ۹ درصد است، اما در سایر دوره‌ها عملکرد خوبی نداشته و بازده آن منفی است. سال مالی باشگاه آژاکس ۲۹ ژوئن است. بررسی‌ها حاکی از آن است که درآمد‌های این باشگاه در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال مالی ۲۰۱۹ حدود ۳۸ میلیون یورو یعنی ۱۹درصد کاهش یافته و از حدود ۲۰۰میلیون یورو در سال مالی ۲۰۱۹ به حدود ۱۶۲میلیون یورو در سال مالی ۲۰۲۰ رسیده است. باشگاه طی سال‌های مالی ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ زیان عملیاتی داشته، اما در سال مالی ۲۰۲۰، زیان عملیاتی آن کاهش چشمگیری داشته و بالغ بر ۵۵ میلیون یورو برآورد می‌شود که نسبت به سال مالی ۲۰۱۹ کاهش چشمگیری یافته است. بخش اعظم منبع درآمدی باشگاه آژاکس مربوط به درآمد‌های ورزشی از جمله فروش بلیت‌های بازی‌های فوتبال است که سهم ۵۵درصدی از کل منابع درآمدی باشگاه دارد. همچنین درآمد حاصل از اسپانسرها نیز ۴/ ۲۱درصد از منابع درآمدی باشگاه را به خود اختصاص داده است.
«گالاتاسرای» ترکیه
بورس استانبول نیز مانند برخی بورس‌های اوراق بهادار اقدام به پذیرش سهام باشگاه‌های فوتبال کرده است. از جمله باشگاه‌های فوتبال ترکیه که در بورس این کشور پذیرفته شده‌اند می‌توان به باشگاه‌های گالاتاسرای، فنرباغچه و بشیکتاش اشاره کرد. طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در سایت بورس استانبول، سهام باشگاه گالاتاسرای در بازار MAIN BIST بورس استانبول قابل معامله است. همچنین سهام باشگاه‌های بشیکتاش و فنرباغچه نیز در بازار MAIN BIST بورس استانبول پذیرفته شده‌اند.
ارزش بازاری سهام باشگاه گالاتاسرای بالغ بر ۸۵/ ۱میلیارد لیر ترکیه است. تعداد کل سهام منتشر شده این باشگاه حدود ۵۴۰میلیون سهم است که حدود ۴۰ درصد آن یعنی حدود بالغ بر ۲۱۳میلیون سهم به صورت سهام شناور آزاد قابل معامله برای عموم مردم است. طبق آمار و اطلاعات منتشر شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱ بازده سهام این باشگاه طی دوره‌های یکساله، سه‌ماهه و یکماهه منفی بوده، اما بازده آن طی ۵ روز گذشته مثبت ۸۵/ ۵درصد است.
سال مالی باشگاه گالاتاسرای ۳۰ می‌هر سال است. بررسی‌ها حاکی از آن است که درآمد‌های این باشگاه در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال مالی ۲۰۱۹ حدود ۱۷ درصد معادل ۱۸۸میلیون لیر ترکیه کاهش یافته است. بخش اعظم منابع درآمدی باشگاه گالاتاسرای مربوط به درآمد‌های ورزشی از جمله حق پخش تلویزیونی، فروش بلیت‌های بازی‌های فوتبال، تبلیغات و اسپانسرهاست که سهم ۵/ ۸۷درصدی از کل منابع درآمدی باشگاه دارد. حدود ۵/ ۱۲درصد دیگر از منابع درآمدی باشگاه از طریق فعالیت‌های تجاری به دست آمده است.