توافقات شش‌گانه روز شنبه؛ ضامن تعمیق روابط با دوشنبه
صبح روز شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ در پایان دیدار و گفت‌وگوهای رئیس‌جمهور کشورمان و مقامات همراه با رئیس‌جمهور و مقامات تاجیکستانی، طرفین ۶ یادداشت تفاهم همکاری، یک توافق‌نامه و یک پروتکل فنی همکاری‌های گمرکی به امضا رساندند که می‌تواند ضامن تقویت روابط تهران - دوشنبه باشد.
- «نگاه به شرق» پس از مشاهده چند دهه خیانت، بی‌عملی و زیر میز تعهدات زدن مسئولان اروپایی و آمریکایی، تبدیل به راهبرد اصلی کشورمان در عرصه سیاست خارجی و بین المللی شده است؛ همان راهبرد مهمی که این روزها، با روی کار آمدن دولت سیزدهم در حال پر رنگ‌تر شدن و تجسم بخشی است.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی در سخنرانی‌ها، مناظرات و اظهاراتی که در زمان تبلیغات انتخاباتی و پس از آن داشت دو اولویت اصلی خود را حل مشکلات اقتصادی در داخل و در عرصه سیاست خارجی «نگاه به شرق و همسایگان» اعلام کرده است.
در شرایط کنونی که اقتصاد کشور متأثر از تحریم‌هایی است که قرار بود بالمره لغو شود ولی نشد و از طرف دیگر بی‌تدبیری هشت سال گذشته مردم را با مشکلات معیشتی فراوانی دست به گریبان کرده است، به نظر می‌رسد راه مواجهه با این مشکلات، خنثی سازی آنهاست؛ حال که با انجام مذاکرات طولانی مدت با غرب یعنی از سال ۸۲ تاکنون، پیشرفتی در این باره حاصل نشده است، شاید بتوان، خنثی سازی تحریم‌ها را به عنوان راهبرد اصلی مورد استفاده قرار داد.
به نظر می‌رسد اتخاذ سیاست نگاه به شرق از سوی دولت مردمی، به عنوان یک اصل راهبردی در عرصه سیاست خارجی نیز از همین رو و برای خنثی سازی آثار تحریم‌ها انتخاب شده است. چنانچه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در نخستین نشست خود با سفرای خارجی مقیم تهران با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران روابط حسنه با همسایگان و گفت‌وگو با آنها را یک اصل می‌داند، تاکید کرد که در اولویت قرار گرفتن همسایگان به معنای نادیده گرفتن سایر کشور‌ها نیست.
در این میان سازمان‌های همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی مانند آ.سه.آن، اکو، اورآسیا، شانگهای، جنبش غیر متعهد‌ها، سارک و دیگر سازمان‌ها نیز در این زمینه بی‌اثر نیستند و می‌توانند زمینه‌های مناسب همکاری‌های چند جانبه را برای کشور عزیزمان ایران فراهم کنند.
سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به تاجیکستان و دیدار با مسئولان بلند پایه این کشور و عقد قراردادهایی در زمینه‌های مختلف که تا حد زیادی تحت الشعاع پذیرش عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای قرار گرفت نیز می‌تواند آغاز گر تحولی اساسی در تعاملات منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای ایران باشد و به جذب سرمایه گذاری، افزایش ظرقیت صادرات و ارز آوری برای کشور کمک کند.
سیاست خارجی ایران در تاجیکستان
عابد اکبری مدیر موسسه ابرار معاصر، با اشاره به اهمیت سفر رئیس جمهور کشورمان به تاجیکستان به خبرنگار میزان، می‌گوید: روابط جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان همواره با اهمیت زیادی مطرح شده و این امر پیش از هر چیز به‌سبب پیوند‌های تاریخی، فرهنگی و زبانی موجود میان دو کشور بوده است.
وی افزود: ایران جزو اولین کشور‌هایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخته و روابط اقتصادی و سیاسی قابل‌توجهی به‌دنبال این اقدام میان دو کشور برقرار شد.
مدیر موسسه ابرار معاصر گفت: در این سال‌ها، اوج روابط دو کشور به‌نقش میانجی‌گرایانه ایران در پایان دادن به بحران داخلی در تاجیکستان بر می‌گردد. همکاری‌های متقابل در زمینه‌های گوناگون در این سال‌ها توانست بستر‌های مناسب همگرایی بین دو کشو را فراهم آورد که البته در ادامه بروز برخی چالش‌ها در روابط دو کشور باعث سردی روابط تا سال‌های اخیر شد.
اکبری تاکید کرد: سیاست خارجی ایران در تاجیکستان، از یک‌سو بر پایه عوامل همگرایی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، از فرصت‌ها و زمینه‌های نفوذ و همکاری، از جمله در حوزه‌های انرژی و امنیت غذایی، رهایی از بن‌بست ارتباطاتی و بهره‌برداری از امکانات بنادر دریایی ایران برای تاجیکستان، همکاری‌های فنی برخوردار است و از طرف دیگر با توجه به عوامل واگرایی با چالش‌ها و تهدیداتی مثل نفوذپذیری مرز‌های این کشور در برابر جریان افراط‌گرایی مذهبی و تروریسم و نقش برخی از بازیگران منطقه‌ای در تضعیف جایگاه و نفوذ ایران مواجه است که برآیند این امر، همواره در جهت‌گیری سیاست خارجی ایران در تاجیکستان تأثیرگذار بوده است.
وی تصریح کرد: به‌رغم چند سال پرتنش در روابط تاجیکستان با ایران و بروز برخی سوءتفاهم‌ها میان مقام‌های دوشنبه با تهران، به نظر می‌رسد روابط دو کشور در حال تغییر و تحولات مثبت است و مقامات ارشد تاجیکستان از سال ۲۰۱۹ ضمن تلاش به‌منظور جبران برخی کاستی‌ها در روابط با ایران، بر اهمیت تقویت هرچه بیشتر روابط با تهران اذعان کرده‌اند.
مدیر موسسه ابرار معاصر گفت: این تلاش‌ها در چند سال اخیر با حاشیه‌ها و کارشکنی‌هایی نیز همراه بوده است. اما مواضع واقع بینانه ایران و تاجیکستان مانع بروز بحران در روابط دو کشور شده است.
وی عنوان کرد: به‌هرحال نشانه‌های مثبتی مبنی بر ازسرگیری روابط میان دو کشور بعد از رکود چند سال گذشته دیده‌شده که این امر می‌تواند نویدبخش این باشد که این روابط می‌تواند به دوران اوج خود یعنی اوایل سال ۲۰۰۰ برگردد.
وی عنوان کرد: به‌هرحال نشانه‌های مثبتی مبنی بر ازسرگیری روابط میان دو کشور بعد از رکود چند سال گذشته دیده‌شده که این امر می‌تواند نویدبخش این باشد که این روابط می‌تواند به دوران اوج خود یعنی اوایل سال ۲۰۰۰ برگردد.
اکبری خاطرنشان کرد: در این میان لازم است دولت جدید با سعه‌صدر و تنش‌زدایی، برقراری ارتباط گسترده با تاجیکستان را از اهداف عمده خود دانسته و ضمن برقراری ثبات در روابط و همچنین شناسایی همه پتانسیل‌های موجود ازجمله در حوزه‌های تمدنی و فرهنگی در راستای مناسبات هرچه بیشتر و گسترده‌تر با دوشنبه همه مساعی خود را به کار گیرد.
وی تاکید کرد: خصوصاً حالا که بسیاری از رقبا و دشمنان منطقه‌ای ایران مترصد سوءاستفاده از هرگونه فرصتی برای دور کردن تاجیکستان از کشورمان هستند، انتظار می‌رود طرف تاجیکستانی نیز تغییر دولت در ایران را فرصتی جدید برای بهبود روابط با ایران بداند به‌خصوص اینکه قدرت‌گیری طالبان در افغانستان ضرورت همکاری میان دو کشور را ایجاب می‌کند.
ایران از توانمندی زیادی برای توسعه روابط اقتصادی با همسایگان برخوردار است
مهدی خورسند، کارشناس مسائل بین الملل نیز با اشاره به اهمیت سفر رئیس جمهور کشورمان به تاجیکستان به خبرنگار میزان می‌گوید: تاجیکستان یکی از محوری‌ترین کشور‌ها در حوزه تمدنی ایران باستان و کشور اصلی ژئوکالچر ایران در آسیای مرکزی از نظر زبان فارسی، سنت‌های باستانی و تمدنی در حوزه آسیای مرکزی است.
وی افزود: ایران پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی و استقلال کشورهای حاشیه دریای خزر، ارتباطات خوبی با آنها برقرار کرد اما به‌دلیل عدم ارتباطات درست و برنامه ریزی صحیح، این مراودات سال به سال کمتر شد تا آنجاکه اخیراً رئیس جمهور تاجیکستان اعلام کرد، سطح روابط دو کشور پایین است و هدفگذاری تجاری دو کشور ۵۰۰ میلیون دلار است.
خورسند با اشاره به اینکه با سفر رئیس جمهور به تاجیکستان، نخست گام افزایش مراودات تجاری برداشته می‌شود، تصریح کرد: در مرحله بعدی افزایش روابط در تمام سطوح مدنظر است.
کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه ایران در تاجیکستان کار‌های بزرگی انجام داده است، افزود: ایران سد‌های بزرگ، راه و تونل‌های بسیاری در تاجیکستان ساخته و خدمات مهندسی فراوانی به این کشور صادر کرده است اما مداخله گران خارجی نیز در این مدت بیکار ننشسته و برای عدم برقراری ارتباطات موثر میان دو کشور همواره تلاش کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه عدم تحرک دستگاه دیپلماسی کشورمان در گذشته باعث شده بود که سطح روابط دو کشور به حد نازل کنونی برسد، گفت: در دولت سیزدهم این رویکرد در حال تغییر است و آقای رئیسی اعلام کرد سیاست برقراری ارتباط با همسایگان در اولویت قرار دارد و اولین سفر خارجی خود را به حوزه تمدنی ایران انجام داد.
خورسند با اشاره به اینکه با سفر رئیس جمهور به تاجیکستان، یک تحول اساسی در تعاملات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران رخ خواهد داد، عنوان کرد: متاسفانه در دولت‌های قبلی، تمام هم و غم و انرژی دستگاه دیپلماسی بر حل مسئله هسته‌ای متمرکز شد اما در دوره جدید، در عین اینکه خواهان تعامل با سایر کشورهای اروپایی و حل مسئله هسته‌ای هستیم، افزایش تعاملات با کشورهای آسیای میانه رانیز مدنظر داریم.
کارشناس مسائل بین الملل گفت: ایران با وجود ۱۵ کشور همسایه و بازار‌های آنها وزن زیادی در منطقه دارد و توانمندی زیادی برای توسعه اقتصادی داراست که متاسفانه شرایط اقتصادی کنونی کشور نشانگر این است که از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده نکردیم و باید تدبیر جدی در این باره صورت بگیرد.
به هر روی، صبح روز شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ در پایان دیدار و گفت‌وگوهای آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان و مقامات همراه با رئیس‌جمهور و مقامات تاجیکستانی، طرفین ۶ یادداشت تفاهم همکاری، یک توافق‌نامه و یک پروتکل فنی همکاری‌های گمرکی به امضا رساندند که می‌تواند ضامن تقویت روابط تهران - دوشنبه باشد. در این بین به موضوعاتی همچون «هدفگذاری برای تجارت ۵۰۰ میلیون دلاری بین ایران و تاجیکستان»، «تشکیل کارگروهی برای تسریع در اجرای توافقنامه‌های گذشته دو کشور» و ... تأکید شد.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *