رد نرخ سود بین بانکی بر چهره بورس
- روزنامه همشهری نوشت: نرخ بهره متغیری مهم در اقتصاد است که جهت سیاست‌های کلان را نشان می‌دهد. در این میان نرخ بهره بین بانکی و اوراق بدهی به نرخ بهره سایر بازار‌ها جهت می‌دهد و سایر بازار‌ها در بلندمدت نرخ خود را با آن‌ها تطبیق می‌دهند. در چنین شرایطی بانک‌های مرکزی از نرخ بهره به‌عنوان یک ابزار برای کنترل تورم در کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند.
در زمان‌هایی که نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند سیاستگذار با افزایش نرخ بهره تلاش می‌کند تا مانع رشد بیش از حد تورم شود. در ایران نیز با افزایش بیش از حد تورم در چند سال گذشته، فشار‌ها به دولت برای کاهش تورم بیشتر شده است به‌ویژه آنکه دولت سید ابراهیم رئیسی، تازه فعالیتش را آغاز کرده و نخستین انتظار مردم از او کاهش تورم است. به‌نظر می‌رسد مهار تورم از مسیر افزایش نرخ بهره در دستور کار قرار دارد؛ چنان‌که اکنون نخستین علامت‌های آن در رشد نرخ بهره بین بانکی نمایان شده است.
رشد نرخ بهره بین بانکی
آمار‌ها نشان می‌دهد نرخ بهره بین بانکی از اواسط تیرماه تاکنون به‌طور مداوم افزایش یافته و در این مدت ۱.۱۵ درصد رشد کرده است.
آمار‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ سود بین بانکی که در تاریخ ۱۷تیرماه امسال به ۱۷.۵۹درصد رسیده بود هم‌اکنون به ۱۸.۷۴ درصد رسیده است. نرخ سود بین بانکی از اواسط تیرماه تاکنون به‌طور مداوم رشد کرده و رویه‌ای خلاف جهت فصل بهار را در پیش گرفته است. از ابتدای بهار امسال تا اواسط تیرماه نرخ بهره روندی نزولی داشت و در این مدت با ۲.۳ درصد افت از ۱۹.۹ درصد به ۱۷.۵ درصد رسید.
به زعم کارشناسان همین عامل یکی از دلایل تزریق نقدینگی به بازار سهام و رشد شاخص‌های بورس بود و موجب شد شاخص بورس از ابتدای خرداد‌ماه تا هفته نخست شهریور بیش از ۴۰ درصد رشد کند، اما از اواسط تیرماه و به‌ویژه بعد از آغاز به‌کار دولت جدید نرخ بهره بین بانکی وارد روندی صعودی شده است.
پیش از این اکبر کمیجانی، رئیس‌کل بانک مرکزی حتی از انتشار اوراق ودیعه، با نرخی متناسب با تورم، سخن گفته بود هرچند بعد از آن بانک مرکزی از مواضع خود عقب‌نشینی کرد، اما برخی اخبار غیررسمی نشان می‌دهد برخی سیاستگذاران در تلاش هستند موافقت دستگاه‌های تصمیم‌گیر را برای انتشار اوراق بدهی با نرخ ۲۴ درصد جلب کنند.
گمانه‌زنی‌ها در مورد افزایش نرخ بهره ظرف ۲ روز گذشته و بعد از انتشار گزارش تحلیلی تحولات اقتصاد کلان بانک مرکزی تقویت شده و بانک مرکزی اعلام کرده فعلا ضرورتی برای تغییر نرخ سود سیاستی ندیده است، اما چنانچه تحولات قیمت دارایی‌ها نشانه‌ای از افزایش انتظارات تورمی باشد، ممکن است اعمال برخی تغییرات در دالان نرخ سود ضرورت یابد. هم‌اکنون دالان نرخ سود در بازار بین بانکی ۱۴ تا ۲۲ درصد است، بنابراین اگر قرار باشد در نتیجه افزایش انتظارات تورمی تغییراتی در دالان نرخ سود ایجاد شود، باید سقف این دالان تغییر کند و نرخ سود از ۲۲ درصد به سمت ارقام بالاتر حرکت کند.
افزایش تقاضا برای اوراق بدهی
به گزارش همشهری، همگام با افزایش نرخ بهره و نزول شاخص‌های بورس، حجم معاملات بازار اوراق بدهی هم در حال افزایش است. آمار‌ها نشان می‌دهد فقط ظرف دو روز گذشته که روند نزولی شاخص بورس شتاب بیشتری گرفته، ۱۷۰۰ میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی از بازار سهام خارج شده، اما در مقابل حجم سرمایه‌گذاری سهامداران حقیقی در بازار اوراق بدهی تا ۲۵۰ میلیارد تومان افزایش یافته است.
بر اساس آمار‌ها، دقیقا از هفتم شهریور‌ماه که دور تازه‌ای از روند نزولی بازار سهام آغاز شده حجم سرمایه‌گذاری سهامداران حقیقی در بازار اوراق بدهی افزایش یافته و در این مدت ۲۱۰۰ میلیارد تومان از منابع سهامداران حقیقی وارد بازار اوراق با درآمد ثابت شده است. این معاملات مربوط به معاملات ثانویه و به غیراز معاملاتی است که سهامداران حقوقی انجام داده‌اند. بخش عمده معاملات بازار اوراق بدهی در اختیار صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران حقوقی بزرگ است.
بانک مرکزی در آخرین حراج خود ۱۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اوراق بدهی فروخت که رکورد تازه‌ای در سال‌جاری بود. بخش عمده این اوراق را صندوق‌های سرمایه‌گذاری خریدند. آمار‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد در آخرین حراج این بانک برای فروش اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ۷ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی خریده‌اند و به معنای آن است که بخش مهمی از منابع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در حال ورود به بازار اوراق بدهی است. ظرف ماه‌های گذشته با اجرای مقررات جدید در سازمان بورس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانستند تا ۲۵ درصد از کل دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری کنند، اما به‌نظر می‌رسد رفته‌رفته به دلیل تغییرات ایجادشده در متغیر‌های اقتصادی و افزایش جذابیت در نرخ بازده اوراق بدهی، حجم سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی به روال سابق بازگردد و بخش عمده منابع این صندوق‌ها دوباره صرف خرید اوراق بدهی شود.
به نظر می‌رسد با نزول شاخص‌های بورس سهامداران در حال مهاجرت به سمت پارکینگ پول هستند. در ادبیات مالی از بازار اوراق بدهی به‌عنوان پارکینگ پول یاد می‌شود و زمانی که شاخص بورس در خطر نزول باشد سهامداران به سمت بازار اوراق بدهی پناه می‌برند. طبق اطلاعات موجود شاخص بورس از هفتم شهریور تاکنون بیش از ۱۰ درصد افت کرده و چنانچه این روند نزولی ادامه پیدا کند سرعت خروج نقدینگی از بورس و ورود به بازار اوراق با درآمد ثابت هم افزایش خواهد یافت.