تقویم تاریخ؛ از انعقاد قرارداد صلح بلگراد تا استقلال ارمنستان

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (سی ام شهریور) به شرح زیر است:

غرق کردن کشتی ایران-اجر توسط بالگرد نظامی آمریکا

۳۴ سال پیش در چنین روزی سی ام شهریور سال ۱۳۶۶ هجری شمسی؛ یک بالگرد نظامی آمریکایی به کشتی خدماتی "ایران اجر" در خلیج فارس حمله کرد. در پی شکست‌ها و ناکامی‌های رژیم بعث در جبهه‌های نبرد آمریکا در تابستان سال ۱۳۶۶ به طور رسمی حملاتی را علیه کشتی‌ها و هواپیما‌های مسافربری و سکو‌های نفتی در حمایت از رژیم صدام آغاز کردند. هدف آن‌ها به زانو درآوردن جمهوری اسلامی برای پایان دادن به جنگ طبق سیاست‌های تحمیلی آن‌ها بود. در ۳۰ شهریور ۱۳۶۴، کشتی تدارکاتی و لجستیکی ایران، موسم به "ایران اجر" متعلق به نیروی دریایی ارتش جمهوی اسلامی ایران که از بندرعباس به سوی بندر بوشهر در آب‌های بین‌المللی در حرکت بود، از سوی دو فروند هلی‌کوپتر آمریکایی به اتهام مین گذاری، بدون هیچ هشداری مورد حمله قرار گرفت که طی آن، ۴ تن از خدمه کشتی شهید و چهارتن نیز مجروح شدند، همچنین ده ملوان دیگر این کشتی را به ناو فرماندهی آمریکا در منطقه منتقل کردند. پس از این حادثه، سفیر آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که، چون این کشتی در حال مین گذاری بوده است، بر اساس قوانین متعارف، مستلزم برخورد بود. چند روز بعد، مجلس سنای آمریکا با حمایت از اقدام نظامی نیروی دریایی آمریکا، قانونی تصویب کرد که به موجب آن، نیروی دریایی آمریکا، حق داشت هر کشتی ایرانی را که سعی کند مانع از عبور کشتی‌های آمریکا شود، غرق نماید.

درگذشت ابوالمحاسن بهاء الدین بن یوسف (ابن شداد) مورخ مسلمان

۸۱۱ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم صفر سال ۶۳۲ هجری قمری؛ «ابوالمحاسن بهاء الدین بن یوسف» مشهور به «ابن شداد»، فقیه، قاضی و مورخ مسلمان درگذشت. او درسال ۵۳۹ هجری قمری در موصل، از شهر‌های عراق - متولد شد و در دوران کودکی قرآن را حفظ کرد و سپس علومی، چون حدیث، تفسیر و قرائت قرآن را فرا گرفت و در این رشته‌ها مهارت بسیار یافت. ابن شداد بعد از طی این مراحل در مدرسه نظامیه بغداد به تدریس پرداخت. وی پس از چندی برای کسب دانش بیشتر به سرزمین‌های مختلف اسلامی سفر کرد و هنگامی که به شام ـ سوریه امروزی ـ رسید، کتابی را که درباره جهاد و آداب و احکام آن نوشته بود به صلاح الدین ایوبی هدیه کرد. دوستی بین ابن شداد و صلاح الدین ایوبی همچنان ادامه یافت و او همچون مشاور و مورخ، در تمام سفر‌ها بخصوص در جنگ‌های معروف به صلیبی، همراه صلاح الدین ایوبی بود. این دوستی موجب شد که ابن شداد بتواند شرح مستند وقایع دوران صلاح الدین ایوبی را بنویسد. یکی از همین نوشته‌ها که اهمیت بسیاری در زمینه تاریخ نگاری دارد، کتاب «النوادر السلطانیه» نام دارد. از دیگر آثار ابن شداد کتاب «دلایل الاحکام» در زمینه احادیث فقهی در چهار جلد و کتاب «العصا» درباره داستان زندگی حضرت موسی (ع) و مبارزه او با فرعون است.

انعقاد قرارداد صلح بلگراد

۲۸۲ سال پیش در چنین روزی بیست و یکم سپتامبر سال ۱۷۳۹ میلادی قرارداد صلح بلگراد میان اتریش و امپراتوری عثمانی امضاء شد.

سرزمین اتریش در طی سال‌های متمادی، زیر نظر اسپانیا و امپراتوری روم قرار داشت تا این‌که از سال ۱۷۰۰ م مردمان این سرزمین به عنوان یک قدرت در اروپا عرض اندام کردند. در این میان نبرد‌های پی‌درپی میان لشکریان اتریش و عثمانی به وقوع پیوست و هر از چندی یکی از دو کشور، برای تصاحب سرزمین‌های بیشتر علیه دیگری وارد جنگ می‌شد. در سال‌های اولیه قرن هجدهم میلادی، هنگامی که اتریش از جانب مرز‌های غربی خود احساس آرامش نمود، قصد تصرف نواحی شرقی را در سر داشت. این امر باعث نبرد بین نیرو‌های اتریش و عثمانی گردید که در نهایت به عقد قرارداد صلح بلگراد در ۲۱ سپتامبر ۱۷۳۹ م انجامید. به موجب این قرارداد که عامل اصلی آن دولت فرانسه بود، بسیاری از متصرفات اتریش در شرقْ به عثمانی واگذار و مرز‌های دو طرف تعیین شد.

این عهدنامه تا آغاز قرن بیستم و پایان جنگ جهانی اول پابرجا بود تا این‌که پس از جنگ جهانی اول، هر دو امپراتوری اتریش و عثمانی فرو پاشیدند.

ممنوعیت حجاب اسلامی در مدارس فرانسه

۲۷ سال پیش در چنین روزی بیست و یکم سپتامبر سال ۱۹۹۴ میلادی مجمع ملی فرانسه با تصویب لایحه‌ای حجاب اسلامی در مدارس فرانسه را ممنوع اعلام کرد.

دولت فرانسه، به‌رغم ادعای مهد ازادی و دموکراسی، قانونی وضع کرد که دانش‌آموزان مسلمان در فرانسه، جهت ادامه تحصیل نباید از حجاب اسلامی استفاده کنند. این قانون بعد‌ها گسترده‌تر شد و دانشگاه‌ها و مراکز دیگر این کشور را در بر گرفت. ممنوعیت حجاب در حالی در فرانسه قانونی شد که بر اساس قانون اساسی فرانسه و بیانیه جهانی حقوق بشر هرکس در پذیرش و انجام عقاید دینی خود، تا آن‌جا که آسیبی به دیگران وارد نسازد، آزاد است.

استقلال ارمنستان

۳۰ سال پیش در چنین روزی بیست و یک سپتامبر سال ۱۹۹۱ میلادی "ارمنستان" از اتحاد جماهیر شوروی سابق استقلال یافت و این روز به نام روز ملی ارمنستان نامگذاری شد.

سرزمین ارمنستان طی قرن‏‌های متمادی محل درگیری دولت‏‌های ایران و عثمانی بود، تا این که در سال ۱۹۱۸ و درپی انقلاب کمونیستی در شوروی، استقلال خود را اعلام کرد، اما این استقلال دیری نپایید و ارمنستانْ دو سال بعد به شوروی الحاق شد. ارمنستان تا آغاز تحولات سال‏‌های پایانی دهه ۱۹۸۰ م در شوروی، یکی از جمهوری‏‌های این کشور بود. اما در اوایل دهه ۱۹۹۰ م در یک همه ‏پرسی، بیش از ۹۰ درصد از مردم به استقلال این کشور رای دادند و به این ترتیب، در ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ م استقلال ارمنستان اعلام شد. ارمنستان در غرب آسیا و منطقه قفقاز واقع است که نزدیک به ۳۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و در همسایگی کشور‌های ایران، آذربایجان، ترکیه و گرجستان قرار گرفته است. جمعیت ارمنستان، ۳/۵ میلیون نفر بوده که اکثریت پیرو آیین مسیحیت بوده و به زبان ارمنی صحبت می‏ کنند. پایتخت ارمنستان، ایروان نام دارد و واحد پول آن درام است. ملیت مردم ارمنستانْ ارمنی و شهر‌های مهم آن وانادزور و گیومری است. نظام سیاسی حاکم بر ارمنستان جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون‏گذاری است. با اعلام استقلال در جمهوری‏‌های شوروی، ادعای مالکیت ناحیه قره‏ باغ توسط ارمنستان به جنگ این کشور با آذربایجان انجامید. این جنگ حدود ۳۵ هزار کشته بر جای گذاشت و به قرار داد ترک مخاصمه جنگ منجر شد، اما همچنان عامل اختلاف میان دو کشور است. بیست و یکم سپتامبر سال‏روز رأی مردم به استقلال در سال ۱۹۹۱ م به عنوان تاریخ استقلال و روز ملی این کشور است.

تولد آنتوان ساسی، معروف به شیخ المستشرقین

۱۸۳ سال پیش در چنین روزی بیست و یکم سپتامبر سال ۱۸۳۸ میلای «آنتوان ساسی» بزرگ‏ترین خاورشناس فرانسوی در پاریس متولد شد.

وی ضمن تحصیلِ علم حقوق به فراگیری زبان‏‌های فارسی، عربی، ترکی و عبری پرداخت. ساسی از آن پس به تدریس در دانشگاه روی آورد و در مراکز متعدد علمی و فرهنگی عضویت یافت. وی برای تعلیم زبان‏‌های شرقی، روش مخصوصی وضع کرد و زندگی خود را برای تعلیم و تألیف و نشر کتاب اختصاص داد و هیچ خاورشناسی در این کار به پای او نرسید. او هم‏چنین با تحقیق در زبان قِبْطی و کشف رمز خط تصویری یا هیروگْلیف، موفق شد کتیبه‏‌های عهد ساسانی را بخواند. ساسی پس از کسب معارف فراوان در زبان‏‌های شرق، به عنوان نویسنده ناپلئون بُناپارت در قسمت ادبیات عرب انتخاب شد و چنان در این عرصه تسلط یافت که فضلای مصر را به تعجب واداشت. این مهارت و تبحر ساسی در شرق‏ شناسی بدانجا رسید که کتاب ‏های فراوانی نوشت و به شیخ المستشرقین شهرت یافت. این دانشمند فرانسوی، مسیحیانی را که بر اثر هزار سال جلوگیری و مخالفت کشیشان و روحانیان عیسوی مذهب، از معارف و دانش و ادبیات اسلامی بی خبر مانده و حتی نسبت به آن بدبین بودند بیدار کرد و شوق تحقیق و تألیف و تتبّع را در آن‌ها به وجود آورد. همین امر باعث شد که عده‏‌ای از روشن‏فکران اروپایی به اسلام‏ شناسی روآوردند و کتاب ‏های فراوانِ تحقیقی درباره آن نگاشتند. از ساسی در حدود ۲۰ کتاب بر جای مانده که گزیده‏‌های عربی در ۳ جلد و دستور زبان عربی از آن جمله است. آنتوان ایزاک سیلوستر دوساسی سرانجام در ۲۱ فوریه ۱۸۳۸ م در هشتاد سالگی درگذشت.