تاثیر واکسیناسیون عمومی بر بورس
- روزنامه همشهری نوشت: شیوع کرونا فقط اثرات بهداشتی و اجتماعی نداشت. یکی از آثار شیوع کرونا کاهش تقاضا در اقتصاد بود که به افت تولید در بسیاری از صنایع منجر شد. گزارش‌های مراکز پژوهشی مختلف نشان می‌دهد شیوع کرونا منجر به افت تولید در بسیاری صنایع شده بود. این تأثیرگذاری فقط مختص ایران نبود و اغلب کشور‌های دنیا با آثار اقتصادی شیوع کرونا دست به گریبان بودند به‌طوری که اقتصاد‌های بزرگ مجبور شدند برای ثابت نگه داشتن تولید، منابع مالی هنگفتی به اقتصاد تزریق کنند به‌طور مثال دولت آمریکا ۴ هزار میلیارد دلار منابع مالی به خانواده‌ها پرداخت کرد تا سطح تقاضا در شرکت‌های تولیدی حفظ شود. برخی کشور‌ها نیز معافیت‌های مالیاتی اعمال کردند تا تقاضا در جامعه افت پیدا نکند، زیرا درآمد خانوار‌ها بر اثر ویروس کرونا کاهش پیدا کرده بود. در ایران، اما به‌دلیل محدودیت‌های مالی دولت و کسری بودجه سنگین، منابع مالی برای ثابت نگه داشتن سطح تولید تزریق نشد و این موضوع روی سطح درآمد برخی شرکت‌ها ازجمله بخش خدمات تأثیر منفی زیادی برجای گذاشت.
اثر منفی کرونا بر تولید
به باور مرکز پژوهش‌های مجلس، بزرگ‌ترین ویژگی شیوع کرونا اثرگذاری بسیار متفاوت آن بر اقتصاد بود. درحالی‌که اعمال تحریم‌ها عمدتاً بخش نفت و صنایع بزرگ مثل خودروسازی را متأثر کرده بود، شیوع کرونا عمدتاً بر بخش‌های خدماتی و صنایع کوچک اثرگذار بود. بررسی‌های پژوهشکده آمار نیز نشان می‌دهد با شیوع کرونا فعالیت اقتصادی بسیاری از واحد‌ها کاهش یافت و حتی برخی تعطیل شدند. گزارش مرکز آمار و مطالعات راهبردی وزارت کار نیز نشان می‌دهد تعداد شاغلان در بهار ۱۳۹۹ نسبت به بهار سال ۱۳۹۸ بیش از یک میلیون و ۴۵۵ هزار نفر کاهش داشته که دلیل اصلی این کاهش تأثیر شیوع بیماری کرونا بوده است.
تأثیر بر درآمد‌زایی شرکت‌های بورس
همانند سایر بخش‌های اقتصادی هنوز آثار شیوع کرونا بردرآمد شرکت‌های بورس محاسبه نشده، اما برخی برآورد‌های غیردقیق از میزان اثرگذاری کرونا بردرآمد شرکت‌های بورس نشان می‌دهد پاندمی کرونا اگرچه برای برخی شرکت‌های بورس سودآور بود، اما این مولفه در مجموع اثری به میزان ۳۰ هزار میلیارد تومان بر درآمد شرکت‌های بورس داشته است.
آمار‌ها نشان می‌دهد جمع کل درآمد شرکت‌های بورس که در اواخر سال ۱۳۹۸ به ۱۷۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود در مرداد‌ماه پارسال با افت ۳۰ هزار میلیارد تومانی به محدوده ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسید. برخی شواهد میدانی هم نشان می‌دهد همانند کلیت اقتصاد، در بورس نیز صنایع خدماتی بیشترین اثر منفی را از شیوع کرونا دیده‌اند با این حال اثرکرونا بر همه صنایع یکسان نبود و برخی شرکت‌ها مانند شرکت‌های تولید‌کننده مواد و محصولات بهداشتی و شوینده از شیوع کرونا منتفع شدند.
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه ویروس کرونا برای عده‌ای فرصت و برای گروهی تهدید بود می‌گوید: ویروس کرونا برای شرکت‌هایی که خدماتی هستند و خرده‌فروشی می‌کنند تهدید بود، اما شرکت‌هایی که عمده فعالیت آنان در فضای مجازی بوده و صادرات‌محور بوده‌اند، کمتر تحت‌تأثیر کرونا قرار گرفتند.
کاهش اثر اقتصادی کرونا
حالا با گذشت ماه‌ها از آغاز پاندمی کرونا و آثار زیانباری که شیوع آن برای اقتصاد ایران داشت، نخستین نشانه‌های کاهش اثرات اقتصادی کرونا ظهور کرده و به‌نظر می‌رسد به‌زودی آثار اقتصادی کرونا به‌طور کامل به پایان می‌رسد.
گزارش‌های بانک مرکزی نیز مهر تأییدی بر این موضوع است. مطابق گزارش بانک مرکزی تحقق رشد ۷ درصدی ارزش افزوده گروه خدمات در بهار ۱۴۰۰ و در شرایطی که ارزش افزوده این گروه در بهار سال ۱۳۹۹ متاثر از پیامد‌های شیوع بیماری کرونا با کاهش ۲.۵ درصدی مواجه شده بود، حاکی از بازیابی این بخش از اقتصاد از تبعات منفی شیوع ویروس کروناست. بخش خدمات بیشترین لطمات اقتصادی را از شیوع کرونا دیده بود و بهبود ۷ درصدی عملکرد این بخش نشانه واضحی از پایان آثار اقتصادی شیوع کروناست.
صندوق بین‌المللی پول نیز در تازه‌ترین گزارش خود، با اعلام اینکه اقتصاد ایران در سال‌جاری تا ۲.۵ درصد رشد خواهد کرد، پیش‌بینی کرده زمینه‌های عبور اقتصاد ایران از بحران اقتصادی ناشی از کرونا فراهم خواهد شد. تازه‌ترین آمار‌ها از وضعیت درآمد‌زایی شرکت‌های بورس نیز مهر تأیید دیگری بر پایان آثار اقتصادی کروناست. در چنین شرایطی حتی انتظار می‌رود با از بین رفتن آثار اقتصادی کرونا و بهبود عملکرد اقتصادی بخش‌های مختلف سرعت درآمد‌زایی شرکت‌های بورس هم افزایش یابد و منجر به رشد شاخص‌های بورس شود.
انتظار رشد درآمد شرکت‌های بورس
آمار‌ها نشان می‌دهد درآمد شرکت‌های بورس در مرداد‌ماه امسال نسبت به مرداد پارسال با رشد قابل توجه ۱۸۵ درصدی مواجه شده است. طبق این آمار جمع درآمد کل شرکت‌های بورس در مرداد‌ماه پارسال رقمی معادل ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بود که این رقم در پایان مرداد امسال به مرز ۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. در مرداد پارسال، به‌دلیل آثار پاندمی کرونا، جمع درآمد شرکت‌های بورس، با ۳۰ هزار میلیارد تومان کاهش مواجه شده بود، اما رشد درآمد شرکت‌های بورس در مرداد‌ماه امسال نشان می‌دهد آثار پاندمی کرونا در حال کاهش است و این موضوع می‌تواند به افزایش درآمد شرکت‌های بورس به‌ویژه در گزارش‌های ۹ ماهه و ۱۲ ماهه سال‌جاری منجر شود.
پیمان حدادی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: با کنترل کرونا از طریق واکسیناسیون، میزان عرضه محصولات در بازار کالا‌ها با افزایش همراه می‌شود. برای نمونه، معادن و دیگر کارخانه‌ها که تحت‌تأثیر گستردگی شیوع ویروس کرونا مجبور به کاهش فعالیت‌ها یا گاه تعطیلی کارخانه‌های خود شده بودند با کاهش شیوع ویروس کرونا به مدار تولید بازمی‌گردند و قیمت‌ها پس از مدتی به‌دلیل افزایش عرضه تحت‌کنترل قرار می‌گیرند.
او با بیان اینکه تکمیل مراحل واکسیناسیون کمک‌کننده به فعالیت‌های خدماتی است و می‌توان شاهد تأثیر مثبت و منفی آن در صنایع و گروه‌های مختلف بود ادامه می‌دهد: در برخی صنایع مانند نساجی که عامه مردم بیشتر با آن سر و کار دارند با شروع خرید‌های مکرر پوشاک، شاهد رونق این صنعت خواهیم بود.
به‌گفته حدادی به‌نظر می‌رسد از ابتدای مهر‌ماه با انتشار گزارش شهریور‌ماه شرکت‌ها، شاهد افزایش تولید و فروش شرکت‌ها باشیم.